Татарлык: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Татарлык latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к →‎Татарлык бүген: {{цитата|автор=Данис Шакиров, Бөтендөнья татар конгрессы башкарма комитеты рәисенең беренче урынбасары|Татар телене…
→‎Татарлык бүген: [http://kpfu.ru/graduate_new_form?p_id=306&p_agree=2 Данис Шакиров]
Юл номеры - 43: Юл номеры - 43:


Рус телле татарлар эштә дә, иҗатта да өлгеррәк, аларга юллар да ачыграк. Әгәр дә ул яшьләр бүген татарчаны өйрәнмәгән икән, алар инде иртәгә өйрәнмәячәк. Минем иманым камил, чөнки аларга шулай рәхәт. Ләкин аларның күңелендә татарлык бар икән, алар икенче менталитеты булган, икенче буын татарлар булачак. Алар безнең буынга да, бездән алдагы буынга да охшамаган булачак.<ref name="tatar-inform">{{cite web|url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/30/130492/|title = Роберт Миңнуллин: Рус телле татарлар эштә дә, иҗатта да өлгеррәк|publisher=[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгы|author=Рәмис Латыйпов, Гөлүзә Гыймадиева|accessdate=[[2016 ел]]ның [[1 декабрь]]}}</ref>}}
Рус телле татарлар эштә дә, иҗатта да өлгеррәк, аларга юллар да ачыграк. Әгәр дә ул яшьләр бүген татарчаны өйрәнмәгән икән, алар инде иртәгә өйрәнмәячәк. Минем иманым камил, чөнки аларга шулай рәхәт. Ләкин аларның күңелендә татарлык бар икән, алар икенче менталитеты булган, икенче буын татарлар булачак. Алар безнең буынга да, бездән алдагы буынга да охшамаган булачак.<ref name="tatar-inform">{{cite web|url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/11/30/130492/|title = Роберт Миңнуллин: Рус телле татарлар эштә дә, иҗатта да өлгеррәк|publisher=[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгы|author=Рәмис Латыйпов, Гөлүзә Гыймадиева|accessdate=[[2016 ел]]ның [[1 декабрь]]}}</ref>}}
{{цитата|автор=Данис Шакиров, [[Бөтендөнья татар конгрессы]] башкарма комитеты рәисенең беренче урынбасары|Татар теленең [[Этнос|этник]] үзенчәлеге дип әйтәбез икән, ул, әлбәттә, татар телен саклау, үстерү, аны өйрәнү. Татар кешесе дип аталасың икән, татар телеңне белү — безнеңчә ул мәҗбүри.<ref name="tatar-inform2">{{cite web|url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/12/01/130655/|title = Татар кешесе дип аталасың икән, телне белү мәҗбүри — Данис Шакиров. Бөтендөнья татар конгрессының Башкарма комитеты вәкиле Гүзәл Шәрипова фикеренә карашын белдерде|publisher=[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгы|author=Лилия Локманова|accessdate=[[2016 ел]]ның [[2 декабрь]]}}</ref>}}
{{цитата|автор=[http://kpfu.ru/graduate_new_form?p_id=306&p_agree=2 Данис Шакиров], [[Бөтендөнья татар конгрессы]] башкарма комитеты рәисенең беренче урынбасары|Татар теленең [[Этнос|этник]] үзенчәлеге дип әйтәбез икән, ул, әлбәттә, татар телен саклау, үстерү, аны өйрәнү. Татар кешесе дип аталасың икән, татар телеңне белү — безнеңчә ул мәҗбүри.<ref name="tatar-inform2">{{cite web|url=http://tatar-inform.tatar/news/2016/12/01/130655/|title = Татар кешесе дип аталасың икән, телне белү мәҗбүри — Данис Шакиров. Бөтендөнья татар конгрессының Башкарма комитеты вәкиле Гүзәл Шәрипова фикеренә карашын белдерде|publisher=[[Татар-информ]] мәгълүмат агентлыгы|author=Лилия Локманова|accessdate=[[2016 ел]]ның [[2 декабрь]]}}</ref>}}


== Шулай ук карагыз ==
== Шулай ук карагыз ==

2 дек 2016, 09:51 юрамасы

Татарлык (яки татар милли кемлеге) - берәр шәхеснең татар халкының төрле буыннары бергәләп тудырган үзенчәлекле мәдәниятен үз итү аркылы формалашкан кемлеге.

Милли кемлек элементлары

Һәр милли кемлек кебек үк, татар халкыныкы татарлар үз милләтләрен билгеләгәнндә (милли аң) кулланган төрле элементлардан формалаша:

һәм көндәлек тормышларындагы башка "уртак" элементларының тәэсире нәтиҗәсе.

Татар милли кемлекнең эволюциясе

Тормышы дәвамында аерым шәхеснең Мин төшенчәсе, иҗтимагый төркемнәрнең мәдәни кемлеге үзгәргәне кебек үк, милләтләрнең яшәеше дәвамында милли кемлекләре үзгәреп тора — Дөнья тарихындагы XIII, XVII, бүген һәм XXV гасырда татарлык төшенчәләре бер-берсенә тигез була алмый.

Милли кемлек төшенчәсенең бүгенге көндәге мәгънәсе XX гасыр башында формалашкач, тарихи татар милли кемлеге турындагы бәхәсләр еш болгарчылык - татарчылык (ru), туранчылык - төркичелек (ru) үлчәнешендә бара.

Татарлык бүген

XX гасыр азагы - XXI гасыр башына сәнәгый, мәгълүмат технологияләре революцияләре һәм ССРБ таркалуы аркасында урын алган җитештерү, транспорт, мәгълүмат тапшыру технологияләрендәге һәм иҗтимагый үзгәрешләр аркасында бүгенге көндәге глобальләшкән дөньясында татарлык төшенчәсе (бар башка этномилли кемлекләр кебек үк) яңа үзгәреш чорын кичерә.

Яңа мохиттә туып-үскән татар балалары татар булуның чордаш мәгънәсен эзли, татар милләтче хәрәкәтьләре күбесенчә:

төшенчәләре тирәсендә кайный.

« Татарларда «Татарча сөйләшмәсәң – татар түгел син» дигән әйтем бар, ә мин ышанам, җаның татарныкы булырга тиеш синең! Телне өйрәнергә була аны... Татарлар, төрле илләргә барып урнашып, тиз арада шундагы шартларга җайлаша белүләрен расладылар.[1][2][3]
»
« Казанда татарча сөйләшә торган, татар тормышы белән яши торган һәм үзеңне татар итеп хис итә торган берничә урын бар. Ул театр, Идел-пресс, тагын берничә татар гимназиялары. Башка җирдә татар рухы да юк хәтта...
Рус телле татарлар эштә дә, иҗатта да өлгеррәк, аларга юллар да ачыграк. Әгәр дә ул яшьләр бүген татарчаны өйрәнмәгән икән, алар инде иртәгә өйрәнмәячәк. Минем иманым камил, чөнки аларга шулай рәхәт. Ләкин аларның күңелендә татарлык бар икән, алар икенче менталитеты булган, икенче буын татарлар булачак. Алар безнең буынга да, бездән алдагы буынга да охшамаган булачак.[4]
»
« Татар теленең этник үзенчәлеге дип әйтәбез икән, ул, әлбәттә, татар телен саклау, үстерү, аны өйрәнү. Татар кешесе дип аталасың икән, татар телеңне белү — безнеңчә ул мәҗбүри.[5]
Данис Шакиров, Бөтендөнья татар конгрессы башкарма комитеты рәисенең беренче урынбасары
»

Шулай ук карагыз


  1. Елена Бритвина. Рөстәм Миңнеханов Парижда Франциядәге татар җәмәгатьчелеге вәкилләре белән очрашты. Татарстан Республикасы Президенты Матбугат хезмәте. 2016 елның 29 ноябрь тикшерелгән.
  2. http://tatar-congress.org/yanalyklar/rostem-minnehanov-parizhda-frantsiyadege-tatar-zhemegatchelege-vekillere-belen-ochrashty/
  3. http://kazanutlary.ru/?p=12983
  4. Рәмис Латыйпов, Гөлүзә Гыймадиева. Роберт Миңнуллин: Рус телле татарлар эштә дә, иҗатта да өлгеррәк. Татар-информ мәгълүмат агентлыгы. 2016 елның 1 декабрь тикшерелгән.
  5. Лилия Локманова. Татар кешесе дип аталасың икән, телне белү мәҗбүри — Данис Шакиров. Бөтендөнья татар конгрессының Башкарма комитеты вәкиле Гүзәл Шәрипова фикеренә карашын белдерде. Татар-информ мәгълүмат агентлыгы. 2016 елның 2 декабрь тикшерелгән.