Катынь җинаяте: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Катынь җинаяте latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
Юл номеры - 39: Юл номеры - 39:
{| align=center class=toccolours style="text-align: center; width: 100%; font-size: 125%; clear:both; margin:0.75em auto"
{| align=center class=toccolours style="text-align: center; width: 100%; font-size: 125%; clear:both; margin:0.75em auto"
| style="width:22px" |
| style="width:22px" |
| ''Bu məqələ latin əlifbasında: [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/ Katın' cinäyäte]''
| ''Bu məqələ latin əlifbasında: [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D2%97%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%8F%D1%82%D0%B5]''.
|}
|}



6 гый 2013, 16:24 юрамасы

"Катынь" Хәтирә комплексы
Сталин "Польша әсирләре атуы" чишүенең кул куюы

Катынь җинаяте яки Катынь атышы (Katın' cinäyäte; пол. zbrodnia katyńska) — 1940 елның язында күп Польша кешеләренең НКВД СССБ тарафыннан атышы. Үтерелгәннәр арасында Польша Татар офицерлары, зыялылары булган.

Тарих

Совет-Польша сугышы

Совет-Польша сугышы вакытында 1920 елда Кызыл Армия Тухачевский җитәкчелегендә Варшавага һөҗүмен иткән. Польша маршалы Пилсудский Татар Улан гаскәрләренә Тухачевский армиясен артыннан һөҗүм итәргә боерык биргән. 14 августында хәлиткеч мизгелләрдә Татар Уланнары Тухачевский Армиясен һөҗүм иткәннәр һәм Кызыл Армиясе качарга дучар булган.

Күп Совет гаскәриләре әсирлеккә эләккән: Русия чыганаклары буенча 200 мең кеше, 80 мең әсирлектә үлгән, Польша чыганаклары буенча - 80 мең кеше, 20 мең әсирлектә үлгән.

Молотов-Репентроп килешүенә кул куюы. Рибентроп һәм Сталин Молотов аркасында

Икенче Дөнья сугышы

Польша әсирләре

1939 елның 1-нче сентябрендә Польша дәүләтен Фашист Германия һөҗүм иткән, Икенче Дөнья сугышы башланды. 1939 елның 17-нче сентябрендә ССРБ Кызыл Гаскәрен Польшага җибәргән. Бу һөҗүме Риббентроп-Молотов килешүе буенча ясалган. Күп Польша гаскәриләре, зыяллары НКВД әсирлегендә эләккән.

Татар эскадроны

1936 елның язында Польша Гаскәрендә Татар эскадроны, 13-нче Вильно полкы оешкан. 1939 елның сентябрь ахырында фашистлар каршы Медыка янындагы сугышында Татар эскадроны батырлыкны күрсәтеп чигенергә дучар булган. Фашистлар һөҗүмнәренә карамастан Татар эскадроны өлеше фашист чолганышыдан чыгып котылган, ләкин бүтән Татар эскадроны өлеше Фашист һәм Совет әсирлегенә эләккән.

Варшаваны буйсындырганнан соң алман фашистлары татарларга үч алганнар: Варшава Татар зиратын мәсхәрәләгән, аның урынына танк ангары оештырылган, фашистлар Варшава Татар мәчетен җимергән, бай Татар мөфтияте архивы юк иткән, Польша Татар китапханәсе яндырган. Күп Татар эскадроны гаскәриләре Польша, бүтән Европа дәүләте антифашист каршылыгына кушылган. Совет окупациясе заманында берничә Татар мәчетләре җимерелгәннәр.

Совет әсирлегенә эләккән Польша Татар эскадроны гаскәриләре гомуми Польша әсирләре язмышы НКВД лагерьләрендә кичергәннәр.

Катынь фәҗигәсе

Сталин Совет-Польша сугышында (1920) җиңелүе өчен үч итәсе килеп бөтенесе Польша әсирләрен "атарга" хөкем иткән. 1940 елда Польша әсирләре Катынь урманында атып үтерелгән (4 421 кеше). Бүтән урыннарда: Старобельск, Осташковск, Украина, Белоруссия лагерьләрендә 21 857 Польша офицерлары, зыялылары атып үтерелгән. Үтерелгән Польша гаскәрие арасында татар офицерлары да булган.

Хәтирә

Катынь Хәтирә Комплексы капкасы

Катынь урманында Хәтирә Комплексы 2000 елда ачылган. Хәрби зиратында 4241 үтерелгән Польша офицерлары күмелгән, үтерелгән татар офицерлары кәберләре дә бар.

Һәр Катынь хәтер Гыйбәдәтендә татар мөселман рухание катнаша.

Моны да карагыз

Сылтамалар

Bu məqələ latin əlifbasında: [1].