Ютазы районы: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Ютазы районы latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Tegebot (бәхәс | кертем)
Ботлар
187 006 үзгәртергә
к →‎Мәгариф: clean up, replaced: училеще → училище using AWB
Тимерхан (бәхәс | кертем)
1250 үзгәртергә
АИР белән уртак проект кысаларында
Юл номеры - 1: Юл номеры - 1:
{{Административ берәмлек
{{АТБВМ
|Төс1 = {{Төс/Русия}}
|Төс1 = {{Төс/Русия}}
|Татар исеме = Ютазы районы
|Татар исеме = Ютазы районы
Юл номеры - 22: Юл номеры - 22:
|Башкала = [[Урыссу]]
|Башкала = [[Урыссу]]
|ЭреШәһәрләр =
|ЭреШәһәрләр =
|Нигезләү = [[10 февраль]] [[1935 ел]]
|Нигезләү = [[6 апрель]] [[1991 ел]]
|Юкка чыгу =
|Юкка чыгу =
|Башлык = Нуриев Рөстәм Мидхәт улы<ref>http://jutaza.tatarstan.ru/tat/45/administer/rukov/director.htm</ref>
|Башлык = Шәфигуллин Аяз Әдип улы
|Башлык исеме = Район башлыгы
|Башлык исеме = Район башлыгы
|Башлык2 =
|Башлык2 = Самонина Светлана Петровна
|Башлык исеме2 =
|Башлык исеме2 = Башкарма комитеты җитәкчесе
|ТЭП =
|ТЭП =
|ТЭП елы =
|ТЭП елы =
Юл номеры - 35: Юл номеры - 35:
|Тел =
|Тел =
|Телләр =
|Телләр =
|Халык саны = 21 615 кеше
|Халык саны = 20 316 кеше
|Халык саны исәбе елы = 2010
|Халык саны исәбе елы = 2019
|Халыктан % = 0,6
|Халыктан % =
|Халык саны буенча урын =
|Халык саны буенча урын =
|Халык тыгызлыгы =
|Халык тыгызлыгы = 26,77
|Халык тыгызлыгы буенча урын =
|Халык тыгызлыгы буенча урын =
|Милли состав = татар - 74,6%, рус - 21,3%, башкорт - 0,9% <ref name="GKS">[http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/нац%20состав.pdf 2010 ел Бөтенрусия халык санын алуы. Татарстан Республикасы халкының милли составы]</ref>
|Милли состав =
|Дини состав =
|Дини состав = мөселман-сөннәчеләр, православлар
|Мәйдан =1 823
|Мәйдан = 760,57
|Мәйданнан % = 1,1
|Мәйданнан % =
|Мәйдан буенча урын =
|Мәйдан буенча урын =
|Максималь биеклеге =
|Максималь биеклеге =
Юл номеры - 58: Юл номеры - 58:
|Аббревиатура =
|Аббревиатура =
|ISO =
|ISO =
|Телефон коды =
|Телефон коды = 85593
|Почта индекслары =
|Почта индекслары =
|Интернет домены =
|Интернет домены =
Юл номеры - 66: Юл номеры - 66:
|Искәрмә =
|Искәрмә =
}}
}}
'''Ютазы муниципаль районы''' (''Ютазы районы'', {{lang-ru|Ютазинский район}}) — [[Русия|Россия Федерациясе]] [[Татарстан|Татарстан Республикасы]] составындагы административ-территориаль һәм [[муниципаль берәмлек]] ([[муниципаль район]]). Административ үзәк — [[Урыссу]] шәһәр тибындагы поселогы. 2020 ел башына районда 20 248 кеше яшәгән. Шул исәптән шәһәр халкы — 10 633, авыл халкы — 9615<ref>{{cite web|url=https://tatstat.gks.ru/storage/mediabank/%D0%9C%D0%9E%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB2020_308759_311478.pdf|title=2020 елның башында Татарстан Республикасы муниципаль берәмлекләренең халык саны|date=2020|publisher=Татарстан Республикасы буенча Дәүләт статистикасы федераль хезмәте территориаль органы|accessdate=2020-11-07}}</ref>.
'''Ютазы муниципаль районы''' (''Ютазы районы'', {{lang-ru|Ютазинский район}}) — [[Татарстанның]] көнчыгышында урнашкан [[муниципаль район]].

1935 елда барлыкка килгән, 1958 елда Урыс дип аталган. 1963 елда бетерелгән. Ютазы районы буларак 1991 елда [[Баулы районы]] составыннан чыгару юлы белән торгызылды{{sfn|битләр=566|Национальный архив Республики Татарстан: Путеводитель|1999}}<ref name="tatcenter">{{cite web|url=https://tatcenter.ru/district/yutazinskij-rajon/|title=Ютазинский район|date=2019|publisher=TatCenter.ru интернет-порталы|accessdate=2020-12-06}}</ref>.

Район территориясендә «Урусский» сәнәгать паркы, шулай ук Татарстан Республикасы Президенты [[Рөстәм Миңнеханов]] йөкләмәсе буенча [[Урыссу ГРЭСы|Урыссу ДРЭСнең]] элеккеге хезмәткәрләре өчен төзелгән «Тапарт» сынаулы-эксперименталь машина төзелеше заводы эшләп килә<ref name="v-promparke">{{cite web|url=https://tatcenter.ru/news/v-promparke-tatarstana-urussu-poyavilsya-11-j-rezident/|title=В промпарке Татарстана «Уруссу» появился 11-й резидент|date=2019-02-18|publisher=TatCenter.ru интернет-порталы|accessdate=2020-12-06}}</ref><ref name="news479909">{{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/news/479909|title=На заводе «Тапарт» в РТ представили технологии нефтедобычи, у которых нет аналогов в мире|date=2020-09-04|publisher=«Бизнес Online» эшлекле электрон газетасы|accessdate=2020-12-06}}</ref>.


Район биләмәләрендә 38 авыл-бистә бар. Халык саны [[2011 ел]]ның 1 гыйнварына 21669 җан тәшкил иткән. Шуның 49 проценттан чак кына артыграгы [[Урыссу]] бистәсендә, калганы авылларда көн күрә. Ютазы, нигездә, татар районы, татарлар барлык халыкның 73,3 процентын алып тора.
== Тарих ==
== Тарих ==
[[1920 ел]]га кадәр район җирләре [[Самар губернасы]]ның [[Бөгелмә өязе]]нә, 1920—1930 елларда — [[ТАССР]]ның [[Бөгелмә кантоны]]на кергәннәр иде.
[[1920 ел]]га кадәр район җирләре [[Самар губернасы]]ның [[Бөгелмә өязе]]нә, 1920—1930 елларда — [[ТАССР]]ның [[Бөгелмә кантоны]]на кергәннәр иде.

31 гый 2021, 20:48 юрамасы

Ютазы районы
Герб
 Байрак
Ил

Русия

Статус

Район

Җөмһүрият

Татарстан

Административ үзәк

Урыссу

Нигезләү датасы

6 апрель 1991 ел

Район башлыгы

Шәфигуллин Аяз Әдип улы

Башкарма комитеты җитәкчесе

Самонина Светлана Петровна

Халык саны  (2019)

20 316 кеше

Халык тыгызлыгы

26,77 кеше/км²

Милли состав

татар - 74,6%, рус - 21,3%, башкорт - 0,9% [1]

Дини состав

мөселман-сөннәчеләр, православлар

Мәйдан

759 км²

Карта

Сәгать поясы

MSK (UTC+3)

Телефон коды

85593

Автомобиль номерлар коды

16, 116

http://jutaza.tatarstan.ru/
 Ютазы районы Викиҗыентыкта

Ютазы муниципаль районы (Ютазы районы, рус. Ютазинский район) — Россия Федерациясе Татарстан Республикасы составындагы административ-территориаль һәм муниципаль берәмлек (муниципаль район). Административ үзәк — Урыссу шәһәр тибындагы поселогы. 2020 ел башына районда 20 248 кеше яшәгән. Шул исәптән шәһәр халкы — 10 633, авыл халкы — 9615[2].

1935 елда барлыкка килгән, 1958 елда Урыс дип аталган. 1963 елда бетерелгән. Ютазы районы буларак 1991 елда Баулы районы составыннан чыгару юлы белән торгызылды[3][4].

Район территориясендә «Урусский» сәнәгать паркы, шулай ук Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Миңнеханов йөкләмәсе буенча Урыссу ДРЭСнең элеккеге хезмәткәрләре өчен төзелгән «Тапарт» сынаулы-эксперименталь машина төзелеше заводы эшләп килә[5][6].

Тарих

1920 елга кадәр район җирләре Самар губернасының Бөгелмә өязенә, 1920—1930 елларда — ТАССРның Бөгелмә кантонына кергәннәр иде. Район 1935 елда барлыкка килә. 1958 елда район үзәге Ютазыдан Урыссуга күчерелгән, район исеме Урыссу районы итеп үзгәртелә; шул ук елда район составына юкка чыгарылган Тымытык районының өлеше кертелгән.

1963 елның 1 февралендә район бетерелә, территориясе Баулы районына күчә. 1991 елның 1 апрелендә район төзәтелә.

Районда туган танылган шәхесләр

Халык

1959[7] 2002[8] 2010[9]
41 079 23 277 21 615

Милли составы

Милләт 1989[10] 2002[11] 2010[12]
татарлар 62,6% 74,7% 74,6%
урыслар 29,4% 21,3% 21,3%
арлар 6,7% ?% ?%
чуашлар 1,1% 0,8% ?%

Идарә-җир төзелеше

  1. Урыссу шәһәр тибындагы поселогы
  2. Әбсәләм авыл җирлеге
  3. Акбаш авыл җирлеге
  4. Бәйрәкә авыл җирлеге
  5. Бәйрәкәтамак авыл җирлеге
  6. Димтамак авыл җирлеге
  7. Кәрәкәшле авыл җирлеге
  8. Иске Каразирек авыл җирлеге
  9. Ташкичү авыл җирлеге
  10. Урыссу авыл җирлеге
  11. Ютазы авыл җирлеге

Мәгариф

Ютазы районында 5 урта мәктәп, 1 гимназия, 8 төп мәктәп, сәламәтлеге чикле балалар өчен 1 мәктәп-интернат, балалар иҗат үзәге, Урыссу балалар сәнгать мәктәбе, «Олимп» балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе, 20 балалар бакчасы эшли (2017).

1992-2012 елларда 124нче санлы Ютазы һөнәри училищесы (2012-2016 елларда Бөгелмә аграр көллияте филиалы) эшләгән.

Сылтамалар

Искәрмәләр

  1. ↑ 2010 ел Бөтенрусия халык санын алуы. Татарстан Республикасы халкының милли составы
  2. ↑ 2020 елның башында Татарстан Республикасы муниципаль берәмлекләренең халык саны. Татарстан Республикасы буенча Дәүләт статистикасы федераль хезмәте территориаль органы (2020). 2020-11-07 тикшерелгән.
  3. ↑ Национальный архив Республики Татарстан: Путеводитель, 1999, бит. 566
  4. ↑ Ютазинский район. TatCenter.ru интернет-порталы (2019). 2020-12-06 тикшерелгән.
  5. ↑ В промпарке Татарстана «Уруссу» появился 11-й резидент. TatCenter.ru интернет-порталы (2019-02-18). 2020-12-06 тикшерелгән.
  6. ↑ На заводе «Тапарт» в РТ представили технологии нефтедобычи, у которых нет аналогов в мире. «Бизнес Online» эшлекле электрон газетасы (2020-09-04). 2020-12-06 тикшерелгән.
  7. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php
  8. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg1.php
  9. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus10_reg1.php
  10. ↑ Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994
  11. ↑ 2002 ел сан алу базасы
  12. ↑ http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/%D0%BD%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.pdf
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Ютазы_районы&oldid=2891764