Нур Гыйззәтуллин: юрамалар арасында аерма

Нур Гыйззәтуллин
Нур Гыйззәтуллин
Туган телдә исем	Нур Габделхәй улы Гыйззәтуллин
Туган	12 июнь 1928 (95 яшь); Татарстанның Актаныш районы Яңа Байсар авылы
Үлгән	Казан, РСФСР, СССР
Милләт	татар
Әлма-матер	Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты
Һөнәре	әдәбият галиме, тәнкыйтьче
Эш бирүче	12 нче мәктәп
Гыйльми дәрәҗә:	филология фәннәре кандидаты[d]

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә Киләсе төзәтмә →

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

25 мар 2015, 22:10 юрамасы

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Гыйззәтуллин битенә күчегез.

Нур Габделхәй улы Гыйззәтуллин — әдәбият галиме һәм тәнкыйтче.

Тәрҗемәи хәле

Нур Гыйззәтуллин 1928 елның 12 июнендә Татарстанның Актаныш районы Яңа Байсар авылында укытучы гаиләсендә туган.

Актаныш урта мәктәбенең сигез сыйныфын һәм 1945 елда Минзәлә педагогика училищесын тәмамлагач, 1945-1949 елларда Казан дәүләт педагогика институтының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Берникадәр вакыт Казан педагогика училищесында һәм Казанның 12 татар урта мәктәбендә укытучы булып эшли, шул чорда конкурс имтиханнарына әзерләнеп, СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы Тел, әдәбият һәм тарих институты каршындагы аспирантурага укырга керә, 1952 елда аны тәмамлагач, шул ук институтта башта әдәбият секторы лаборанты, аннары 1953 елдан 1959 елга кадәр кече гыйльми хезмәткәр булып эшли. 1959 елдан бирле Н. Гыйзәтуллин институтыың шул ук секторында өлкән гыйльми хезмәткәр булып хезмәт итә.

Н. Гыйззәтуллинның әдәби тәнкыйть өлкәсендәге беренче чыгышлары аспирантурада укыган елларына туры килә. 1949-1959 еллар арасында аның республика көндәлек матбугатында татар әдәбиятының төрле мәсьәләләренә багышланган мәкалә, рецензияләре басыла. Күренекле татар язучысы, СССР Дәүләт премиясе лауреаты Кави Нәҗминең тормыш һәм иҗат юлын өйрәнүдәге хезмәтен аерата билгеләп үтәргә кирәк. 1956 елда Н. Гыйззәтуллин язучының тормыш һәм иҗат юлына анализ ясаган монографиясен бастырып чыгара. Китап, тулыландырылып һәм баетылып, 1957 елда рус телендә дә дөнья күрә. 1958-1960 елларда исә галим, С.Әдһәмова белән берлектә, К.Нәҗминең дүрт томлык әсәрләр җыелмасын басмага әзерләү буенча зур эш башкара. “Татар совет әдәбияты тарихы” (Казан, 1960), “История татарской советской литературы” (Мәскәү, 1965) кебек күмәк хезмәтләрдә дә К.Нәҗми иҗатына, Бөек Ватан сугышы һәм сугыштан соңгы еллардагы татар прозасына багышланган өлешләр Н.Гыйззәтуллин тарафыннан языла.

Болардан тыш, Н. Гыйззәтуллин СССР Фәннәр академиясенең Максим Горький исемендәге дөнья әдәбияты институты тарафынан чыгарылган алты томлык “История советской многонациональной литературы” дигән капитал хезмәтнең икенче һәм дүртенче томнарында (Мәскәү, 1971-72) утызынчы еллар һәм сугыштан соңгы татар әдәбияты һәм татар совет прозасы турындагы очерклары белән катнаша.

Н.Гыйззәтуллин СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты тарафыннан әзерләнгән күп томлы «Татар әдәбияты тарихы» өчен 20-30нчы еллар, Бөек Ватан сугышы һәм сугыштан соңгы еллардагы әдәби хәрәкәт һәм проза жанры, әдәби багланышлар һәм тәрҗемәләр, публицистика, егерменче һәм сугыштан соңгы еллардагы тәнкыйть һәм әдәбият белеме турында бүлекләр һәм Г.Сәгъди, Г.Нигъмәти, Г.Гали, Г.Толымбай, К.Нәҗми кебек тәнкыйтче һәм әдәбият галимнәренең, язучыларының иҗат портретларын язды.

@@ Юл номеры - 27: / Юл номеры - 27: @@
 Нур Гыйззәтуллин [[1928 ел|1928 елның]] [[12 июнь|12 июнендә]] [[Татарстан|Татарстанның]] [[Актаныш районы]] [[Яңа Байсар]] авылында укытучы гаиләсендә туган.
-[[Актаныш]] урта мәктәбенең сигез сыйныфын һәм [[1945 ел]]да [[Минзәлә]] педагогика училищесын тәмамлагач, [[1945 ел|1945]]-[[1949 ел]]ларда [[ТДГПУ|Казан дәүләт педагогика институтының]] татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Берникадәр вакыт [[Казан]] педагогика училищесында һәм [[Казан|Казанның]] 12 татар урта мәктәбендә укытучы булып эшли, шул чорда конкурс [[имтихан]]нарына әзерләнеп, [[СССР Фәннәр академиясе|СССР Фәннәр академиясенең]] Казан филиалы [[Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты|Тел, әдәбият һәм тарих институты]] каршындагы аспирантурага укырга керә, [[1952 ел]]да аны тәмамлагач, шул ук институтта башта әдәбият секторы лаборанты, аннары [[1953 ел]]дан [[1959 ел]]га кадәр кече гыйльми хезмәткәр булып эшли. [[1959 ел]]дан бирле Н. Гыйзәтуллин институтыың шул ук секторында өлкән [[гыйльми хезмәткәр]] булып хезмәт итә.
+[[Актаныш]] урта мәктәбенең сигез сыйныфын һәм [[1945 ел]]да [[Минзәлә педагогия көллияте|Минзәлә педагогика училищесын]]  тәмамлагач, [[1945 ел|1945]]-[[1949 ел]]ларда [[ТДГПУ|Казан дәүләт педагогика институтының]] татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Берникадәр вакыт [[Казан]] педагогика училищесында һәм [[Казан|Казанның]] 12 татар урта мәктәбендә укытучы булып эшли, шул чорда конкурс [[имтихан]]нарына әзерләнеп, [[СССР Фәннәр академиясе|СССР Фәннәр академиясенең]] Казан филиалы [[Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты|Тел, әдәбият һәм тарих институты]] каршындагы аспирантурага укырга керә, [[1952 ел]]да аны тәмамлагач, шул ук институтта башта әдәбият секторы лаборанты, аннары [[1953 ел]]дан [[1959 ел]]га кадәр кече гыйльми хезмәткәр булып эшли. [[1959 ел]]дан бирле Н. Гыйзәтуллин институтыың шул ук секторында өлкән [[гыйльми хезмәткәр]] булып хезмәт итә.
 Н. Гыйззәтуллинның әдәби тәнкыйть өлкәсендәге беренче чыгышлары аспирантурада укыган елларына туры килә. [[1949 ел|1949]]-[[1959 ел]]лар арасында аның республика көндәлек матбугатында татар әдәбиятының төрле мәсьәләләренә багышланган мәкалә, рецензияләре басыла. Күренекле татар язучысы, СССР Дәүләт премиясе лауреаты [[Кави Нәҗми|Кави Нәҗминең]] тормыш һәм иҗат юлын өйрәнүдәге хезмәтен аерата билгеләп үтәргә кирәк. [[1956 ел]]да Н. Гыйззәтуллин язучының тормыш һәм иҗат юлына анализ ясаган монографиясен бастырып чыгара. Китап, тулыландырылып һәм баетылып, [[1957 ел]]да рус телендә дә дөнья күрә. [[1958 ел|1958]]-[[1960 ел]]ларда исә [[галим]], С.Әдһәмова белән берлектә, К.Нәҗминең дүрт томлык әсәрләр җыелмасын басмага әзерләү буенча зур эш башкара. “Татар совет әдәбияты тарихы” (Казан, [[1960 ел|1960]]), “История татарской советской литературы” (Мәскәү, [[1965 ел|1965]]) кебек күмәк хезмәтләрдә дә К.Нәҗми иҗатына, Бөек Ватан сугышы һәм сугыштан соңгы еллардагы татар прозасына багышланган өлешләр Н.Гыйззәтуллин тарафыннан языла.