Хәким Хәсәнов: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Хәким Хәсәнов latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
CommonsDelinker (бәхәс | кертем)
Replacing Hero_of_the_USSR.png with File:Hero_of_the_USSR_Gold_Star.png (by CommonsDelinker because: File is to be deleted).
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up using AWB
Юл номеры - 18: Юл номеры - 18:


== Тәрҗемәи хәле ==
== Тәрҗемәи хәле ==
[[1916 ел]]да [[Вятка губернасы]] [[Уржум өязе]] Морке волосте (''хәзерге'' [[Мари Ил]]нең [[Морке районы]]) Алмәмәт (Тат. Күшнә<ref>[http://komanda-k.ru/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9-%D0%AD%D0%BB/%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F-%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%BE-%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B Деревня Алмаметьево (моркинские татары)]</ref>) авылында туган. Балачагы [[Мари АӨ]] Мари-Төрек кантоны (''[[1932 ел]]дан [[Бәрәңге районы]]'') [[Бәрәңге (бистә, Мари Ил)|Бәрәңге]] авылында (''[[1974 ел]]дан бистә'') узган. Тулы булмаган урта белемле. Гаиләсе белән [[Йошкар-Ола]] [[тимер юл]]ының 89нчы километрына күченә. Йошкар-Ола тимер юл станциясендә юл караучы эшче, бригадир булып эшләгән. [[1937 ел|1937]]-[[1939 ел]]ларда [[Ерак Көнчыгыш]]та [[армия|хәрби хезмәт]] үткән. [[Армия]]дән соң [[Владивосток]]та яши. [[1942 ел]]ның [[март]]ында яңадан [[Кызыл гаскәр]]гә чакыртып алына, [[Ерак Көнчыгыш]]ның хәрби укуханәләрен тәмамлаучылардан төзелгән 248нче аерым курсантлар бригадасы 3нче укчы батальонында [[уксибәр|пулемет]] расчеты командиры (''Үзәк фронтның 60нчы армиясе''). [[1942 ел]]ның [[август]]ыннан фронтта. [[Брянск фронты|Брянск]], [[Воронеж фронты|Воронеж]], [[Үзәк фронт|Үзәк]] фронтларда сугыш хәрәкәтләрендә катнаша.
[[1916 ел]]да [[Вятка губернасы]] [[Уржум өязе]] Морке волосте (''хәзерге'' [[Мари Ил]]нең [[Морке районы]]) Алмәмәт (Тат. Күшнә<ref>[http://komanda-k.ru/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9-%D0%AD%D0%BB/%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F-%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%BE-%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B Деревня Алмаметьево (моркинские татары)]</ref>) авылында туган. Балачагы [[Мари АӨ]] Мари-Төрек кантоны (''[[1932 ел]]дан [[Бәрәңге районы]]'') [[Бәрәңге (бистә, Мари Ил)|Бәрәңге]] авылында (''[[1974 ел]]дан бистә'') узган. Тулы булмаган урта белемле. Гаиләсе белән [[Йошкар-Ола]] [[тимер юл]]ының 89нчы километрына күченә. Йошкар-Ола тимер юл станциясендә юл караучы эшче, бригадир булып эшләгән. [[1937 ел|1937]]-[[1939 ел]]ларда [[Ерак Көнчыгыш]]та [[армия|хәрби хезмәт]] үткән. [[Армия]]дән соң [[Владивосток]]та яши. [[1942 ел]]ның [[март]]ында яңадан [[Кызыл гаскәр]]гә чакыртып алына, [[Ерак Көнчыгыш]]ның хәрби укуханәләрен тәмамлаучылардан төзелгән 248нче аерым курсантлар бригадасы 3нче укчы батальонында [[уксибәр|пулемет]] расчеты командиры (''Үзәк фронтның 60нчы армиясе''). [[1942 ел]]ның [[август]]ыннан фронтта. [[Брянск фронты|Брянск]], [[Воронеж фронты|Воронеж]], [[Үзәк фронт|Үзәк]] фронтларда сугыш хәрәкәтләрендә катнаша.


[[1943 ел]]ның [[26 август]]ы - [[30 сентябрь|30 сентябрендә]] [[Чернигов]]-[[Припять]] юнәлешендә барган каты сугышларда батырлык үрнәге күрсәтә. [[29 август]]та [[Курск өлкәсе]] Прихотьково авылы өчен барган сугышта рота белән җитәкчелек итүне үз өстенә алып, сугышчыларны һөҗүмгә күтәргән. [[12 сентябрь]]дә [[Сумы өлкәсе]] Конотоп районы Нехаевка авылы өчен сугышканда аңын югалта, дошман кулына эләгә, җәзалап үтерелә (''фашистлар башын кисәләр, гәүдәсенә бензин сибеп, ут төртәләр''). Нехаевка авылында җирләнгән, [[1956 ел]]да җәсәде [[Сумы өлкәсе]] Конотоп районы Корабутово авылына күчерелгән.
[[1943 ел]]ның [[26 август]]ы - [[30 сентябрь|30 сентябрендә]] [[Чернигов]]-[[Припять]] юнәлешендә барган каты сугышларда батырлык үрнәге күрсәтә. [[29 август]]та [[Курск өлкәсе]] Прихотьково авылы өчен барган сугышта рота белән җитәкчелек итүне үз өстенә алып, сугышчыларны һөҗүмгә күтәргән. [[12 сентябрь]]дә [[Сумы өлкәсе]] Конотоп районы Нехаевка авылы өчен сугышканда аңын югалта, дошман кулына эләгә, җәзалап үтерелә (''фашистлар башын кисәләр, гәүдәсенә бензин сибеп, ут төртәләр''). Нехаевка авылында җирләнгән, [[1956 ел]]да җәсәде [[Сумы өлкәсе]] Конотоп районы Корабутово авылына күчерелгән.
Юл номеры - 59: Юл номеры - 59:
[[Төркем:Советлар Берлеге Каһарманнары]]
[[Төркем:Советлар Берлеге Каһарманнары]]
[[Төркем:Пулеметчылар]]
[[Төркем:Пулеметчылар]]
[[Төркем:Бөек Ватан сугышында катнашучылар]]
[[Төркем:Бөек Ватан сугышында катнашучылар]]
[[Төркем:Бөек Ватан сугышында һәлак булучылар]]
[[Төркем:Бөек Ватан сугышында һәлак булучылар]]
[[Төркем:Җәзаланган гаскәриләр]]
[[Төркем:Җәзаланган гаскәриләр]]

24 июл 2017, 12:58 юрамасы

Хәким Хәсәнов
Туу датасы 1916 ел(1916)
Туу урыны Вятка губернасы, Уржум өязе
Үлем датасы 12 сентябрь 1943(1943-09-12)
Үлем урыны ССРБ Украина ССР, Сумы өлкәсе
Иялек Русия империясе Русия империясе
РСФСР РСФСР
ССРБ ССРБ
Гаскәр төре пехота пехота
Дәрәҗә Калып:ССРБ, өлкән сержант
Җитәкчелек иткән пулемёт расчёты
Бүләкләр һәм премияләр Совет Берлеге КаһарманыЛенин орденыКызыл Йолдыз ордены

Хәким Хәсәнов[1], Хәким [2] (Хәтиви[3], Хәтиф [4], Хатыйп[5]) Хөсәен улы Хәсәнов (1916 ел, Вятка губернасы, Уржум өязе, Алмәмәт1943 елның 12 сентябре, Украина ССР, Сумы өлкәсе, Нехаевка) — Бөек Ватан сугышында катнашкан һәм 1943 елда әсирлектә һәлак булган яугир, өлкән сержант, пулеметчы. Советлар Берлеге Каһарманы (1943 елның 17 октябре , вафатыннан соң).

Тәрҗемәи хәле

1916 елда Вятка губернасы Уржум өязе Морке волосте (хәзерге Мари Илнең Морке районы) Алмәмәт (Тат. Күшнә[6]) авылында туган. Балачагы Мари АӨ Мари-Төрек кантоны (1932 елдан Бәрәңге районы) Бәрәңге авылында (1974 елдан бистә) узган. Тулы булмаган урта белемле. Гаиләсе белән Йошкар-Ола тимер юлының 89нчы километрына күченә. Йошкар-Ола тимер юл станциясендә юл караучы эшче, бригадир булып эшләгән. 1937-1939 елларда Ерак Көнчыгышта хәрби хезмәт үткән. Армиядән соң Владивостокта яши. 1942 елның мартында яңадан Кызыл гаскәргә чакыртып алына, Ерак Көнчыгышның хәрби укуханәләрен тәмамлаучылардан төзелгән 248нче аерым курсантлар бригадасы 3нче укчы батальонында пулемет расчеты командиры (Үзәк фронтның 60нчы армиясе). 1942 елның августыннан фронтта. Брянск, Воронеж, Үзәк фронтларда сугыш хәрәкәтләрендә катнаша.

1943 елның 26 августы - 30 сентябрендә Чернигов-Припять юнәлешендә барган каты сугышларда батырлык үрнәге күрсәтә. 29 августта Курск өлкәсе Прихотьково авылы өчен барган сугышта рота белән җитәкчелек итүне үз өстенә алып, сугышчыларны һөҗүмгә күтәргән. 12 сентябрьдә Сумы өлкәсе Конотоп районы Нехаевка авылы өчен сугышканда аңын югалта, дошман кулына эләгә, җәзалап үтерелә (фашистлар башын кисәләр, гәүдәсенә бензин сибеп, ут төртәләр). Нехаевка авылында җирләнгән, 1956 елда җәсәде Сумы өлкәсе Конотоп районы Корабутово авылына күчерелгән.

1943 елның 17 октябрендә ССРБ Югары шурасы президиумы фәрманы белән Советлар Берлеге каһарманы исеме бирелгән (вафатыннан соң).

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

Хәтер

Тышкы рәсемнәр
Морке бистәсендә Җиңү паркында бюсты.
  • 1968 елда Йошкар-Ола шәһәрендә вокзал янындагы 5 йортлы кечкенә урам батыр исеме белән аталган [7] һәм ул эшләгән тимер юл станциясе диварына истәлек тактасы куелган.
  • Бәрәңге бистәсендә урамга исеме бирелгән.
  • Морке һәм Бәрәңге бистәләрендә Җиңү паркында бюсты урнаштырылган.
  • 2000 елда Яшел Үзән шәһәре Җиңү паркында (Вокзал буе урамы) Каһарманнар аллеясында бронза барельефы куелган. Рәссам - В.И. Рогожин[8].
Каһарманнар аллеясындагы барельефы. Яшел Үзән
Ә. Гайсин (с), Х. Хәсәнов (у) бюстлары янында. Бәрәңге бистәсе. 9 май

Чыганаклар

  1. Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0

Әдәбият

  1. Батырлар китабы. Казан: ТКН, 2000. ISBN 5-298-01001-6
  2. Золотые Звёзды Приморья. Владивосток, 1983.
  3. Наши Герои. Йошкар-Ола, 1985.

Сылтамалар

Искәрмәләр