Мөселман: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к →Ислам һәм мөселманнар: Гарәбстан ярымутравы илләре (Йәмәннән тыш) хәттә БМО Генераль Ассамблеясе тарафыннан 1966 елда кабул ителгә |
|||
| Юл номеры - 4: | Юл номеры - 4: | ||
Ислам динендә мөселман — [[Аллаһ]] тәгаләнең барлыгына һәм берлегенә, [[Мөхәммәт]] [[пәйгамбәр]]нең аның [[илче]]се һәм [[рәсүл]]е булуына [[ышану]]чы [[кеше]]. |
Ислам динендә мөселман — [[Аллаһ]] тәгаләнең барлыгына һәм берлегенә, [[Мөхәммәт]] [[пәйгамбәр]]нең аның [[илче]]се һәм [[рәсүл]]е булуына [[ышану]]чы [[кеше]]. |
||
== Ислам һәм мөселманнар == |
|||
| ⚫ | |||
{{цитата|автор=[http://www.tataroved.ru/institut/islamoved/ns5 Айдар Хәйретдин]<ref name="mökaddimä">[http://www.tataroved.ru/religion/publ/5 «ТӘФСИР әл-КАЛЬБ» китабына багышланган МӨКАДДИМӘ]</ref>|[[Әһле ислам]] арасында «[[мөселман]]» белән «[[мөэмин]]» дигән [[төшенчә]]ләрне дөрес [[аң]]лау юк. Баштарак мин дә: «Мөэмин» ул «[[Шәһадәт|лә илаһа иллә Аллаһу]]» кәлимәсен әйтеп иман китергән кеше була, ә «мөселман» – моннан тыш биш вакыт [[намаз]]ны, [[ураза]], [[хаҗ]], [[зәкят]] кеби [[фарыз]]ларны тәмам төгәл үтәп баручы була. Димәк Аллаһ каршында мөселман мөэминнән югарырак тора» – дигән гомум [[ислам]] [[милләт]]е тарафыннан кабул ителгән хөкемгә ияргән идем. Аннары айныдым. Аллаһ үзләренең мөэминнәр булуларын дәгъвалаган [[гарәп]]ләргә: «Сез мөэминнәр түгел, сез [[мөселманнар]] гына әле» – дип җавап бирергә кушканын күрәчәкбез.<ref>«Чүлдән чыккан гарәпләр: «Без иман китердек» – диделәр. Аларга болай дип әйт: «Юк, сез иман китермәдегез, шуңа күрә: «Без буйсындык» – дип әйтегез; ә иман сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде...» – диген». [[Коръән]], ([http://kitap.net.ru/sura/49.php 49]:14)</ref> Нигә болай? Чөнки, [[аять]] сүзләре белән әйткәндә: «[[Иман]] сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде».}} |
{{цитата|автор=[http://www.tataroved.ru/institut/islamoved/ns5 Айдар Хәйретдин]<ref name="mökaddimä">[http://www.tataroved.ru/religion/publ/5 «ТӘФСИР әл-КАЛЬБ» китабына багышланган МӨКАДДИМӘ]</ref>|[[Әһле ислам]] арасында «[[мөселман]]» белән «[[мөэмин]]» дигән [[төшенчә]]ләрне дөрес [[аң]]лау юк. Баштарак мин дә: «Мөэмин» ул «[[Шәһадәт|лә илаһа иллә Аллаһу]]» кәлимәсен әйтеп иман китергән кеше була, ә «мөселман» – моннан тыш биш вакыт [[намаз]]ны, [[ураза]], [[хаҗ]], [[зәкят]] кеби [[фарыз]]ларны тәмам төгәл үтәп баручы була. Димәк Аллаһ каршында мөселман мөэминнән югарырак тора» – дигән гомум [[ислам]] [[милләт]]е тарафыннан кабул ителгән хөкемгә ияргән идем. Аннары айныдым. Аллаһ үзләренең мөэминнәр булуларын дәгъвалаган [[гарәп]]ләргә: «Сез мөэминнәр түгел, сез [[мөселманнар]] гына әле» – дип җавап бирергә кушканын күрәчәкбез.<ref>«Чүлдән чыккан гарәпләр: «Без иман китердек» – диделәр. Аларга болай дип әйт: «Юк, сез иман китермәдегез, шуңа күрә: «Без буйсындык» – дип әйтегез; ә иман сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде...» – диген». [[Коръән]], ([http://kitap.net.ru/sura/49.php 49]:14)</ref> Нигә болай? Чөнки, [[аять]] сүзләре белән әйткәндә: «[[Иман]] сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде».}} |
||
== Мөселман җәмгыятьләренең хәле == |
|||
| ⚫ | [[Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте]] башлыгының беренче ярдәмчесе һәм пресс-сәркәтибе Рөстәм Батровның [[2014 ел]]ның [[1 февраль]] көнендә «''Бөтендөнья [[хиҗаб]] көне''» <small>([[:en:World Hijab Day|en]])</small> уңаеннан кешенең Аллаһ Тәгалә алдында тышкы дини атрибутлары мы, иманы мы әһәмиятлерәк мәсьәләсенә багышланган мәкаләсе<ref>{{ref-ru}}{{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/article/96438|title = «Что лучше: путана в хиджабе или целомудренная женщина без платка?»|publisher=[[БИЗНЕС Online]] газетасы|author=Рөстәм Батров|accessdate=[[2017 ел]]ның [[12 апрель]] көне}}</ref> һәм [[Хәнәфи мәзһәбе]]нең шик астына салына алмаслык [[догма]] булуы турында башка фикерләре аркасында үз вазыйфаларыннан читләштерелүе турында хәбәрләр чыкты.<ref>{{ref-ru}}{{cite web|url=http://www.ng.ru/regions/2017-02-16/5_6930_tatarstan.html|title = Муфтий Татарстана остается без ключевых заместителей|publisher=[[Независимая газета]] газетасы|author=Глеб Постнов|accessdate=[[2017 ел]]ның [[4 апрель]] көне}}</ref> |
||
[[File:Pride London 2011 - 001.jpg|right|thumb|[[Лондон]]ның 2011 елгы [[гей]]-парадында катнашкан мөселманнар баннеры.]] |
[[File:Pride London 2011 - 001.jpg|right|thumb|[[Лондон]]ның 2011 елгы [[гей]]-парадында катнашкан мөселманнар баннеры.]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Көнбатышның [[дөньявилык|дөньяви]] дәүләтләрдә [[лесбиан]], [[гей]], [[бисексуал]] һәм [[трансгендер]] мөселманнары,<ref>[[:en:LGBT in Islam]]</ref> [[хатын-кыз]]лар ''[[имам]]'' ролен башкарган [[мәчет]]ләре бар,<ref>{{ref-en}} {{cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/03/29/progressive-muslims-launch-gay-friendly-women-led-mosques_n_1368460.html|title=Progressive Muslims Launch Gay-Friendly, Women-Led Mosques In Attempt To Reform American Islam|first=Jaweed|last=Kaleem|date=29 March 2012|publisher=huffingtonpost.com|accessdate=11 July 2016}}</ref> һәм кайбер оешмалары (мәс. [[:en:Muslims for Progressive Values|Muslims for Progressive Values]]) хәттә [[БМО]] тарафыннан рәсми танылган [[табышсыз оешма]] статусларына ия<ref name="auto">{{ref-en}} {{cite web|url=http://www.prlog.org/12298027-muslims-for-progressive-values-secures-united-nations-consultative-status.html|title=Muslims for Progressive Values Secures United Nation's Consultative Status|publisher=prlog.org|accessdate=11 July 2016}}</ref> һәм халыкара дәрәҗәдә радикаль [[Ислам]] карашларны фаш итүдә һәм четерекле мәсьәләләргә аңлатмалар бирүдә актив катнашалар.<ref name="squarespace.com">{{ref-en}} {{cite web|url=http://static1.squarespace.com/static/55120ecae4b01593abadc441/t/55197b05e4b0d9aaa8c9e6a1/1427733253249/MPVPressKit2015.pdf |format=PDF |title=Muslims for Progressive Values : 2015 Press Kit |website=Static1.sqaurespace.com |accessdate=2016-09-15}}</ref> |
||
=== Ислам хезмәттәшлеге оешмасы === |
|||
[[Файл:OIC vector map.svg|200px|thumb|left|[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза һәм күзәтүче илләре харитасы.]] |
|||
[[File:Map5.1Discrepant Behavior compressed.jpg|right|300px|thumb|''Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе'' таләпләренә туры килү-килмәү харитасы, 2010. <small>(куерак төс белән хатын-кызлар хокуклары ягыннан хәлләре мөшкельрәк булган илләр күрсәтелгән)</small>]] |
|||
[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза-илләрендә өстенлек иткән радикаль карашлар аркасында, мөселманнар өчен [[кеше хокуклары]] һәм [[хатын-кыз хокуклары]] четерекле мәсьәлә булып кала бирә: |
|||
* [[Гарәбстан ярымутравы]] илләре ([[Йәмән]]нән тыш) хәттә [[БМО Генераль Ассамблеясе]] тарафыннан 1966 елда кабул ителгән ''Кеше хокуклары турында билль''ның «Икьтисади, социаль һәм мәдәни хокуклар турында халыкара пакт» һәм «Гражданлык һәм сәяси хокуклар турында халыкара пакт» исемле халыкара конвенцияләрне имзаламаган. |
|||
* ''Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе'' ([[:en:Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women|en]]) таләпләре хәттә аны имзалаган мөселман илләр җәмгыятьләрендә игътибарсыз калдырыла. |
|||
===Татарстан=== |
|||
| ⚫ | [[Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте]] башлыгының беренче ярдәмчесе һәм пресс-сәркәтибе Рөстәм Батровның [[2014 ел]]ның [[1 февраль]] көнендә «''Бөтендөнья [[хиҗаб]] көне''» <small>([[:en:World Hijab Day|en]])</small> уңаеннан кешенең Аллаһ Тәгалә алдында тышкы дини атрибутлары мы, иманы мы әһәмиятлерәк мәсьәләсенә багышланган мәкаләсе<ref>{{ref-ru}} {{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/article/96438|title = «Что лучше: путана в хиджабе или целомудренная женщина без платка?»|publisher=[[БИЗНЕС Online]] газетасы|author=Рөстәм Батров|accessdate=[[2017 ел]]ның [[12 апрель]] көне}}</ref> һәм [[Хәнәфи мәзһәбе]]нең шик астына салына алмаслык [[догма]] булуы турында башка фикерләре аркасында үз вазыйфаларыннан читләштерелүе турында хәбәрләр чыкты.<ref>{{ref-ru}} {{cite web|url=http://www.ng.ru/regions/2017-02-16/5_6930_tatarstan.html|title = Муфтий Татарстана остается без ключевых заместителей|publisher=[[Независимая газета]] газетасы|author=Глеб Постнов|accessdate=[[2017 ел]]ның [[4 апрель]] көне}}</ref> |
||
== Шулай ук карагыз == |
== Шулай ук карагыз == |
||
14 апр 2017, 06:35 юрамасы
Мөселман, мөслим (гарәп. مسلم) — Ислам динен тотучы кеше.
Ислам динендә мөселман — Аллаһ тәгаләнең барлыгына һәм берлегенә, Мөхәммәт пәйгамбәрнең аның илчесе һәм рәсүле булуына ышанучы кеше.
|
Әһле ислам арасында «мөселман» белән «мөэмин» дигән төшенчәләрне дөрес аңлау юк. Баштарак мин дә: «Мөэмин» ул «лә илаһа иллә Аллаһу» кәлимәсен әйтеп иман китергән кеше була, ә «мөселман» – моннан тыш биш вакыт намазны, ураза, хаҗ, зәкят кеби фарызларны тәмам төгәл үтәп баручы була. Димәк Аллаһ каршында мөселман мөэминнән югарырак тора» – дигән гомум ислам милләте тарафыннан кабул ителгән хөкемгә ияргән идем. Аннары айныдым. Аллаһ үзләренең мөэминнәр булуларын дәгъвалаган гарәпләргә: «Сез мөэминнәр түгел, сез мөселманнар гына әле» – дип җавап бирергә кушканын күрәчәкбез.[1] Нигә болай? Чөнки, аять сүзләре белән әйткәндә: «Иман сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде». | 
|
Мөселман җәмгыятьләренең хәле
Мөселманнар саны дөнья буйлап 1,3 — 1,8 млрд кеше дип исәпләнә.
Көнбатышның дөньяви дәүләтләрдә лесбиан, гей, бисексуал һәм трансгендер мөселманнары,[3] хатын-кызлар имам ролен башкарган мәчетләре бар,[4] һәм кайбер оешмалары (мәс. Muslims for Progressive Values) хәттә БМО тарафыннан рәсми танылган табышсыз оешма статусларына ия[5] һәм халыкара дәрәҗәдә радикаль Ислам карашларны фаш итүдә һәм четерекле мәсьәләләргә аңлатмалар бирүдә актив катнашалар.[6]
Ислам хезмәттәшлеге оешмасы
Ислам хезмәттәшлеге оешмасы әгъза-илләрендә өстенлек иткән радикаль карашлар аркасында, мөселманнар өчен кеше хокуклары һәм хатын-кыз хокуклары четерекле мәсьәлә булып кала бирә:
- Гарәбстан ярымутравы илләре (Йәмәннән тыш) хәттә БМО Генераль Ассамблеясе тарафыннан 1966 елда кабул ителгән Кеше хокуклары турында билльның «Икьтисади, социаль һәм мәдәни хокуклар турында халыкара пакт» һәм «Гражданлык һәм сәяси хокуклар турында халыкара пакт» исемле халыкара конвенцияләрне имзаламаган.
- Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе (en) таләпләре хәттә аны имзалаган мөселман илләр җәмгыятьләрендә игътибарсыз калдырыла.
Татарстан
Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте башлыгының беренче ярдәмчесе һәм пресс-сәркәтибе Рөстәм Батровның 2014 елның 1 февраль көнендә «Бөтендөнья хиҗаб көне» (en) уңаеннан кешенең Аллаһ Тәгалә алдында тышкы дини атрибутлары мы, иманы мы әһәмиятлерәк мәсьәләсенә багышланган мәкаләсе[7] һәм Хәнәфи мәзһәбенең шик астына салына алмаслык догма булуы турында башка фикерләре аркасында үз вазыйфаларыннан читләштерелүе турында хәбәрләр чыкты.[8]
Шулай ук карагыз
Искәрмәләр
- ↑ «Чүлдән чыккан гарәпләр: «Без иман китердек» – диделәр. Аларга болай дип әйт: «Юк, сез иман китермәдегез, шуңа күрә: «Без буйсындык» – дип әйтегез; ә иман сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде...» – диген». Коръән, (49:14)
- ↑ «ТӘФСИР әл-КАЛЬБ» китабына багышланган МӨКАДДИМӘ
- ↑ en:LGBT in Islam
- ↑ (ингл.) Kaleem, Jaweed (29 March 2012). Progressive Muslims Launch Gay-Friendly, Women-Led Mosques In Attempt To Reform American Islam. huffingtonpost.com. 11 July 2016 тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) Muslims for Progressive Values Secures United Nation's Consultative Status. prlog.org. 11 July 2016 тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) Muslims for Progressive Values : 2015 Press Kit (PDF). 2016-09-15 тикшерелгән.
- ↑ (рус.) Рөстәм Батров. «Что лучше: путана в хиджабе или целомудренная женщина без платка?». БИЗНЕС Online газетасы. 2017 елның 12 апрель көне тикшерелгән.
- ↑ (рус.) Глеб Постнов. Муфтий Татарстана остается без ключевых заместителей. Независимая газета газетасы. 2017 елның 4 апрель көне тикшерелгән.