Колшәриф: юрамалар арасында аерма

Колшәриф
Колшәриф
Туган телдә исем	Qolşərif, Колшәриф
Үлгән	1552; Казан, Казан ханлыгы
Ватандашлыгы	Казан ханлыгы
Һөнәре	шагыйрь, дәүләт эшлеклесе, дин әһеле
Катнашкан сугышлар/алышлар	Казанның яулап алынуы

Тарихны интерактив карап чыгу

← Алдагы төзәтмә Киләсе төзәтмә →

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

КүрсәтмәлеВики-текст

Кертелгән

19 гый 2013, 10:23 юрамасы

Колшәриф — мәшһүр татар каһарманы, шагыйрь, дәүләт эшлеклесе, рухани, сәид.

Тарихи чыганакларда Колшәрифнең тәрбияле, укымышлы, затлы нәселдән булуы искәртелә. 1546 елда, әтисе Мансур үлгәч, Казан руханиларының җитәкчесе итеп сайлана. Бу — Казан мәмләкәтенең катлаулы, каршылыклы, һәлакәт алды еллары. Колшәриф илдә иминлекне торгызырга, Казан белән Мәскәү арасындагы мөнәсәбәтләрне тыныч, сәяси юл белән хәл итәргә омтыла. Әмма Явыз Иван хөкүмәте аның тәкъдимнәрен кире кага һәм Казанга каршы канкойгыч сугыш башлый. Башка чара калмагач, Колшәриф тә, бүтән ватандашлары белән берлектә, үз иленең, халкының бәйсезлеген саклап көрәшкә күтәрелә. Колшәриф һәм аның янындагы башка татар укымышлыларының батырларча һәлак булуын бу күренешләрнең шаһиты кенәз А. Курбский да билгеләп китәргә мәҗбүр була. Шулай итеп, 1552 елның 2 октябрендә, ил белән бергә, аның рухи остазы — Колшәрифнең дә гомере киселә.

Кызганычка Колшәрифнең бик аз әсәрләре генә сакланып калган.

Татарлар арасында гаять киң таралган, Октябрь инкыйлабына кадәр Казанда күп мәртәбәләр нәшер ителгән «Бакырган китабы» үзенең төзелеше белән хрестоматияне хәтерләтә. Анда Сөләйман Бакырганый (Кол Сөләйман), Әхмәд Ясәви (Кол Әхмәд), Нәсими, Фәкыйри, Мискини, Икани һәм кайбер башка төрки шагыйрьләрнең әсәрләре белән беррәттән, Колшәрифнең дә дүрт шигыре бар (барлыгы 35 бәет). Аларның барысы да төзелешләре, тышкы формалары белән газәл жанрында. Әмма шигырьләрнең берсен автор үзе «мөнәҗәт» дип атаган. Колшәриф әсәрләре дини-суфичыл характерда. Аларда лирик каһарманның Алланы мактавы, аңа тартылуы сурәтләнә. Автор үз укучыларын «гафләт» (ваемсызлык) йокысыннан уянырга, күңелләрен пакьләргә, нәфескә бирелмәскә, Алланы һәрчак күңелдә тотарга чакыра.

Колшәрифнең янә бер әсәре мәгълүм. Ул 1899 елда Казанда аерым китап итеп тә нәшер ителә. «Кыйссаи Хөбби Хуҗа» дип исемләнгән бу дастанның төп каһарманнары тарихта билгеле затлар: Хәким ата Сөләйман, аның хатыны Ганбәр һәм уллары Хөбби Хуҗа. Әүвәл дастанда Сөләйман һәм Ганбәр тасвирлана, аларның изге эшләре сурәтләнә. Алга таба Хөбби Хуҗаның игелекле эш-гамәлләре, могҗизалары гәүдәләнә.

Моны да карагыз

Шәхесләр порталы

Чыганаклар

Борынгы һәм Урта гасыр әдәбияты мультимедиа басмасы. Х. Миңнегулов, Р. Бикташев, И. Мөхәммәтов.

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
+{{Шәхес
-{{twinLAT|Колшәриф}}
+| исем = Колшәриф
+| рәсем =
+| рәсем_зурлыгы =
+| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
+| рәсем язуы =
+| тулы исем =
+| һөнәр = шагыйрь, дәүләт эшлеклесе, дин әһеле
+| туу датасы =
+| туу җире =
+| гражданлык =
+| милләт =
+| үлем датасы = 1552
+| үлем җире =
+| әти =
+| әни =
+| ир =
+| хатын =
+| балалар =
+| бүләк һәм премияләр =
+| сайт =
+| башка мәгълүмат =
+}}
+'''Колшәриф''' — мәшһүр [[татар]] каһарманы, [[шагыйрь]], дәүләт эшлеклесе, рухани, сәид.
+Тарихи чыганакларда Колшәрифнең тәрбияле, укымышлы, затлы  нәселдән булуы искәртелә. [[1546 ел]]да, әтисе Мансур үлгәч, [[Казан]] руханиларының җитәкчесе итеп сайлана. Бу — Казан мәмләкәтенең катлаулы, каршылыклы, һәлакәт алды еллары. Колшәриф илдә иминлекне торгызырга, Казан белән Мәскәү арасындагы  мөнәсәбәтләрне тыныч, сәяси юл белән хәл итәргә омтыла. Әмма [[Явыз Иван]] хөкүмәте аның тәкъдимнәрен кире кага һәм [[Казан]]га каршы канкойгыч сугыш башлый. Башка чара калмагач, Колшәриф тә, бүтән ватандашлары белән берлектә, үз иленең, халкының бәйсезлеген саклап көрәшкә күтәрелә. Колшәриф һәм аның янындагы башка татар укымышлыларының батырларча һәлак булуын бу күренешләрнең шаһиты кенәз А. Курбский да билгеләп китәргә мәҗбүр була. Шулай итеп, 1552 елның 2 октябрендә, ил белән бергә, аның рухи остазы — Колшәрифнең дә гомере киселә.
-'''Qolşärif''' yäki '''Qol-Şärif''' (? - [[1552]]), [[Qazan Xanlığı]]nda däwlät eşleklese, din başlığı (säyet), şağir.
+Кызганычка Колшәрифнең бик аз әсәрләре генә сакланып калган.
-Berniçä märtäbä xannar ilçelege belän [[Mäskäw]]dä bula, anda xanlıq möstäqillegenä qağılışlı citdi söyläşülär alıp bara.
+Татарлар арасында гаять киң таралган, [[Октябрь инкыйлабы]]на кадәр Казанда күп мәртәбәләр нәшер ителгән «Бакырган китабы» үзенең төзелеше  белән хрестоматияне хәтерләтә. Анда Сөләйман Бакырганый (Кол Сөләйман), [[Әхмәд Ясәви]] (Кол Әхмәд), Нәсими, Фәкыйри, Мискини, Икани һәм кайбер башка төрки  шагыйрьләрнең әсәрләре белән беррәттән, Колшәрифнең дә дүрт шигыре бар (барлыгы 35 [[бәет]]). Аларның барысы да төзелешләре, тышкы формалары белән газәл жанрында. Әмма шигырьләрнең берсен автор үзе «[[мөнәҗәт]]» дип атаган.
-[[1552]]. yılda [[Qazan]]nı Urıs yawınnan saqlawnı oyıştıruçılarnıñ berse. [[Zöyä qalası]]nda Urıs däwläte wäkilläre belän söyläşülärdä qatnaşa. [[Qazan]]ğa höcüm başlanğaç, üze oyıştırğan şäkertlär törkeme belän Xan Sarayı sağında tora, şunda hälâk bula. soñraq "Baqırğan kitabı"na kergän 4 ğäzäle mäğlüm. Qolşärifneñ ädäbi mírası "İ küñel, bu dönyadır" cíıntığına urın alğan ([[Qazan]], [[1997]]). "Qíssai Xöbbi xuca" dastanın da aña nisbätlilär ([[1889]]. yılda näşer itelä).
+Колшәриф әсәрләре дини-суфичыл характерда. Аларда лирик каһарманның Алланы мактавы, аңа тартылуы сурәтләнә. Автор үз укучыларын  «гафләт» (ваемсызлык) йокысыннан уянырга, күңелләрен пакьләргә, нәфескә  бирелмәскә, Алланы һәрчак күңелдә тотарга чакыра.
+Колшәрифнең янә бер әсәре мәгълүм. Ул [[1899 ел]]да Казанда аерым китап итеп тә нәшер ителә. «Кыйссаи Хөбби Хуҗа» дип исемләнгән бу дастанның төп каһарманнары тарихта билгеле затлар: Хәким ата Сөләйман, аның  хатыны Ганбәр һәм уллары Хөбби Хуҗа. Әүвәл дастанда Сөләйман һәм Ганбәр  тасвирлана, аларның изге эшләре сурәтләнә. Алга таба Хөбби Хуҗаның игелекле  эш-гамәлләре, могҗизалары гәүдәләнә.
-*[[Qolşärif mäçete]]
-[[Category:Tatarstan taríxı]]
+== Моны да карагыз ==
-[[Category:Tatarlar]]
+{{Портал|Шәхесләр}}
+* [[Кол-Шәриф мәчете]]
+* [[Мөхәммәдьяр]]
+== Чыганаклар ==
+* Борынгы һәм Урта гасыр әдәбияты мультимедиа басмасы. Х. Миңнегулов, Р. Бикташев, И. Мөхәммәтов.
+{{Rq|image}}
+[[Төркем:Татар каһарманнары]]
+[[Төркем:Татар шагыйрьләре]]
+[[Төркем:Казан ханлыгы]]
 [[az:Qulşərif]]
 [[en:Qolsharif]]
+[[it:Qol-Şärif]]
 [[ru:Кул-Шариф]]
 [[sr:Колшариф]]
+[[tr:Kul Şerif]]