Закир Кадыйри: юрамалар арасында аерма
Рашат Якупов (бәхәс | кертем) Яңа бит: «'''Закир Хәлим улы Кадыйри''' — күренекле татар мәгърифәтчесе, педагог, көнчыгыш халыклар белгече. ...» |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
| Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
{{Шәхес |
|||
| ⚫ | |||
| исем = Закир Кадыйри |
|||
| рәсем = |
|||
| рәсем_зурлыгы = |
|||
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу--> |
|||
| рәсем язуы = ИТ форумда Даниядә |
|||
| тулы исем = Закир Хәлим улы Кадыйри (Zakir Kadiri Ugan) |
|||
| һөнәр = укытучы, тәрҗемәче, журналист |
|||
| туу датасы = 1878 |
|||
| туу җире = {{Туу җире|Сембер губернасы|Сембер өлкәсендә}}, Абдулла авывы |
|||
| гражданлык = |
|||
| милләт = татар |
|||
| үлем датасы = 22.10.1954 |
|||
| үлем җире = [[Әнкара]] |
|||
| әти = |
|||
| әни = |
|||
| ир = |
|||
| хатын = |
|||
| балалар = |
|||
| бүләк һәм премияләр = |
|||
| сайт = |
|||
| башка мәгълүмат = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | |||
==Тәрҗемәи хәл== |
|||
Закир Хәлим улы [[1878 ел]]да [[Самара губернасы]]ның Ставрополь өязе (әле [[Сембер өлкәсе]]) Абдулла (Урта Кандал) авылында туган. [[Бохара]], [[Мәдинә]] һәм [[Каһирә]]дә югары белем ала. [[1907]]-[[1917 ел]]ларда [[Ырынбур]]ның «[[Хөсәения]]» һәм Уфаның «[[Галия]]» мәдрәсәләрендә фәлсәфә, психология һәм логика фәннәрен укыта. |
|||
[[1917 ел]]да Бөтенрусия мөселман төрки-татар корылтайларын оештыруда актив катнаша. Милләт мәҗлесенә, мәгариф нәзарәтенә әгъза итеп сайлана. Уфада «Тормыш» гәзитенең мөхәррире була. Закир Кадыйри — киң карашлы галим. Аның “Ислам мәдәнияте тарихы”, “Мөхәммәт пәйгамбәрнең хәяте”, “Гарәп сарфы” һәм “Гарәп нәхүе” кебек хезмәтләре әле дә әһәмиятен югалтмаган. Мәгърифәтче галим хатын-кызны җәмгыятьнең тулы хокуклы әгъзасы итеп күрергә тели. Ул “Кызлар дөньясы” һәм “Хатын-кыз мәсьәләсе” дигән китаплар яза. Күренекле инглиз философы һәм социологы Герберт Спенсерның тәрбиягә багышланаган хезмәтләрен инглиз теленнән татарчага тәрҗемә итә. Шәех Мөхәммәд Әйяд Тәнтавиның “Куәт һәм рух”, “Гыйльме калям дәресләре”, “Низам вә Ислам”, “Тормыш һәм дин” хезмәтләрен гарәпчәдән тәрҗемә итүче дә Закир Кадыйри була. |
|||
Ул [[1887 ел]]да Самар губерниясенең Ставрополь өязе Габдулла авылында туа. |
|||
Революциядән соң Закир Кадыйри туган илен ташлап китәргә мәҗбүр була. [[Кытай]], [[Төркия]] һәм [[Финляндия]]дә, янә Төркиядә яши. Мөһаҗирлектә ул педагогик һәм гыйльми эшләр белән шөгыльләнә. |
|||
[[1954 ел]]ның 22 октябрендә Төркиядә вафат була, Әнкара шәһәрендә җирләнгән. |
|||
== Сылтамалар == |
== Сылтамалар == |
||
* [http://kiziltan.ru/tat/news/denia/4202.html Закир Кадыйри эзләре буйлап] |
|||
* http://www.bashedu.ru/encikl/kkk/kadyri.htm |
|||
[[Төркем:Татар мәгърифәтчеләре]] |
[[Төркем:Татар мәгърифәтчеләре]] |
||
{{DEFAULTSORT:Кадыйри, Закир}} |
|||
12 гый 2012, 17:53 юрамасы
| Закир Кадыйри | |
|---|---|
| Туган телдә исем | Закир Хәлим улы Кадыйри (Zakir Kadiri Ugan) |
| Туган | 1878 Сембер губернасы, Абдулла авывы |
| Үлгән | 22 октябрь 1954 Әнкара |
| Милләт | татар |
| Һөнәре | укытучы, тәрҗемәче, журналист |
Закир Кадыйри — күренекле татар мәгърифәтчесе, педагог, көнчыгыш халыклар белгече.
Тәрҗемәи хәл
Закир Хәлим улы 1878 елда Самара губернасының Ставрополь өязе (әле Сембер өлкәсе) Абдулла (Урта Кандал) авылында туган. Бохара, Мәдинә һәм Каһирәдә югары белем ала. 1907-1917 елларда Ырынбурның «Хөсәения» һәм Уфаның «Галия» мәдрәсәләрендә фәлсәфә, психология һәм логика фәннәрен укыта.
1917 елда Бөтенрусия мөселман төрки-татар корылтайларын оештыруда актив катнаша. Милләт мәҗлесенә, мәгариф нәзарәтенә әгъза итеп сайлана. Уфада «Тормыш» гәзитенең мөхәррире була. Закир Кадыйри — киң карашлы галим. Аның “Ислам мәдәнияте тарихы”, “Мөхәммәт пәйгамбәрнең хәяте”, “Гарәп сарфы” һәм “Гарәп нәхүе” кебек хезмәтләре әле дә әһәмиятен югалтмаган. Мәгърифәтче галим хатын-кызны җәмгыятьнең тулы хокуклы әгъзасы итеп күрергә тели. Ул “Кызлар дөньясы” һәм “Хатын-кыз мәсьәләсе” дигән китаплар яза. Күренекле инглиз философы һәм социологы Герберт Спенсерның тәрбиягә багышланаган хезмәтләрен инглиз теленнән татарчага тәрҗемә итә. Шәех Мөхәммәд Әйяд Тәнтавиның “Куәт һәм рух”, “Гыйльме калям дәресләре”, “Низам вә Ислам”, “Тормыш һәм дин” хезмәтләрен гарәпчәдән тәрҗемә итүче дә Закир Кадыйри була.
Революциядән соң Закир Кадыйри туган илен ташлап китәргә мәҗбүр була. Кытай, Төркия һәм Финляндиядә, янә Төркиядә яши. Мөһаҗирлектә ул педагогик һәм гыйльми эшләр белән шөгыльләнә.
1954 елның 22 октябрендә Төркиядә вафат була, Әнкара шәһәрендә җирләнгән.