Сырдәрья: юрамалар арасында аерма
к r2.7.2) (робот өстәде: sl:Sir Darja |
Makecat-bot (бәхәс | кертем) к r2.7.3) (робот өстәде: th:ซีร์ดาร์ยา |
||
| Юл номеры - 64: | Юл номеры - 64: | ||
[[sv:Syr-Darja]] |
[[sv:Syr-Darja]] |
||
[[tg:Дарёи Сйр]] |
[[tg:Дарёи Сйр]] |
||
[[th:ซีร์ดาร์ยา]] |
|||
[[tl:Syr Darya]] |
[[tl:Syr Darya]] |
||
[[tr:Seyhun]] |
[[tr:Seyhun]] |
||
22 дек 2012, 12:31 юрамасы
Сырдәрья́ (каз. Сырдария, үзб. Sirdaryo, таҗ. Сирдарё) — Урта Азиянең иң озын һәм су күләме буенча икенче (Амудәрьядән соң) елгасы.
Тасвир
Фирганә үзәненең көнчыгыш өлешендә Нарын һәм Карадәрья елгалары кушылып Сырдәрьяне хасил итәләр. Фирганә үзәненнән чыгып Фәрхәд таулары аркылы үтә һәм Мирзачүл аркылы киң (14,7 км) урынны сазланган тугай буйлап ага.
Элек Сырдәрья Арал диңгезенә коеган, хәзер исә диңгезнең биеклеге һәлакәтле түбәнәю һәм ике өлешкә бүленү (1989) сәбәпле, елга диңгезнең төньяк өлешенә («Кече диңгез») коя. Сырдәрьянең сулары шактый зур күләмдә хуҗалык ихтыяҗларына алыналар, шуңа күрә тармакта аның агып төшкән су микъдары шартлы-табигый (1960 елдан элек) чорга карап 10 тапкыр артык кимегән (400 м³/с дан 30 м³/с гача).
Тарих
Татар халкы, бөтен гарәп-мөселман мәдәнияте бер өлеше буларак, әүвәл елганың Сәйхун (иске тат. سيحون) гарәп исеме да кулланды[1], әмма хәзерге вакытта бу исем кулланмый.
Искәрмәләр
- ↑ Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 517.