Колхоз: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

9 гый 2017, 12:59 юрамасы

Күмхуҗ^[1] (күмәк хуҗалык) яки урыс алынмасы Колхо́з (коллективное хозяйство сүзтезмәсенең халыкара аббревиатурасы) — ССРБда таралган күмәк икътисади системасының авыл хуҗалыгы тармагы оешмаларының бер төре.

Күмхуҗга охшаш хуҗалык оешмалары бүтән илләрдә бар: кибуц (Исраил), «халык коммуналары» (Кытай, Мәдәни инкыйлаб вакытында).

Төзелеше

Файл:Пам.Шевченко Колхозник крупно.JPG

Эшче һәм колхозчыга һәйкәл

Икътисадның авыл хуҗалыгы тармагындагы җитештерү әйберләре (җир, җайланмалар, терлек, орлык һ.б.) уртак милек, анда катнашучылар җәмгыяте идарәсе астында булган һәм хезмәт нәтиҗәсе дә катнашучыларның уртак фикере ярдәмендә бүленергә тиеш булган. Шулай ук балыкчылык колхозлары да таралган булган.

Тарих

Күмәк хуҗалыклар ССРБда 1918 елдан барлыкка килә башлый. 1929 елдан массакүләм күмәкләштерү башлана. Сәнәгатьләштерелү заманында, ССРБны ашамлыклар белән тәэмин итү өчен, колхозчыларның шәһәрләргә качуларына юл куймас өчен бер яктан паспортизация, икенче яктан исә — рөхсәтсез китү очрагында исә колхоздагы җир өлешеннән мәхрүм калу ысуллары кулланыла.^[2]^[3]^[4]. ССРБның авыл җирләрендә яшәүчеләрнең тулы паспортизациясе фәкать 1976-1981 елларында башкарыла, бу чорда 50 миллион паспорт тапшырыла.^[5]

Коммунист идеологияле ССРБда перестройка сәясәте уңышсызлыгы һәм Русиянең глобаль капиталист базар системасы кагыйдәләре буенча яшәүче ширкәтләргә эшләргә ишек ачуы белән, соңгылар җитештереп торган продукт һәм күрсәткән хезмәтләргә карата өстәлгән кыйммәтләре түбәнрәк булулары аркасында колхозлар юкка чыга башлыйлар.

Моны да карагыз

Сылтамалар

Примерный Устав сельскохозяйственной артели, принятый II всесоюзным съездом колхозников-ударников
И. Б. Полюбина «Государство и аграрный сектор в России. История и современность»
Бюджетные обследования колхозников Свердловской области 1935—1953 гг. Колхозная жизнь на Урале. 1935—1953 / Составители X. Кесслер, Г. Е. Корнилов. — М.: «Российская политическая энциклопедия» (РОССПЭН), 2006. — 912 с. — (Документы советской истории).
Справочник председателя колхоза, ОГИЗ, Государственное издательство колхозной и совхозной литературы, Москва, «Сельхозгиз», 1941 г.
Tatarile порталында урнаштырылган Татар энциклопедиясе басмасының «Колхоз» мәкаләсе

Искәрмәләр

[1] ttp://kitap.net.ru/yahin/1-12.2.php

[2] Постановление СНК СССР от 28 апреля 1933 года № 861 «О выдаче гражданам Союза ССР паспортов на территории Союза ССР»

[3] Постановление СНК СССР от 19.09.1934 № 2193 «О прописке паспортов колхозников-отходников, поступающих на работу в предприятия без договоров с хозорганами»

[4] Постановлением ЦИК и СНК СССР от 17.03.1933 «О порядке отходничества из колхозов»

[5] 70-летие советского паспорта

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Юл номеры - 12: / Юл номеры - 12: @@
 [[File:Вышибем кулаков из колхозов 1930.jpg|200px|thumb|right|«[[Кулаклар]]ны колхозлардан тибеп чыгарыйк» — [[НЭП]] чорын алыштырган [[ССРБдагы күмәкләштерү]] сәясәте заманындагы [[индивидуализм]]га каршы көрәшкә багышланган [[пропаганда]] плакаты.]]
 Күмәк хуҗалыклар ССРБда [[1918 ел]]дан барлыкка килә башлый. [[1929 ел]]дан массакүләм [[ССРБдагы күмәкләштерү|күмәкләштерү]] башлана.
+[[Сәнәгатьләштерү|Сәнәгатьләштерелү]] заманында, ССРБны [[ашамлык]]лар белән тәэмин итү өчен, колхозчыларның [[шәһәр]]ләргә качуларына юл куймас өчен бер яктан [[паспортизация]], икенче яктан исә — рөхсәтсез китү очрагында исә колхоздагы җир өлешеннән мәхрүм калу ысуллары кулланыла.<ref>[[s:ru:Постановление СНК СССР от 28.04.1933 № 861|Постановление СНК СССР от 28 апреля 1933 года № 861 «О выдаче гражданам Союза ССР паспортов на территории Союза ССР»]]</ref><ref>[[s:ru:Постановление СНК СССР от 19.09.1934 № 2193|Постановление СНК СССР от 19.09.1934 № 2193 «О прописке паспортов колхозников-отходников, поступающих на работу в предприятия без договоров с хозорганами»]]</ref><ref>[[s:ru:Постановление ЦИК СССР, СНК СССР от 17.03.1933 о порядке отходничества из колхозов|Постановлением ЦИК и СНК СССР от 17.03.1933 «О порядке отходничества из колхозов»]]</ref>. ССРБның авыл җирләрендә яшәүчеләрнең тулы паспортизациясе фәкать 1976-1981 елларында башкарыла, бу чорда 50 миллион паспорт тапшырыла.<ref>[http://demoscope.ru/weekly/2002/093/arxiv01.php 70-летие советского паспорта]</ref>
-[[Сәнәгатьләштерү|Сәнәгатьләштерелү]] заманында, ССРБны [[ашамлык]]лар белән тәэмин итү өчен, колхозчыларның [[шәһәр]]ләргә качуларына юл куймас өчен [[паспорт]]изация ысулы кулланыла. Паспортны ала алмаганнар шәһәрләрдә [[хезмәт]] урыннарына урнаша алмый, [[авыл]]ларда яшәргә, фәкать колхоз-совхозларда эшләп көн күрергә мәҗбүр калалар.