Нурихан Фәттах: юрамалар арасында аерма

Нурихан Фәттах
Нурихан Фәттах
Туган телдә исем	Нурихан Садрилмән улы Фәттах
Туган	1928 елның 25 октябре; Башкортстан АССР, Яңавыл районы, Күчтавыл авылы
Үлгән	2004 елның 18 феврале; Казан
Яшәгән урын	Җиләк урамы[d], Чыңгыз, Казан
Милләт	татар
Ватандашлыгы	СССР; Россия
Әлма-матер	Казан (Идел буе) федераль университеты
Һөнәре	язучы, тәрҗемәче, тарихчы
Бүләк һәм премияләре	РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре, «1992 ел кешесе»
	Нурихан Фәттах Викиҗыентыкта

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә Киләсе төзәтмә →

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

9 июн 2010, 18:54 юрамасы

Нурихан Садрилмән улы Фәттах (1928 елның 25 октябре — 2004 елның 18 феврале) — татар әдәбиятында тарихи жанрда әсәрләр язуны башлап җибәргән күренекле язучы, тәрҗемәче, тарихчы.

Тормыш юлы һәм иҗаты

Нурихан Фәттах 1928 елның 25 октябрендә Башкортстан АССРның Яңавыл районыныдагы Күчтавыл дип аталучы кечкенә татар авылында крестьян гаиләсендә туган. 1946 елда беренче номерлы Яңавыл урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, Казанга килеп, Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Университетны уңышлы тәмамлаганнан соң, 1951 елдан 1952 елга кадәр Татарстан китап нәшриятының яшьләр һәм балалар әдәбияты редакциясендә редактор, ә 1952-1953 елларда Чистай шәһәрендә "Сталин байрагы" исемле өлкә газетасы редакциясендә тәрҗемәче булып эшли. 1953 елның маеннан, яңадан казанга кайтып, профессиональ язучылык эшенә күчә.

Нурихан Фәттах балачагыннан ук әдәбият белән кызыксына торган була, мәктәптә укыган чагында ук хикәяләр, шигырьләр яза башлый. Студент елларында халык авыз иҗаты әсәсрләрен җыя, халык риваятьләрен, йолаларын өйрәнә. Нурихан Фәттахның беренче шигырьләре 1944 елда "Совет әдәбияты" (хәзерге "Казан утлары") журналында, ә 1948 елда "Безнең хикәяләр" исемле күмәк җыентыкта беренче проза әсәре басыла. 1955 елда студент тормышын чагылдырган "Сезнеңчә ничек?" романын тәмамлый, һәм бу әсәр 1956нчы елда "Совет әдәбияты"нда басылып чыга.

1962 елда язучы "Бала күңеле далада" исемле зур романын яза, һәм берничә елдан соң аның "Мөдир Саҗидә" исемле повесте дөнья күрә.

Алтмышынчы еллардан башлап Нурихан Фәттах үзенең төп игътибарын тарихи әсәрләр ягына таба юнәлтә. Әдип "Ител суы ака торур" (1970), "Сызгыра торган уклар" (беренче китап,1977) романнарын, "Кол Гали" (1973) трагедиясен, "Ерак гасырлар авазы" (1976) исемле фәнни хезмәтен язып, татар әдәбиятында күтәрелмәгән тарих темасын яктырта.

Язучы балалар әдәбиятында һәм әдәби тәрҗемә өлкәсендә дә мирас кадыра. Ул балалар өчен "Тегермәндә", "Ирек, Алмас һәм Җәлил", "Өч туган", "Безнең бабай" хикәя җыентыкларын һәм "Энҗеле үрдәк" пьеса-әкият яза.

Язучы 1965 елдан бирле СССР Язучылар берлеге әгъзасы.

Нурихан Фәттах 2004 елның 18 февралендә Казанда вафат булды.

Бүләкләр

Әдәбиятны үстерүдәге хезмәтләре өчен Н. Фәттахка 1978нче елда РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре дигән мактаулы исем бирәләр.
Тарихны халыкка кайтару өлкәсендәге күп санлы хезмәтләре өчен Нурихан Фәттахка халыкара биографик үзәк (Кембридж, Англия) тарафыннан "1992 ел кешесе" исеме бирелде.

Сылтамалар

↑ https://gyteli.info/kazan

[_c77df3ec44a36830-1] ttps://gyteli.info/kazan

[1]

@@ Юл номеры - 6: / Юл номеры - 6: @@
 | alt =
 | рәсем язуы =
-| тулы исем =
+| тулы исем =  Нурихан Садрилмән улы Фәттах
 | һөнәр = [[язучы]], [[тәрҗемәче]], [[тарихчы]]
-| туу датасы = [[1928 ел]]ның [[25 октябрь|25 октябре]]
+| туу датасы = [[1928 ел|1928 елның]] [[25 октябрь|25 октябре]]
 | туу җире = [[Башкортстан АССР]], Яңавыл районы, [[Күчтавыл авылы]]
 | гражданлык =
 | милләт = [[татар]]
-| үлем датасы = [[2004 ел]], [[18 февраль]]
+| үлем датасы = [[2004 ел|2004 елның]] [[18 февраль|18 феврале]]
 | үлем җире = [[Казан]]
 | әти =
@@ Юл номеры - 19: / Юл номеры - 19: @@
 | хатын =
 | балалар =
-| бүләк һәм премияләр =
+| бүләк һәм премияләр = РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре, «1992 ел кешесе»
 | сайт =
 | башка мәгълүмат =
 }}
-'''Нурихан Фәттах''' – татар әдәбиятында тарихи жанрда әсәрләр язуны башлап җибәргән күренекле язучы.
+'''Нурихан Садрилмән улы Фәттах''' ([[1928 ел|1928 елның]] [[25 октябрь|25 октябре]] — [[2004 ел|2004 елның]] [[18 февраль|18 феврале]]) — [[татар әдәбияты|татар әдәбиятында]] тарихи жанрда әсәрләр язуны башлап җибәргән күренекле [[язучы]], тәрҗемәче, тарихчы.
+== Тормыш юлы һәм иҗаты ==
-== Биография ==
+Нурихан Фәттах [[1928 ел|1928 елның]] [[25 октябрь|25 октябрендә]] [[Башкортстан]] АССРның Яңавыл районыныдагы Күчтавыл дип аталучы кечкенә татар авылында крестьян гаиләсендә туган. [[1946 ел|1946 елда]] беренче номерлы Яңавыл урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, [[Казан]]га килеп, [[Казан дәүләт университеты|Казан дәүләт университетының]] татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Университетны уңышлы тәмамлаганнан соң, [[1951 ел|1951 елдан]] [[1952 ел]]га кадәр [[Татарстан китап нәшрияты|Татарстан китап нәшриятының]] яшьләр һәм балалар әдәбияты редакциясендә редактор, ә 1952-1953 елларда [[Чистай]] шәһәрендә "Сталин байрагы" исемле өлкә газетасы редакциясендә тәрҗемәче булып эшли. [[1953 ел|1953 елның]] маеннан, яңадан казанга кайтып, профессиональ язучылык эшенә күчә.
+Нурихан Фәттах балачагыннан ук әдәбият белән кызыксына торган була, мәктәптә укыган чагында ук хикәяләр, шигырьләр яза башлый. Студент елларында халык авыз иҗаты әсәсрләрен җыя, халык риваятьләрен, йолаларын өйрәнә. Нурихан Фәттахның беренче шигырьләре [[1944 ел|1944 елда]] "Совет әдәбияты" (хәзерге [["Казан утлары"]])  журналында, ә [[1948 ел|1948 елда]] "Безнең хикәяләр" исемле күмәк җыентыкта беренче проза әсәре басыла. [[1955 ел]]да студент тормышын чагылдырган "Сезнеңчә ничек?" романын тәмамлый, һәм бу әсәр 1956нчы елда "Совет әдәбияты"нда басылып чыга.
+[[1962 ел|1962 елда]] язучы "Бала күңеле далада" исемле зур романын яза, һәм берничә елдан соң аның "Мөдир Саҗидә" исемле повесте дөнья күрә.
-Нурихан Фәттах [[1928 ел|1928]]нче елның 25нче октябрендә [[Башкортстан]] АССРның Яңавыл районыныдагы Күчтавыл дип аталучы кечкенә татар авылында крестьян гаиләсендә туган. [[1946 ел|1946]]нчы елда беренче номерлы Яңавыл урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, Казанга килеп, Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. Университетны уңышлы тәмамлаганнан соң, [[1951 ел|1951]]нче елдан 1952нче елга кадәр Татарстан китап нәшриятының яшьләр һәм балалар әдәбияты редакциясендә редактор, ә 1952-1953нче елларда [[Чистай]] шәһәрендә "Сталин байрагы" исемле өлкә газетасы редакциясендә тәрҗемәче булып эшли. [[1953 ел|1953]]нче елның маеннан, яңадан казанга кайтып, профессиональ язучылык эшенә күчә.
-Нурихан Фәттах балачагыннан ук әдәбият белән кызыксына торган була, мәктәптә укыган чагында ук хикәяләр, шигырьләр яза башлый. Студент елларында халык авыз иҗаты әсәсрләрен җыя, халык риваятьләрен, йолаларын өйрәнә.  Нурихан Фәттахның беренче шигырьләре [[1944 ел|1944]]нче елда "Совет әдәбияты" (хәзерге [["Казан утлары"]])  журналында, ә [[1948 ел|1948]]нче елда "Безнең хикәяләр" исемле күмәк җыентыкта беренче проза әсәре басыла. 1955нче елда студент тормышын чагылдырган "Сезнеңчә ничек?" романын тәмамлый, һәм бу әсәр 1956нчы елда "Совет әдәбияты"нда басылып чыга.
-[[1962 ел|1962]]нче елда язучы "Бала күңеле далада" исемле зур романын яза, һәм берничә елдан соң аның "Мөдир Саҗидә" исемле повесте дөнья күрә.
 Алтмышынчы еллардан башлап Нурихан Фәттах үзенең төп игътибарын тарихи әсәрләр ягына таба юнәлтә. Әдип "Ител суы ака торур" ([[1970 ел|1970]]), "Сызгыра торган уклар" (беренче китап,[[1977 ел|1977]]) романнарын, "Кол Гали" ([[1973 ел|1973]]) трагедиясен, "Ерак гасырлар авазы" ([[1976 ел|1976]]) исемле фәнни хезмәтен язып, татар әдәбиятында күтәрелмәгән тарих темасын яктырта.
-Язучы балалар әдәбиятында һәм әдәби тәрҗемә өлкәсендә дә мирас кадыра. Ул балалар өчен "Тегермәндә", "Ирек, Алмас һәм Җәлил", "Өч туган", "Беззнең бабай" хикәя җыентыкларын һәм "Энҗеле үрдәк" пьеса-әкият яза.
-Язучы [[1965 ел|1965]]нче елдан бирле СССР Язучылар союзы әгъзасы.
+Язучы балалар әдәбиятында һәм әдәби тәрҗемә өлкәсендә дә мирас кадыра. Ул балалар өчен "Тегермәндә", "Ирек, Алмас һәм Җәлил", "Өч туган", "Безнең бабай" хикәя җыентыкларын һәм "Энҗеле үрдәк" пьеса-әкият яза.
-Нурихан Фәттах [[2004 ел]]ның [[18 февраль|18 февралендә]] вафат булды.
+Язучы [[1965 ел|1965 елдан]] бирле [[СССР Язучылар берлеге]] әгъзасы.
+Нурихан Фәттах [[2004 ел|2004 елның]] [[18 февраль|18 февралендә]] [[Казан]]да вафат булды.
-==Иҗат==
 ==Бүләкләр==
-Әдәбиятны үстерүдәге хезмәтләре өчен Н. Фәттахка [[1978 ел|1978]]нче елда РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре дигән мактаулы исем бирәләр.
+* Әдәбиятны үстерүдәге хезмәтләре өчен Н. Фәттахка [[1978 ел|1978]]нче елда РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре дигән мактаулы исем бирәләр.
+* Тарихны халыкка кайтару өлкәсендәге күп санлы хезмәтләре өчен Нурихан Фәттахка халыкара биографик үзәк (Кембридж, Англия) тарафыннан "1992 ел кешесе" исеме бирелде.
+== Сылтамалар ==
-Тарихны халыкка кайтару өлкәсендәге күп санлы хезмәтләре өчен Нурихан Фәттахка халыкара биографик үзәк (Кембридж, Англия) тарафыннан "1992 ел кешесе" исеме бирелде.
+* [http://kitap.net.ru/fattakh.php?lang=tat Татар электрон китапханәсендә Нурихан Фәттах]
+* [http://www.tatknigafund.ru/books/1488 Нурихан Фәттах тормышы һәм эшчәнлеге китабы]
+* [http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:stuy8IyuCUAJ:adiplar.narod.ru/fattah.htm+%D0%9D%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BD+%D0%A4%D3%99%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%85&cd=37&hl=tt&ct=clnk Язучының тулы биографиясе]
 [[Төркем:Татар язучылары]]