İske tatar ädäbi tele

İske Tatar ädäbi tele (İske imlâ: يسكى تاتار تلى ), qayber etnik qärdäş xalıqlarnıñ – Tatar, Başqort, öleşçä Qazaq häm Nuğaylarnıñ ğomumí yazma ädäbi tele. İske Tatar ädäbi tele İdel buyı Bolğar däwlätendä häm Altın Urdada qullanılğan borınğı Törki ädäbi telneñ cirle variantı nigezendä barlıqqa kilä. 12-14. yözenlärdäge ädäbi tel İske Tatar ädäbi tele formalaşunıñ başlanğıç çorı itep qarala. Ul matur ädäbiättä (Qol-Ğäli, 13. yöz). xalıq awaz ícatı äsärlärendä, dini ädäbiättä, qäber taşları yazmalarında kiñ çağılış taba. İske Tatar ädäbi tele Qazan Xanlığı çorında formalaşıp betä häm 15. yözdän 19. yözneñ urtası qädär Tatar xalqınıñ törle ictimağ0ı ölkälärendä qullanıla. Bu teldä Möxämmädyar poémnarı, (16. yöz), Mäwla Qolí xikmätläre (17. yöz), Qadírğäli bäkneñ taríxí äsärläre (17. yöz başı), "Däftäre Çıñğıznamä" (17. yöz) häm başqa äsärlär yazıla. Ul çordan qalğan matur ädäbiät äsärlärendä, fänni ädäbiättä, ictimağí-publisistik yazmalarda, räsmi eş qäğäzlärendä häm başqa janrdağı yazmalarda Bolğar-Qıpçaq söyläşenä häm Uyğır-Uğız tellärenä xas üzençäleklär saqlana. Bu – Törki yazma tradisílarnıñ däwam itüe häm İdel buyında, ş.i. İdel buyı Bolğar däwlätwendä törle etnik qärdäş xalıqlarnıñ aralşuı häm quşılıp kitüe belän dä añlatıla.

İske Tatar ädäbi tele L.C. Cäläy, M.Z. Zäkiev, W.X. Xaqov, F.S. Fasiev, F.M. Xísamova häm başqa ğälimnär tarafınnan öyränelä.