Пермь губернасы: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Пермь губернасы latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Luckas-bot (бәхәс | кертем)
23 758 үзгәртергә
к r2.7.1) (робот кушты: de, en, fi, it, ko, nl, uk, zh
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 126: Юл номеры - 126:
| Төньяк-көнчыгыш<br/>Көнчыгыш || [[Тубыл губернасы]]
| Төньяк-көнчыгыш<br/>Көнчыгыш || [[Тубыл губернасы]]
|-
|-
| Көньяк-көнчыгыш || [[Оренбург губернасы]]
| Көньяк-көнчыгыш || [[Ырынбур губернасы]]
|-
|-
| Көньяк-көнбатыш || [[Уфа губернасы]]
| Көньяк-көнбатыш || [[Уфа губернасы]]
Юл номеры - 135: Юл номеры - 135:


== Тарих ==
== Тарих ==
1737 елда Казан губернаның Чердынь, Соликамск һәм Кунгур өязләре Казан губернаның Кунгур провинциясенә берләшкәннәр (үзәк шәһәре — Кунгур).
1737 елда [[Казан губернасы]]ның Чердынь, Соликамск һәм Көнгер өязләре, [[Казан губернасы]]ның Көнгер провинциясенә берләшкәннәр (үзәк шәһәре — Көнгер).


1780 елның 20 ноябрендә (1 декабрьдә) [[Екатерина II]] патшабикәсы Пермь наместниклыгының оештыру турында карары астында имза куйды. Пермь наместниклыгы үзенең эчендә Пермь һәм Екатеринбург өлкәләренә бүленгән.
1780 елның 20 ноябрендә (1 декабрьдә) патшабикә [[Екатерина II]] Пермь наместниклыгының оештыру турында карары астында имза куя. Пермь наместниклыгы үз эчендә Пермь һәм Екатеринбург өлкәләренә бүленә.


Башта Пермь наместниклыгы 16 өязгә бүленгән иде:
Башта Пермь наместниклыгы 16 өязгә бүленгән була:
Пермь өлкәсе эчендә: Пермь өязе, Чердынь өязе, Соликамск өязе, Оханск өязе, Оса өязе, Кунгур өязе, Красноуфимск өязе һәм Обвинск өязе; <br />
Пермь өлкәсе эчендә: Пермь өязе, Чердынь өязе, Соликамск өязе, Оханск өязе, Оса өязе, Көнгер өязе, Красноуфимск өязе һәм Обвинск өязе; <br />
Екатеринбург өлкәсе эчендә: Екатеринбург өязе, Верхотурье өязе, Камышлов өязе, Ирбит өязе, Шадринск өязе, Чиләбе өязе, Далматово өязе һәм Алапаевск өязе.
Екатеринбург өлкәсе эчендә: Екатеринбург өязе, Верхотурье өязе, Камышлы өязе, Ирбит өязе, Шадринск өязе, Чиләбе өязе, Далматово өязе һәм Алапаевск өязе.


[[1783 ел]]да Чиләбе өязе Оренбург губернасына күчкән.
[[1783 ел]]да Чиләбе өязе Оренбург губернасына күчкән.


[[1796 ел]]да Алапаевск, Даламатов һәм Обвинск өязләр юкка чыгарылалар.
[[1796 ел]]да Алапаевск, Даламатов һәм Обвинск өязләре юкка чыгарылалар.


[[1919 ел]]ның 15 июлендә Пермь губернасы составыннан Екатеринбург губернасы аерылып чыгарыла.
[[1919 ел]]ның 15 июлендә Пермь губернасы составыннан Екатеринбург губернасы аерылып чыгарыла.


1920 елның 4 ноябрендә [[Вятка губернасы|Вятка губернан]]ың [[Сарапул өязе]] Пермь губернасы составына тапшырылган.
1920 елның 4 ноябрендә [[Вятка губернасы|Вятка губернасының]] [[Сарапул өязе]] Пермь губернасы составына тапшырылган.


1923 елның 3 ноябрендә Пермь губернасы юкка чыгарыла, ә аның территориясе Урал өлкәсенә кертелә.
1923 елның 3 ноябрендә Пермь губернасы юкка чыгарыла, ә аның территориясе Урал өлкәсенә кертелә.


== Административ бүленеш ==
== Административ бүленеш ==
[[Файл:Permskaya gubernia.png|thumb|210px|Пермь губернасының административ бүленеш]]
[[Файл:Permskaya gubernia.png|thumb|210px|Пермь губернасы административ бүленеше]]
{| class="standard"
{| class="standard"
|+
|+
Юл номеры - 167: Юл номеры - 167:
| 27&nbsp;270,9
| 27&nbsp;270,9
| 240&nbsp;428
| 240&nbsp;428
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Красноуфимск өязе]]
| [[Красноуфимск өязе]]
Юл номеры - 173: Юл номеры - 173:
| 24&nbsp;485
| 24&nbsp;485
| 244&nbsp;310
| 244&nbsp;310
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Кунгур өязе]]
| [[Кунгур өязе]]
Юл номеры - 179: Юл номеры - 179:
| 11&nbsp;373
| 11&nbsp;373
| 126&nbsp;258
| 126&nbsp;258
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Оса өязе]]
| [[Оса өязе]]
Юл номеры - 185: Юл номеры - 185:
| 19&nbsp;246
| 19&nbsp;246
| 284&nbsp;547
| 284&nbsp;547
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Оханск өязе]]
| [[Оханск өязе]]
Юл номеры - 191: Юл номеры - 191:
| 14&nbsp;280,17
| 14&nbsp;280,17
| 276&nbsp;986
| 276&nbsp;986
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Соликамск өязе]]
| [[Соликамск өязе]]
Юл номеры - 197: Юл номеры - 197:
| 29&nbsp;334,3
| 29&nbsp;334,3
| 237&nbsp;268
| 237&nbsp;268
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Чердынь өязе]]
| [[Чердынь өязе]]
Юл номеры - 203: Юл номеры - 203:
| 70&nbsp;790
| 70&nbsp;790
| 101&nbsp;265
| 101&nbsp;265
| Губернаның Аурупа өлешендә урнаша иде
| Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Верхотурье өязе]]
| [[Верхотурье өязе]]
Юл номеры - 209: Юл номеры - 209:
| 60&nbsp;117
| 60&nbsp;117
| 208&nbsp;237
| 208&nbsp;237
| Губернаның Азия өлешендә урнаша иде
| Губернаның Азия өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Екатеринбург өязе]]
| [[Екатеринбург өязе]]
Юл номеры - 215: Юл номеры - 215:
| 28&nbsp;291
| 28&nbsp;291
| 347&nbsp;133
| 347&nbsp;133
| Губернаның Азия өлешендә урнаша иде
| Губернаның Азия өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Ирбит өязе]]
| [[Ирбит өязе]]
Юл номеры - 221: Юл номеры - 221:
| 10&nbsp;119
| 10&nbsp;119
| 147&nbsp;786
| 147&nbsp;786
| Губернаның Азия өлешендә урнаша иде
| Губернаның Азия өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Камышлов өязе]]
| [[Камышлов өязе]]
Юл номеры - 227: Юл номеры - 227:
| 15&nbsp;411
| 15&nbsp;411
| 248&nbsp;860
| 248&nbsp;860
| Губернаның Азия өлешендә урнаша иде
| Губернаның Азия өлешендә урнашкан
|-----
|-----
| [[Шадринск өязе]]
| [[Шадринск өязе]]
Юл номеры - 233: Юл номеры - 233:
| 18&nbsp;035,6
| 18&nbsp;035,6
| 319&nbsp;286
| 319&nbsp;286
| Губернаның Азия өлешендә урнаша иде
| Губернаның Азия өлешендә урнашкан
|+
|+
|}
|}
Юл номеры - 239: Юл номеры - 239:
== Халык ==
== Халык ==


Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәбе буенча):
Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәп буенча):
{|
{|
|- style="vertical-align: top;"
|- style="vertical-align: top;"
Юл номеры - 271: Юл номеры - 271:
| поляк || 1 980 || 0,07
| поляк || 1 980 || 0,07
|-
|-
| яһуд || 1 761 || 0,06
| яһүд || 1 761 || 0,06
|-
|-
| алман || 947 || 0,03
| алман || 947 || 0,03
Юл номеры - 326: Юл номеры - 326:
| ...
| ...
|-
|-
| Камышлов өязе
| Камышлы өязе
| 99,7%
| 99,7%
| ...
| ...
Юл номеры - 346: Юл номеры - 346:
| ...
| ...
|-
|-
| Кунгур өязе
| Көнгер өязе
| 96,6%
| 96,6%
| ...
| ...
Юл номеры - 423: Юл номеры - 423:
| [[Православие]] || 2 597 177 || 86,74
| [[Православие]] || 2 597 177 || 86,74
|-
|-
| Староверлар || 218 396 || 7,29
| [[Староверлар]] || 218 396 || 7,29
|-
|-
| [[Ислам]] || 151 495 || 5,06
| [[Ислам]] || 151 495 || 5,06
|-
|-
| '''башка диннәр''' || 27 234 || 0,91
| '''Башка диннәр''' || 27 234 || 0,91
|}
|}
|}
|}
Юл номеры - 449: Юл номеры - 449:
|}
|}


=== Наместниклыгының хакимнәре ===
=== Наместниклык хакимнәре ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-

17 фев 2012, 13:17 юрамасы

Пермь губернасы
1781 — 1923


Герб
Башкала Пермь
Мәйдан 332 052 км2 (1897)
Халык 2 994 302 кеше
← Пермь наместниклыгы
Урал өлкәсе →

Пермь губернасы (рус. Пермская губерния, коми-пермякчә Перем губерния) — Русия империясенең һәм РСФСР административ берәмлеге.

География

Чиктәшлек

Як Губерна
Төньяк-көнбатыш Вологда губернасы
Төньяк-көнчыгыш
Көнчыгыш		 Тубыл губернасы
Көньяк-көнчыгыш Ырынбур губернасы
Көньяк-көнбатыш Уфа губернасы
Көнбатыш Вятка губернасы

Тарих

1737 елда Казан губернасының Чердынь, Соликамск һәм Көнгер өязләре, Казан губернасының Көнгер провинциясенә берләшкәннәр (үзәк шәһәре — Көнгер).

1780 елның 20 ноябрендә (1 декабрьдә) патшабикә Екатерина II Пермь наместниклыгының оештыру турында карары астында имза куя. Пермь наместниклыгы үз эчендә Пермь һәм Екатеринбург өлкәләренә бүленә.

Башта Пермь наместниклыгы 16 өязгә бүленгән була: Пермь өлкәсе эчендә: Пермь өязе, Чердынь өязе, Соликамск өязе, Оханск өязе, Оса өязе, Көнгер өязе, Красноуфимск өязе һәм Обвинск өязе;
Екатеринбург өлкәсе эчендә: Екатеринбург өязе, Верхотурье өязе, Камышлы өязе, Ирбит өязе, Шадринск өязе, Чиләбе өязе, Далматово өязе һәм Алапаевск өязе.

1783 елда Чиләбе өязе Оренбург губернасына күчкән.

1796 елда Алапаевск, Даламатов һәм Обвинск өязләре юкка чыгарылалар.

1919 елның 15 июлендә Пермь губернасы составыннан Екатеринбург губернасы аерылып чыгарыла.

1920 елның 4 ноябрендә Вятка губернасының Сарапул өязе Пермь губернасы составына тапшырылган.

1923 елның 3 ноябрендә Пермь губернасы юкка чыгарыла, ә аның территориясе Урал өлкәсенә кертелә.

Административ бүленеш

Пермь губернасы административ бүленеше
Исем Өяз шәһәре Мәйдан (км2) Халык саны (1897 ел) Искәрмә
Перм өязе Пермь 27 270,9 240 428 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Красноуфимск өязе Красноуфимск 24 485 244 310 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Кунгур өязе Кунгур 11 373 126 258 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Оса өязе Оса 19 246 284 547 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Оханск өязе Оханск 14 280,17 276 986 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Соликамск өязе Соликамск 29 334,3 237 268 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Чердынь өязе Чердынь 70 790 101 265 Губернаның Аурупа өлешендә урнашкан
Верхотурье өязе Верхотурье 60 117 208 237 Губернаның Азия өлешендә урнашкан
Екатеринбург өязе Екатеринбург 28 291 347 133 Губернаның Азия өлешендә урнашкан
Ирбит өязе Ирбит 10 119 147 786 Губернаның Азия өлешендә урнашкан
Камышлов өязе Камышлов 15 411 248 860 Губернаның Азия өлешендә урнашкан
Шадринск өязе Шадринск 18 035,6 319 286 Губернаның Азия өлешендә урнашкан

Халык

Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәп буенча):

Пермь губернасы:
Тел Кешеләр саны %
урыс 2 705 327 90,35
коми-пермяк 92 641 3,09
башкорт 85 935 2,85
татар 46 711 1,56
мишәр 21 163 0,71
мари 15 687 0,52
удмурт 6 505 0,22
типтәр 5 295 0,18
коми 4 474 0,15
манси 2 838 0,09
украин 2 028 0,07
поляк 1 980 0,07
яһүд 1 761 0,06
алман 947 0,03
чегән 375 0,01
белорус 266 0,01
казакъ 152 0,01
башка телләр 757 0,03
Өязләрдә тел буенча состав:
Уезд урыс коми-пермяк башкорт татар мари мишәр һәм
типтәр 		удмурт коми
Верхотурье өязе 96,8% ... ... ... ... ... ... ...
Екатеринбург өязе 96,6% ... 2,1% ... ... ... ... ...
Ирбит өязе 98,1% ... ... 1,0% ... ... ... ...
Камышлы өязе 99,7% ... ... ... ... ... ... ...
Красноуфимск өязе 77,9% ... 8,4% 5,7% 5,9% 1,6% ... ...
Көнгер өязе 96,6% ... ... 2,0% ... ... ... ...
Оса өязе 82,7% ... 10,7% 4,3% ... ... 1,8% ...
Оханск өязе 99,7% ... ... ... ... ... ... ...
Пермь өязе 94,9% ... 1,3% 2,6% ... ... ... ...
Соликамск өязе 70,5% 28,4% ... ... ... ... ... ...
Чердынь өязе 73,1% 25,4% ... ... ... ... ... 1,1%
Шадринск өязе 89,0% ... 4,9% ... ... 5,6% ... ...
Дини состав:
Дин Кешеләр саны %
Православие 2 597 177 86,74
Староверлар 218 396 7,29
Ислам 151 495 5,06
Башка диннәр 27 234 0,91

Губернаның җитәкчелеге

Генерал-губернаторлар

Исем
Евгений Кашкин
07.05.1780—1788
Алексей Волков
1789—26.01.1797
Карл Модерах
1804—22.03.1811

Наместниклык хакимнәре

Ф. И. О.
Иван Ламб
1781—1782
Илья Колтовский
1782—1796

Губернаторлар

Ф. И. О.
Карл Модерах
1797—1804
Богдан Гермес
1806—1818
Антон Криденер
1818—26.03.1824
Кирилл Тюфяев
26.03.1824—16.03.1831
Гавриил Селастенник
16.03.1831—15.04.1837
Илья Огарев
15.04.1837—06.05.1854
Павел Клушин
15.06.1854—24.11.1855
Пётр Замятин
24.11.1855—19.11.1857
Константин Огарев
19.11.1857—07.09.1860
Александр Лашкарёв
07.09.1860—22.04.1865
Бернгард Струве
22.04.1865—02.10.1870
Николай Андреевский
13.11.1870—21.04.1878
Валериан Енакиев
21.04.1878—18.07.1882
Александр Анастасьев
06.08.1882—11.04.1885
Василий Лукошков
11.04.1885—17.12.1892
Пётр Погодин
17.12.1892—11.06.1897
Дмитрий Арсеньев
11.06.1897—14.03.1903
Александр Наумов
14.03.1903—05.1905
Александр Ключарёв
1905
Александр Болотов
24.11.1905—31.12.1909
Виктор Лопухин
31.12.1909—28.02.1911
Иван Кошко
28.02.1911—1914
Михаил Любич-Ярмолович-Лозина-Лозинский
1914—1917
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Пермь_губернасы&oldid=529055