Алмыш: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Алмыш latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к clean up using AWB
Тамга: кире кагылган
MBHbot (бәхәс | кертем)
Ботлар
17 609 үзгәртергә
Тамга: кире кайтару
Юл номеры - 22: Юл номеры - 22:
|башка мәгълүмат = [[Файл:Bolgar tamgase.jpg|right|100px|thumb|Идел Болгары хәкимнәре тамгасы]]
|башка мәгълүмат = [[Файл:Bolgar tamgase.jpg|right|100px|thumb|Идел Болгары хәкимнәре тамгасы]]
}}
}}
{{TwinCYR|:Almış Cəƣfər ibn Şilki}}
{{TwinCYR|:Almış Cäğfär ibn Şilki}}
'''Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки''' яки '''Алмыш әмир, Алмуш, Алмас, Алмыш мәлик, Алмыш патша, Алмыш (Абдаллаһ) Җәгъфәр ибн Шилки, Алмыш илтәбәр''' (ﺋﺎﻟﻣﺌِش ﺟﺎﻌﻔﺎﺭ ﺋﻳﺒن ﺷﻳﻟﻜﻯ, tat.lat. [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Алмыш_Җагфар_ибн_Шилки Almış Caƣfar ibn Şilki]) (VIII гасыр-925) — [[Идел буе Болгары]] җиденче хәкиме, беренче Идел Болгары Әмире, [[Шилки]] илтәбәр улы. Ислам дине кабул иткәннән соң Абдаллаһ Җәгъфәр ибн Шилки.
'''Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки''' яки '''Алмыш әмир, Алмуш, Алмас, Алмыш мәлик, Алмыш патша, Алмыш (Абдаллаһ) Җәгъфәр ибн Шилки, Алмыш илтәбәр''' (ﺋﺎﻟﻣﺌِش ﺟﺎﻌﻔﺎﺭ ﺋﻳﺒن ﺷﻳﻟﻜﻯ, tat.lat. [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Алмыш_Җагфар_ибн_Шилки Almış Cağfar ibn Şilki]) (VIII гасыр-925) — [[Идел буе Болгары]] җиденче хәкиме, беренче Идел Болгары Әмире, [[Шилки]] илтәбәр улы. Ислам дине кабул иткәннән соң Абдаллаһ Җәгъфәр ибн Шилки.


Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки хәкимлеге чорында [[Ислам]] дине [[Идел буе Болгары]] дәүләтендә рәсми рәвештә кабул ителә.
Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки хәкимлеге чорында [[Ислам]] дине [[Идел буе Болгары]] дәүләтендә рәсми рәвештә кабул ителә.
Юл номеры - 47: Юл номеры - 47:


== Истәлек ==
== Истәлек ==
[[1989]] елда — Һиҗри белән 1410 да — Идел [[Болгар]]ында ислам кабул итүнең 1100 еллыгы тантаналы төстә билгеләп үтелде. Тантаналар Идел буенда Болгар шәһәрлегендә дә үткәрелде. Бу зур юбилейда катнашу өчен Шәрыкның 20 дән артык мөселман иленнән һәм шулай ук Көнбатыш Яуpупаның байтак илләрендәге ислам җәмгыятьләреннән вәкилләр килде. 1100 ел электәге кебек үк, гаҗәеп күп җыелган халык алдында, азан әйтелгәннән соң, хөтбә укылды.
[[1989]] елда — Һиҗри белән 1410 да — Идел [[Болгар]]ында ислам кабул итүнең 1100 еллыгы тантаналы төстә билгеләп үтелде. Тантаналар Идел буенда Болгар шәһәрлегендә дә үткәрелде. Бу зур юбилейда катнашу өчен Шәрыкның 20 дән артык мөселман иленнән һәм шулай ук Көнбатыш Европаның байтак илләрендәге ислам җәмгыятьләреннән вәкилләр килде. 1100 ел электәге кебек үк, гаҗәеп күп җыелган халык алдында, азан әйтелгәннән соң, хөтбә укылды.


Бу "Болгар җыены" һәр елда Татарстанда үткәрелә.
Бу "Болгар җыены" һәр елда Татарстанда үткәрелә.
Юл номеры - 59: Юл номеры - 59:
* [[Идел буе Болгары шәһәрләре]]
* [[Идел буе Болгары шәһәрләре]]
* [[Идел Болгары тышкы элемтәләре]]
* [[Идел Болгары тышкы элемтәләре]]
* [[Bɵyek Bolƣar ile]]
* [[Böyek Bolğar ile]]
* [[Bolƣar bizəleş sənƣəte]]
* [[Bolğar bizäleş sänğäte]]
* [[Bolƣar çigə asılması]]
* [[Bolğar çigä asılması]]
* [[Bolƣar]]
* [[Bolğar]]
* [[Aƣa bazar]]
* [[Ağa bazar]]
* [[Bolƣar-Rus kileşüləre]]
* [[Bolğar-Rus kileşüläre]]
* [[İdel buyı Bolƣar dəwləte]]
* [[İdel buyı Bolğar däwläte]]
* [[İdel Bolƣarı ictimaƣi-səyəsi tɵzeleşe]]
* [[İdel Bolğarı ictimaği-säyäsi tözeleşe]]


== Тышкы сылтамалар ==
== Тышкы сылтамалар ==
* [http://www.bolgar.info/ Идел Болгар иле]
* [http://www.bolgar.info/ Идел Болгар иле]
* пуʙис временных лет. М.-Л., 1950. Ч. 1-2; Полное собрание русских летописей. М., 1949. Т. 2; М., 1962. Т. 1, вып. 2.
* Повесть временных лет. М.-Л., 1950. Ч. 1-2; Полное собрание русских летописей. М., 1949. Т. 2; М., 1962. Т. 1, вып. 2.
* Волжская Булгария и Русь. Казань, 1986.
* Волжская Булгария и Русь. Казань, 1986.


3 гый 2021, 14:03 юрамасы

Алмыш әмир
ﺋﺎﻟﻣﺌِش ﺟﺎﻌﻔﺎﺭ ﺋﻳﺒن ﺷﻳﻟﻜﻯ
Туган телдә исем Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки
Туган IX гасыр
Болгар шәһәре
Үлгән 925 ел
Болгар шәһәре
Милләт болгар
Ватандашлыгы Идел буе Болгары
Һөнәре сәясәтче, гаскәри
Балалар Микаил ибн Җагфар, Әхмәд ибн Җагфар
Ата-ана
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки яки Алмыш әмир, Алмуш, Алмас, Алмыш мәлик, Алмыш патша, Алмыш (Абдаллаһ) Җәгъфәр ибн Шилки, Алмыш илтәбәр (ﺋﺎﻟﻣﺌِش ﺟﺎﻌﻔﺎﺭ ﺋﻳﺒن ﺷﻳﻟﻜﻯ, tat.lat. Almış Cağfar ibn Şilki) (VIII гасыр-925) — Идел буе Болгары җиденче хәкиме, беренче Идел Болгары Әмире, Шилки илтәбәр улы. Ислам дине кабул иткәннән соң Абдаллаһ Җәгъфәр ибн Шилки.

Алмыш Җәгъфәр ибн Шилки хәкимлеге чорында Ислам дине Идел буе Болгары дәүләтендә рәсми рәвештә кабул ителә.

Ислам дине кабул итүе

Алмыш, Багдад хәлифәтенә илчеләр җибәреп, үз илендә ислам тәртипләрен урнаштыруда ярдәм итү һәм болгарларга мөселман динен өйрәтү өчен үзенә фәкыйһ—шәригать хокукларын яхшы белүче кеше җибәрүне үтенгән. Болгар биенең үтенече канәгатьләндерелгән.

Алмыш ханның Биләр тарих һәм археология музеенда сыны

Багдадтан илчелеге

Багдадтан илчелеге килүе

922 елда Багдадтан Урта Азия аша болгарларга илче Сусан әр-Расси һәм илчелекнең сәркатибе Әхмәт ибне Фадлан җитәкчелегендәге вәкиллек килеп җиткән. Нәкъ менә илчелекнең асылда төп вазифасын үтәүче Ибне Фадлан Багдадка әйләнеп кайтканнан соң үзенең «Рисалә»сен язган. (Рисалә—берәр мәкалә, кечерәк китап дигән сүз.)

Илчелек борынгы болгарлар иленә һиҗри белән 310 елның 121 мөхәррәмендә аяк баса. Бу безнеңчә ел исәбе белән 922 елның 12 маена туры килә.

Болгар патшасы Алмыш (Ибне Фадлан аны, дәүләт башлыгы буларак, «мәлик» дип атый, гарәпчә патша дигән сүз) илчелекне ифрат зур тантана белән кабул иткән. Гарәпләр аңа кыйммәт бүләкләр һәм хәлифәнең яклавы билгесе итеп дәүләт байрагы тапшырганнар. Берничә көннән, җомга көнне, тантаналы төстә гыйбадәт кылганнар, хөтбә, ягъни җомга намазы укыганнар.

Ислам дине рәсми рәвештә игълан итүе

Ике айдан соң, бөтен болгар халкы корылтаен җыеп, шул ук Багдад илчеләре алдында Алмас исламны кабул итүне рәсми төстә бөтен халык исеменнән игълан иткән.

Шул рәвешчә, дәүләт дине итеп исламны кабул итү болгар һәм аларга кардәш кабиләләрне берләштерүне төгәлләр чоры, төньякта болгарларның үзәкләштерелгән яңа дәүләтенең—Идел Болгарының тәмам оешып җитү вакыты булып санала.

Алмыш Ислам дине кабул иткәннән соң Абдаллаһ исеме алган. Әмир Абдаллаһ Җагфар ибн Шилки - беренче Болгар әмире булган.

Истәлек

1989 елда — Һиҗри белән 1410 да — Идел Болгарында ислам кабул итүнең 1100 еллыгы тантаналы төстә билгеләп үтелде. Тантаналар Идел буенда Болгар шәһәрлегендә дә үткәрелде. Бу зур юбилейда катнашу өчен Шәрыкның 20 дән артык мөселман иленнән һәм шулай ук Көнбатыш Европаның байтак илләрендәге ислам җәмгыятьләреннән вәкилләр килде. 1100 ел электәге кебек үк, гаҗәеп күп җыелган халык алдында, азан әйтелгәннән соң, хөтбә укылды.

Бу "Болгар җыены" һәр елда Татарстанда үткәрелә.

Шулай ук карагыз

Portal icon Шәхесләр порталы
Portal icon Сәясәт порталы
Portal icon Идел буе Болгары порталы

Тышкы сылтамалар

  • Идел Болгар иле
  • Повесть временных лет. М.-Л., 1950. Ч. 1-2; Полное собрание русских летописей. М., 1949. Т. 2; М., 1962. Т. 1, вып. 2.
  • Волжская Булгария и Русь. Казань, 1986.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Алмыш&oldid=2879822