Регул: юрамалар арасында аерма
Luckas-bot (бәхәс | кертем) к r2.7.1) (робот үзгәртте: pt:Régulo |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
[[Рәсем:Regulus1.jpg|thumb|Регул]] |
|||
'''Ре́гул''' ({{lang-la|Rēgulus}} — «кечкенә патша», «патша улы»; Әсәт ''α'', Әсәт альфасы, ''α'' Leo) — [[Әсәт йолдызлыгы]]ның иң якты һәм [[күк йөзе]]нең [[иң якты йолдызлар исемлеге|иң якты йолдызларыннан]] берсе [[йолдыз]]. Бу +1,35 [[йолдызча зурлык]]тагы [[кабатлы йолдыз]] [[Җир]]дән 77,5 [[яктылык елы]] ераклыкта урнаша. |
'''Ре́гул''' ({{lang-la|Rēgulus}} — «кечкенә патша», «патша улы»; Әсәт ''α'', Әсәт альфасы, ''α'' Leo) — [[Әсәт йолдызлыгы]]ның иң якты һәм [[күк йөзе]]нең [[иң якты йолдызлар исемлеге|иң якты йолдызларыннан]] берсе [[йолдыз]]. Бу +1,35 [[йолдызча зурлык]]тагы [[кабатлы йолдыз]] [[Җир]]дән 77,5 [[яктылык елы]] ераклыкта урнаша. |
||
Регул 1 нче [[йолдызча зурлык|зурлыктагы]] йолдызлар исемлегендә ахыргы урында тора, чөнки аннан яктырыш буенча чираттагы йолдыз [[Газараэ]] 1,50<sup>m</sup> йолдызча зурлыктагы, димәк ул инде 2 нче зурлыктагы йолдыз булып тора. Иң якты йолдызлардан Регул [[эклиптика]]га иң якын йолдыз булып тора, [[Кояш]] аңа иң якын ел саен [[23 август]]та була. Шуңа күрә аны вакыт-вакыт [[Ай (иярчен)|Ай]] каплана. |
|||
Регулның массасы [[Кояш]]ныкыннан 3,5 тапкыр зуррак, ә [[яктыртучанлык|яктыртучанлыгы]] — 150 тапкыр. Ул үз күчәре тирәсендә бик тиз әйләнә (бары тик 15,9 сәг. эчендә әйләнеп чыга), шуңа күрә аны ямьшәйтә һәм аның экватор диаметры котып диаметрыннан ⅓ артыграк. Бу хәл йолдызны тартылыш караңгылануына китерә, аның котыплары экватордан 50 % кайнаррак һәм 5 тапкыр яктырак. |
|||
== Йолдыз системасы == |
== Йолдыз системасы == |
||
Регул [[кабатлы йолдыз|дүртле йолдыз системасы]] ике [[куш йолдыз]]дан гыйбарәт. Спектр куш Регул A аклы-күкле [[баш эзлеклелек]] йолдызыннан һәм аның күренмәс иптәш [[ак кәрлә йолдыз]]дан гыйбарәт. Алар гомуми масса үзәге тирәсендә якынча 40 көн эчендә әйләнеп чыгалар. Регул B һәм Регул C бер-береннән 100 а.б. ераклыкта торалар һәм гомуми масса үзәге тирәсендә 2000 ел эчендә әйләнеп чыгалар. Бу ике йолдыз Регул A дан 4200 а.б. ераклыкта торалар һәм төп йолдыз тирәсендә 130 000 ел эчендә әйләнеп чыгалар. |
|||
Якты аклы-күкле [[йолдыз]]. Аның [[яктыртучанлык|яктыртучанлыгы]] [[Кояш]]ныкыннан 160 тапкыр зуррак һәм ул Җирдән 85 [[яктылык елы]] ераклыгында урнашкан. |
|||
== Тарих == |
== Тарих == |
||
Юл номеры - 9: | Юл номеры - 14: | ||
== Искәрмәләр == |
== Искәрмәләр == |
||
{{Искәрмәләр}} |
{{Искәрмәләр}} |
||
{{Star-stub}} |
|||
[[Төркем:Йолдызлар]] |
[[Төркем:Йолдызлар]] |
18 май 2011, 17:23 юрамасы
Ре́гул (лат. Rēgulus — «кечкенә патша», «патша улы»; Әсәт α, Әсәт альфасы, α Leo) — Әсәт йолдызлыгының иң якты һәм күк йөзенең иң якты йолдызларыннан берсе йолдыз. Бу +1,35 йолдызча зурлыктагы кабатлы йолдыз Җирдән 77,5 яктылык елы ераклыкта урнаша.
Регул 1 нче зурлыктагы йолдызлар исемлегендә ахыргы урында тора, чөнки аннан яктырыш буенча чираттагы йолдыз Газараэ 1,50m йолдызча зурлыктагы, димәк ул инде 2 нче зурлыктагы йолдыз булып тора. Иң якты йолдызлардан Регул эклиптикага иң якын йолдыз булып тора, Кояш аңа иң якын ел саен 23 августта була. Шуңа күрә аны вакыт-вакыт Ай каплана.
Регулның массасы Кояшныкыннан 3,5 тапкыр зуррак, ә яктыртучанлыгы — 150 тапкыр. Ул үз күчәре тирәсендә бик тиз әйләнә (бары тик 15,9 сәг. эчендә әйләнеп чыга), шуңа күрә аны ямьшәйтә һәм аның экватор диаметры котып диаметрыннан ⅓ артыграк. Бу хәл йолдызны тартылыш караңгылануына китерә, аның котыплары экватордан 50 % кайнаррак һәм 5 тапкыр яктырак.
Йолдыз системасы
Регул дүртле йолдыз системасы ике куш йолдыздан гыйбарәт. Спектр куш Регул A аклы-күкле баш эзлеклелек йолдызыннан һәм аның күренмәс иптәш ак кәрлә йолдыздан гыйбарәт. Алар гомуми масса үзәге тирәсендә якынча 40 көн эчендә әйләнеп чыгалар. Регул B һәм Регул C бер-береннән 100 а.б. ераклыкта торалар һәм гомуми масса үзәге тирәсендә 2000 ел эчендә әйләнеп чыгалар. Бу ике йолдыз Регул A дан 4200 а.б. ераклыкта торалар һәм төп йолдыз тирәсендә 130 000 ел эчендә әйләнеп чыгалар.
Тарих
Аның гарәп исеме Кальбеләсәд (гарәп. قلب لأسد қәлб әл-’әсәд — «арыслан йөрәге»[1], моннан лат. Cor Leōnis) һәм Нәҗемелмәлик (гарәп. نجم المليك нәҗм әл-мәлик — «патша йолдызы»[2]).
Искәрмәләр
- ↑ Кальб — йөрәк, күңел; әсәд — арслан. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б.
- ↑ Нәҗем — йолдыз; мәлик — патша, солтан, хөкемдар. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.