Qırım statusı turında referendum: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Qırım statusı turında referendum latin yazuında])
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
Юл номеры - 41: Юл номеры - 41:
== Näticälär ==
== Näticälär ==


Ekzit-poll buyınçä qatnaşuçılarnıñ 93%-ı Qırımnıñ [[Rusiä]] federatsiäse subyektı sıyfatında Rusiägä quşıluın yaqladı.<ref>http://rbcdaily.ru/world/562949990857612</ref> Saylaw uçastoklarğa saylawçılarnıñ 82,71 protsentı kilgän.<ref>http://www.c-inform.info/news/id/770</ref>
Ekzit-poll buyınçä qatnaşuçılarnıñ 93%-ı Qırımnıñ [[Rusiä]] federatsiäse subyektı sıyfatında Rusiägä quşıluın yaqladı.<ref>http://rbcdaily.ru/world/562949990857612</ref> Saylaw uçastoklarğa saylawçılarnıñ 82,71 protsentı kilgän.<ref>http://www.c-inform.info/news/id/770</ref> Referendumda 23 ildän 135 küzätüçe bulğan.<ref>http://itar-tass.com/mezhdunarodnaya-panorama/1048287</ref>


== İskärmälär ==
== İskärmälär ==

16 мар 2014, 21:12 юрамасы

Qırım statusı turında referendum yäki Ğomumi Qırım referendumı - 2014 yılnıñ 16 martında ütkärgän referendum. Qırım Cömhüriätendä häm Aqyar şähärendä ütkärelde.

Tawış birü käğäzlärendä ike soraw quyılğan:

  1. Sez Qırımnıñ Rusiä federatsiäse subyektı sıyfatında Rusiägä quşıluın telisezme?
  2. Sez Qırım respublikasınıñ 1992 yılğı Konstitutsiäsen ğämälgä qaytarunı häm Qırımnıñ Ukrainanıñ ber öleşe buluın telisezme?

Ukraina başqalası Kievtä kilgän xäkimiät Qırım referendumın tanımıy. Rusiä häm Qırım xäkimiäte Awromäydan näticäsendä Kievtä kilgän xäkimiätne tanımıy.

Qırımtatar Milli Mäclese referendumda qatnaşmasqa çaqıra, häm üzbilgelänü xoquqı turında belderä.

2014 yılnıñ 11 martında Qırım parlamentı häm Aqyar şähär şurası Ukrainadan Qırımnıñ bäysezlege deklaratsiäsen qabul itä, ilneñ räsmi iseme Qırım Cömhüriäte itep raslana.


Qırımtatarlarğa wäğdä itelgän xoquqlar

Soraştıru käğäze (rusça, ukrainça, qırımtatarça)

Qırım radası 11 martta qabul itelgän qararında Qırım Cömhüriäteneñ yaña konstitutsiäsen raslağanda tübändäge garantiälärne iskä alırğa kiräklege äytelä:

  • Qırım Cömhüriätendä qırımtatar telenä urıs häm ukrain telläre belän bertigez däräcädä räsmi tel statusı birü;
  • Qırım Yuğarı radasın deputatlıqqa namzätlär isemlegennän proportsional' saylaw sistemı nigezendä saylaw, Qırım başqarma xäkimiätendä qırımtatarlarnıñ 20 protsent buluın garantiäläw;
  • rayon, şähär şuralarında häm başqa xäkimiät oyışmalarında qırımtatarlarnıñ wäkillek itelüen garantiäläw;
  • awıl häm bistä şuralarına saylawlarnı majoritar saylaw sistemı nigezendä uzdıru;
  • qırımtatar mäclesen häm anıñ oyışmaların qırımtatar xalqınıñ milli üzidärä oyışmaları bularaq tanu;
  • Qırımğa qaytqan qırımtatarlarnı urnaştırunıñ bişyıllıq häm beryıllıq plannarın buldıru häm alarnı finanslar belän tä'min itü;
  • qırımtatarlar sörgen urınnarınnan qaytqanda xoquqi, oyıştıru, finans häm cir mäs'älälären çişü;
  • milli mädäniät ölkäsendä qırımtatarlarnıñ xoquqların häm mänfäğätlären qayğırtu, şul isäptän mädäniät oyışmaların häm hönäri icat törkemnären üsterüdä yärdäm itü;
  • qırımtatarlarnıñ tarixi häykällären saqlaw häm torğızu;
  • Qırımda qırımtatar telendä mäktäpkä qädär, mäktäp däräcäsendäge häm yuğarı belem birü sistemın üsterergä yärdäm itü;
  • Qırımda xäzerge toponimnar belän bergä 1944 yılnıñ 18 mayında qırımtatar deportatsiäsennän soñ üzgärtelgänçegä qädär bulğan tarixi toponimnarnı da qullanırğa yärdäm itü;
  • qırımtatar telendä basma häm elektron kiñküläm mäğlümat çaraların üsterergä yärdäm itü;
  • Qırımda dini konfessiälärneñ bertigez däräcädä eşläwen tä'min itü.

Qırım parlamentı bu mäs'äläne qarağanda, wäğdälärne birgändä anda Tatarstan prezidentı Röstäm Miñnexanov ta maxsus kilep qatnaştı[1].

Näticälär

Ekzit-poll buyınçä qatnaşuçılarnıñ 93%-ı Qırımnıñ Rusiä federatsiäse subyektı sıyfatında Rusiägä quşıluın yaqladı.[2] Saylaw uçastoklarğa saylawçılarnıñ 82,71 protsentı kilgän.[3] Referendumda 23 ildän 135 küzätüçe bulğan.[4]

İskärmälär

Sıltamalar