Нурулла мәчете: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә Киләсе төзәтмә →

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

28 сен 2011, 12:59 юрамасы

Файл:SoltanMosque-1.gif

Тарихи күренеш.

“Нурулла мәчете“- 1845-1849 елларда архитектор Александр Карлович Ломан проекты буенча коммерция советниклары бертуган Ибраһим (1806-1886) вә Исхак (1810-1884) Юнысовларның аталары, беренче гильдияле сәүдәгәре Гобәйдулла Мөхәммәтрәхим улы Юнысов (1776-1849) улларына васыять итеп калдырган акчаларына төзелгән.

Башка атамалары

“Печән базары мәчете”, “Юныс мәчете”, “Җиденче җәмигъ мәчете”.

Татарстан Диния нәзарәтеннән чыгу

2011 ел башында “Нурулла” мәчете мәхәлләсе үзенең Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтеннән чыгуын әйтә.

Чыгу сәбәбе

Татарстан мөфтие урынына пленум намзәтләре мәчетнең имам-хатыйбы Габдулла хәзрәт Галиуллин Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтеннән чыгуы турындагы рәсми белдерүендә: “Русия Конституциясе, “вөҗдан иреге һәм дини берләшмәләр турындагы” федераль кануны һәм 1998 елның 14 февралендәге Татарстан мөселманнары Диния нәзарәте низамнамәсе бозылу сәбәпле, Казанның “Нурулла” мәчете мәхәлләсе Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтеннән чыга һәм корылтай эшендә катнашмый”, диелә.

Тарих

1890-1908 елларда биредә танылган җәмәгать һәм сәяси эшлеклесе, “Азат” газетасын нәшер итүче Габдулла Габделкәрим улы Апанаев (1861-1919) имам-хатыйб вазифасын башкарган.

1929 елның 16 ноябрендә Татарстан республикасының Үзәк башкарма комитеты карары белән мәчет ябыла, манарасы җимерелә. 1990 елда мәхәллә кешеләренә кире кайтарыла һәм хәзерге атамасын ала.

Тасвир

Мәхәллә диагонале буенча урнашкан, манарасы белән Киров һәм Парижская Коммуна урамнары кисешкән почмакка чыга.

Проекты

“Нурулла” мәчетенең композициясе нигезенә 1844 елдагы үрнәк проекты салынган. Заллы, гөмбәзле мәчетнең төньягында җир өсте манарасы куелган. Ике катлы, озынча, сигез кырлы бина каскадлы-яруслы төзелешеннән гыйбарәт.

Мәхәллә почмагы

Мәхәллә почмагы периметры буенча элеккеге Печән базарының беркатлы сәүдә биналары, кечкенә кибетләре төзелгән булган. Хәзерге вакытта бу корылмалар “Нурулла” мәчетенең ярдәмче биналары вазифасын үти.

Беренче кат

Беренче катта төрле ярдәмче бүлмәләр урнашкан. Төп этажның озынча түгәрәк (овал) бинасы эчтән аркалар ярдәмендә гыйбадәт залларына бүленгән.

Беренче катта шулай ук тәһарәт бүлмәсе урнашкан. Ул мәрмәр белән тышланган вә сырлы кәсәле декоратив фонтан белән бизәлгән.

Зал

Зал өстендә фирәзә төсле ярымтүгәрәк гөмбәз һавада йөзеп калган сыман. Түгәрәк тәрәзәләрнең витражлары аша залның идәне, диварларына төсле-төсле ут таплары төшә.

Тышкы як

Тышкы яктан бинаның симметрик объемы өстендә суган башы рәвешле гөмбәзчеге булган киль рәвешле гөмбәз белән капланган. Үзәк залның интерьерында зур түгел цилиндр сыман нигездәге гөмбәз ярымсфера белән ачыла.

Көньяк фасадында михраб чыгынтысы күренми.

Манара

Мәчетнең романтик образы нигездә болгар манараларын хәтерләтә торган манара формасы аркасында туган. Татарларның монументаль ислам архитектурасында ничәмә гасырдан соң беренче тапкыр чорлар вә традицияләрнең өзелгән бәйләнешен ялгап, торгызып карала.

Кәүсә

Конус сыман капланмады алты кырлы тамбурга өскә таба нечкәрә торган манараның цилиндр рәвешле кәүсәсе куела. Кәүсәсен тәмамлый торган биек түгел яруста урта гасыр башня чыгынтыларын хәтерләтә торган зур түгел турыпочмаклы уемнар ясала. Тоташ диярлек кәүсәсенең бормалы баскычы белән азанчының түгәрәк балконына менәргә була.

Архитектурасы

1990-1995 елларда мәчет архитектор Рафыйк Билялов проекты буенча реставрацияләнә һәм реконструкцияләнә.

Татар ислам ның ошбу гүзәл истәлеге милли төзү сәнгатенең яңа чоры башлануын тасвирлап яңа төр мәчетләр — бина торецында җир өсте манарасы булган гыйбадәтханәләр таралуына өтеш бирә.

Мәчет композициясендә милли-романтик юнәлешендәге эклектика стиле күзәтелә.

Галерея

Нурулла мәчете кышын.
Нурулла мәчете.
Элеккеге ерактан күренеш (сулда).
Печән базарында мәчет күренеше(сулда).

Чыганаклар

[1]Нурулла мәчете.
[2]“Нурулла” мәчете мәхәлләсе Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтеннән чыкты

@@ Юл номеры - 5: / Юл номеры - 5: @@
 [[Файл:SoltanMosque-4.JPG|250 px|thumb|right|Эчке күренеш.]]
 '''“Нурулла мәчете“'''-  1845-1849 елларда архитектор [[Александр  Ломан|Александр Карлович Ломан]] проекты буенча коммерция советниклары бертуган [[Ибраһим Юнысов|Ибраһим]] (1806-1886) вә [[Исхак Юнысов|Исхак]] (1810-1884) Юнысовларның аталары, беренче гильдияле сәүдәгәре [[Гобәйдулла  Юнысов|Гобәйдулла Мөхәммәтрәхим улы Юнысов]] (1776-1849) улларына васыять итеп калдырган акчаларына төзелгән.
 ==Башка атамалары==
 “[[Печән базары]] мәчете”, “Юныс мәчете”, “Җиденче җәмигъ мәчете”.
 ==Татарстан Диния нәзарәтеннән чыгу==
 [[2011 ел]] башында “Нурулла” мәчете мәхәлләсе үзенең [[Татарстан Диния нәзарәте|Татарстан мөселманнары Диния нәзарәте]]ннән чыгуын әйтә.
 ===Чыгу сәбәбе===
 Татарстан мөфтие урынына пленум намзәтләре мәчетнең имам-хатыйбы Габдулла хәзрәт Галиуллин Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтеннән чыгуы турындагы рәсми белдерүендә: “Русия Конституциясе, “вөҗдан иреге һәм дини берләшмәләр турындагы” федераль кануны һәм [[1998 ел]]ның 14 февралендәге [[Татарстан мөселманнары Диния нәзарәте низамнамәсе]] бозылу сәбәпле, [[Казан]]ның “Нурулла” мәчете мәхәлләсе Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтеннән чыга һәм корылтай эшендә катнашмый”, диелә.
@@ Юл номеры - 17: / Юл номеры - 20: @@
 [[1929 ел]]ның 16 ноябрендә Татарстан республикасының Үзәк башкарма комитеты карары белән мәчет ябыла, манарасы җимерелә.
 [[1990 ел]]да мәхәллә кешеләренә кире кайтарыла һәм хәзерге атамасын ала.
 ==Тасвир==
 Мәхәллә диагонале буенча урнашкан, манарасы белән Киров һәм Парижская Коммуна урамнары кисешкән почмакка чыга.
 ===Проекты===
 “Нурулла” мәчетенең композициясе нигезенә [[1844 ел]]дагы үрнәк проекты салынган. Заллы, гөмбәзле мәчетнең төньягында җир өсте манарасы куелган. Ике катлы, озынча, сигез кырлы бина каскадлы-яруслы төзелешеннән гыйбарәт.
 ===Мәхәллә почмагы===
 Мәхәллә почмагы периметры буенча элеккеге [[Печән базары]]ның беркатлы сәүдә биналары, кечкенә кибетләре төзелгән булган. Хәзерге вакытта бу корылмалар “Нурулла” мәчетенең ярдәмче биналары вазифасын үти.
 ===Беренче кат===
 Беренче катта төрле ярдәмче бүлмәләр урнашкан. Төп этажның озынча түгәрәк (овал) бинасы эчтән аркалар ярдәмендә гыйбадәт залларына бүленгән.
-Беренче катта шулай ук тәһарәт бүлмәсе урнашкан. Ул мәрмәр белән тышланган вә сырлы кәсәле декоратив фонтан белән бизәлгән. ===Зал===
+Беренче катта шулай ук тәһарәт бүлмәсе урнашкан. Ул мәрмәр белән тышланган вә сырлы кәсәле декоратив фонтан белән бизәлгән.
+===Зал===
 Зал өстендә фирәзә төсле ярымтүгәрәк гөмбәз һавада йөзеп калган сыман. Түгәрәк тәрәзәләрнең витражлары аша залның идәне, диварларына төсле-төсле ут таплары төшә.
 ===Тышкы як===
 Тышкы яктан бинаның симметрик объемы өстендә суган башы рәвешле гөмбәзчеге булган киль рәвешле гөмбәз белән капланган. Үзәк залның интерьерында зур түгел цилиндр сыман нигездәге гөмбәз ярымсфера белән ачыла.
@@ Юл номеры - 35: / Юл номеры - 45: @@
 Мәчетнең романтик образы нигездә болгар манараларын хәтерләтә торган манара формасы аркасында туган.
 Татарларның монументаль ислам архитектурасында ничәмә гасырдан соң беренче тапкыр чорлар вә традицияләрнең өзелгән бәйләнешен ялгап, торгызып карала.
 ===Кәүсә===
 Конус сыман капланмады алты кырлы тамбурга өскә таба нечкәрә торган манараның цилиндр рәвешле кәүсәсе куела. Кәүсәсен тәмамлый торган биек түгел яруста урта гасыр башня чыгынтыларын хәтерләтә торган зур түгел турыпочмаклы уемнар ясала. Тоташ диярлек кәүсәсенең бормалы баскычы белән азанчының түгәрәк балконына менәргә була.
@@ Юл номеры - 44: / Юл номеры - 55: @@
 Мәчет композициясендә милли-романтик юнәлешендәге [[эклектика стиле]] күзәтелә.
 ==Галерея==
 <gallery>
@@ Юл номеры - 50: / Юл номеры - 62: @@
 Файл:SoltanMosque-7.JPG|Элеккеге ерактан күренеш (сулда).
 Файл:SoltanMosque-6.JPG|Печән базарында мәчет күренеше(сулда).
 </gallery>
 ==Чыганаклар==
 *[http://www.tat.e-islam.ru›mosque/kazan/nurulla.html]Нурулла мәчете.

к б ү Казан мәчетләре
Тарихи	Мәрҗани \| Апанай \| Борнай \| Зәңгәр \| Галиев \| Әҗем \| Нурулла \| Солтан \| Иске Таш \| Ал \| Ак \| Казаков \| Иске татар зиратындагы \| Кабан арты \| Җиләк бистәсе \| Баруди I \| Баруди II \| Бишбалта I \| Бишбалта II
Хәзерге заман	Кол-Шәриф \| Әниләр \| Ярдәм \| Нур-Ислам \| Болгар \| Бохара \| Дин Ислам \| Рамазан \| Хөзәйфә \| Ислам \| Иман Нуры \| Ислам нуры \| Мәдинә \| Мәүлид \| Мөслимә \| Тынычлык \| Казан нуры \| Ризван \| Гаилә \| Гадел \| Рамис \| Рафик \| Рәҗәб \| Рөстәм \| Салихҗан \| Сөләйман \| Шамил \| Әл-Иман \| Әмәт бистәсе \| Өмет \| Миргазиян \| Хәтер \| Өметлеләр \| Ай нуры \| Туган авылым \| Кадыш бистәсе \| Котдус \| Кәүсәр \| Бишбалта \| Зәйнулла \| Җомга \| Утар бистәсе \| Фәрһад \| Нефтьчеләр бистәсе \| Хәдиҗә \| Габделгалләм \| 2 колониянең Касыйм \| Шәрәфетдин \| Ибраһим \| Кыйбла \| Әхтәм \| Әтиләр \| Петровский бистәсе \| Сәләх \| Әминә \| Рәхмәтулла \| Әхмәдзәки \| Рауза \| Утыз Имәни \| Тәүфикъ \|
Төзелүче	Яңа Җәмигъ \| Әбу Гали ибн Сина \| Әбү Хәнифә
Сүтелгән	Әл-Ихлас \| Фәйзрахманчылар
Рәсмиләштерелмәгән	Лагерная урамындагы