Сәйяр: юрамалар арасында аерма
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
| Юл номеры - 6: | Юл номеры - 6: | ||
[[Файл:Труппа Сайяр.jpg|400px|thumb|right|«Сәйяр» артистлары]] |
[[Файл:Труппа Сайяр.jpg|400px|thumb|right|«Сәйяр» артистлары]] |
||
==Габдулла Кариев җитәкчелегендә== |
==Габдулла Кариев җитәкчелегендә== |
||
1907 елның августында |
1907 елның августында Мәкәрҗәдә куелган спектакльләрне караучылар арасында Җаектан килгән приказчик Миңлебай Хәйруллин, ягъни [[Габдулла Кариев]] та була. Бераздан коллектив аны труппаның җитәкчесе итеп сайлый.<br/> |
||
1908 елда, [[Габдулла Тукай]] фатихасы белән театраль коллектив «Сәйяр» (ягъни «күченеп йөрүче») исемен ала. |
1908 елда, [[Габдулла Тукай]] фатихасы белән театраль коллектив «Сәйяр» (ягъни «күченеп йөрүче») исемен ала. |
||
==Казан чоры== |
==Казан чоры== |
||
| Юл номеры - 13: | Юл номеры - 13: | ||
1912, 1915 елларда татар театрының тагын ике труппасыи [[Уфа дәүләт «Нур» татар театры|«Нур»]] һәм «Ширкәт» төзелә. Режиссура сәнгатенә башта беренче татар артискасы [[Сәхибҗамал Гыйззәтуллина-Волжская]], соңрак [[Шакир Шамильский]] һәм [[Мохтар Мутин]]нар килә. Шулай да «Сәйяр» труппасы җитәкчесе Габдулла Кариев бу өлкәдә беренчелекне саклый. |
1912, 1915 елларда татар театрының тагын ике труппасыи [[Уфа дәүләт «Нур» татар театры|«Нур»]] һәм «Ширкәт» төзелә. Режиссура сәнгатенә башта беренче татар артискасы [[Сәхибҗамал Гыйззәтуллина-Волжская]], соңрак [[Шакир Шамильский]] һәм [[Мохтар Мутин]]нар килә. Шулай да «Сәйяр» труппасы җитәкчесе Габдулла Кариев бу өлкәдә беренчелекне саклый. |
||
1919 елда Мөселман хәрби коллегиясе элеккеге «Сәйяр» труппасы җирлегендә Беренче татар совет драма труппасы төзи. 1920 елда, Татарстан Республикасы төзелгәч, бу коллективка «Аң» труппасы артистлары кушыла һәм Беренче татар үрнәк труппа оештырыла. 1922 елда ул Кызыл Октябрь исемендәге Татар дәүләт театры, 1926 елда [[Татар дәүләт академия театры]] |
1919 елда Мөселман хәрби коллегиясе элеккеге «Сәйяр» труппасы җирлегендә Беренче татар совет драма труппасы төзи. 1920 елда, Татарстан Республикасы төзелгәч, бу коллективка «Аң» труппасы артистлары кушыла һәм Беренче татар үрнәк труппа оештырыла. 1922 елда ул Кызыл Октябрь исемендәге Татар дәүләт театры, 1926 елда [[Татар дәүләт академия театры]] итеп үзгәртелә. |
||
«Сәйяр» труппасында [[Вәлиулла Мортазин-Иманский]], [[Гөлсем Болгарская]], [[Нури Сакаев]], Әхмәт Кулалаев, Г.Мангушев, [[Кәрим Тинчурин]], [[Габдулла Камал]], Сара Байкина, [[Зәйни Солтанов]], [[Фатыйма Ильская]] кебек татар сәхнәсенең күренекле осталары җитешә. |
«Сәйяр» труппасында [[Вәлиулла Мортазин-Иманский]], [[Гөлсем Болгарская]], [[Нури Сакаев]], Әхмәт Кулалаев, Г.Мангушев, [[Кәрим Тинчурин]], [[Габдулла Камал]], Сара Байкина, [[Зәйни Солтанов]], [[Фатыйма Ильская]] кебек татар сәхнәсенең күренекле осталары җитешә. |
||
21 авг 2011, 03:35 юрамасы
«Сәйяр» – беренче татар профессиональ театраль труппа. 1907 елда Оренбургта Ильяс Кудашев-Ашказарский тарафыннан оештырыла.
Оренбургта Кудашев-Ашказарский чоры
1905 елда Ильяс Кудашев-Ашказарский Санкт-Петербургка барып “Галимлек вә наданлык” (А.Островский буенча) һәм “Морад Сәлимов” (Ф.Халиди) спектакльләренә рөхсәт алып кайтса да, алар куелмый кала.
1907 елның 10 февралендә Кудашев-Ашказарский җитәкчелегендәге “Мосафир артистлар җәмгыяте” Оренбургта халык йорты бинасында Николай Гогольнең «Өйләнү» комедиясен күрсәтә. 3 апрельдә Фатих Халидинең «Морат Сәлимов» драмасын һәм Антон Чеховның «Кыз сорау» әсәрләрен сәхнәгә чыгара. Болар Оренбургта татар телендә беренче куелган спектакльләр була. Труппада хатын-кыз артистлар булмау сәбәпле, хатын-кыз рольләрен ирләргә уйнарга туры килә.
Ашказарский оештырган труппа Казанда, Мәкәрҗәдә (Түбән Новгородта) төрле спектакльләр куя. Труппага Сәхипҗамал Гыйззәтуллина, Фатыйма Шаһимәрдәнова кушыла. Хатын-кызлар өстәлгәч иҗат мөмкинлекләре арта.
Габдулла Кариев җитәкчелегендә
1907 елның августында Мәкәрҗәдә куелган спектакльләрне караучылар арасында Җаектан килгән приказчик Миңлебай Хәйруллин, ягъни Габдулла Кариев та була. Бераздан коллектив аны труппаның җитәкчесе итеп сайлый.
1908 елда, Габдулла Тукай фатихасы белән театраль коллектив «Сәйяр» (ягъни «күченеп йөрүче») исемен ала.
Казан чоры
1906-1911 елларны бердәнбер профессиональ «Сәйяр» труппасы күчмә хәлдә яши. Әлеге труппаның даими эш урыны да юк, тулы кыйммәтле бербөтен спектакль тудыру өчен шартлар да җитәрлек түгел. 1911 елны труппа Шәрык клубы штатына алына.
1912, 1915 елларда татар театрының тагын ике труппасыи «Нур» һәм «Ширкәт» төзелә. Режиссура сәнгатенә башта беренче татар артискасы Сәхибҗамал Гыйззәтуллина-Волжская, соңрак Шакир Шамильский һәм Мохтар Мутиннар килә. Шулай да «Сәйяр» труппасы җитәкчесе Габдулла Кариев бу өлкәдә беренчелекне саклый.
1919 елда Мөселман хәрби коллегиясе элеккеге «Сәйяр» труппасы җирлегендә Беренче татар совет драма труппасы төзи. 1920 елда, Татарстан Республикасы төзелгәч, бу коллективка «Аң» труппасы артистлары кушыла һәм Беренче татар үрнәк труппа оештырыла. 1922 елда ул Кызыл Октябрь исемендәге Татар дәүләт театры, 1926 елда Татар дәүләт академия театры итеп үзгәртелә.
«Сәйяр» труппасында Вәлиулла Мортазин-Иманский, Гөлсем Болгарская, Нури Сакаев, Әхмәт Кулалаев, Г.Мангушев, Кәрим Тинчурин, Габдулла Камал, Сара Байкина, Зәйни Солтанов, Фатыйма Ильская кебек татар сәхнәсенең күренекле осталары җитешә.