Эчтәлеккә күчү

Менделеевск

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Менделеевск latin yazuında])
Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Менделеев битенә күчегез.
Менделеевск
рус. Менделеевск
Илтамга
Нигезләнү датасы 1868
Сурәт
Рәсми исем Бондюжский, Бондюзький һәм Менделєєвськ
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Менделеевск районы, Менделеевск шәһәр җирлеге[d][1], Менделеевск районы һәм Менделеевск районы
Административ-территориаль берәмлек Менделеевск районы, Алабуга районы, Менделеевск районы, Алабуга районы, Менделеевск районы, Чаллы кантуны, Алабуга кантуны һәм Алабуга өязе
Сәгать поясы UTC+03:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Чулман
Халык саны 22 875 (2021)[2]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 100 метр
Мәйдан 30,65 км²
Почта индексы 423650
Рәсми веб-сайт mendeleevsk.tatar.ru
Җирле телефон коды 85549
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Менделеевскта җирләнгәннәр[d]
Карта
 Менделеевск Викиҗыентыкта

Менделеевск (шулай ук Менделеев шәһәре, лат. тат. Mendeleyevsk, рус. Менделеевск) — Татарстан шәһәре, Менделеевск районы үзәге.

Халык саны — 23 161 кеше (2010).[3]

География

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кама буенда, Тойма елгасы (Кама кушылдыгы) буенда, Тын Таулар пристаненнан (Камада) 4 км, Мәжгә тимер юлы станциясеннән көньяккарак 70 км, Тихоново тимер юлы станциясеннән көнчыгышка таба 7 км, Казаннан көнчыгышка таба 238 км ераклыкта урнашкан. Чаллы — Әгерҗе тимер юлы, Алабуга — Мәжгә — Ижау автомобиль юлы, Кама елгасында «Тын Таулар» пристане.

Тарих

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1868 елда сәүдәгәр П.К. Ушков шәһәргә нигез салган. 1928 елдан — Бондюг эшчеләр поселогы. 1967 елда Д.И. Менделеев (элек җирле химия заводында эшләгән) хөрмәтенә исеме үзгәртелгән.

Шәһәр статусы 1967 елда бирелгән.

Халык

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1897[4] 1939[5] 1959[6] 1970[7] 1979[8] 1989[9] 2002[10] 2010[3]
2 426 ~8 500 11 213 13 557 13 986 18 085 22 027 23 161

Милли состав

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Милләт 1989[11] 2002[12] 2010[13]
татарлар 48,5% 55,5% 51,4%
руслар 43,6% 43,6% 39,0%
арлар 2,4% 2,6% 3,1%
чирмешләр 2,1% 2,5% 3,0%
Туган якны өйрәнү музее

Мәгариф

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Менделеевск шәһәрендә һөнәри-техник укуханә (филиал), 5 урта мәктәп, гимназия, кичке (сменалы) мәктәп, сәламәтлеге чикле балалар өчен мәктәп, мәктәптән тыш эш үзәге, балалар сәнгать мәктәбе, «Батыр» балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе, «Айсберг» балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе эшли (2017).

Мәдәният

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәрдә туган танылган кешеләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:Менделеевскида туганнар.
 Түбәндәге төзмә кешеләр һәм роботлар аңларлык күп телле халыкара Викимәгълүмат белем базасында теркәлгән мәгълүматка нигезләнә һәм тулы түгел. Бәйле шәхес турында белем блокларын тутыру һәм соңыннан уң яктагы яңартка басу белән аны баетуда ярдәм итә аласыз.
туу Исем әлма-матер һөнәр төре эш урыны Викиҗыентыктагы төркем үлем датасы
1897-12-27 Гыймаз Баһаветдинев Казан (Идел буе) федераль университеты 1938-05-10
1901 Шәмгун Саттаров Татарстан Республикасының Югары Мәхкәмәсе
Татарстан Республикасы Юстиция министрлыгы
КПССның Татарстан өлкә комитеты 		No/unknown value
1909-07-17 Павел Фролов 1991-09-14
1910 Александр Антонов 1942-05-07
1919-01-01 Василий Белоусов 1981-03-06
1919-11-21 Михаил Суднишников хәрби хезмәткәр 1985-12-02
1923-05-02 Анатолий Чехов 1967-06-06
1923-09-25 Михаил Фомин Mikhail Fomin 1943-07-07
1925 Вилен Бурмистров 1943-06-16
1928-12-11 Әмир Мәҗитов Мәскәү дәүләт академия сәнгать институты рәссам Amir Mazitov 1992-03-23
1939 Сания Исмәгыйлева университет профессоры 2020-06-13
1943-07-24 Дмитрий Усанов галим 2019-06-05
1988-10-15 Данис Шакиров Казан (Идел буе) федераль университеты галим
җәмәгать эшлеклесе 		Бөтендөнья татар конгрессы Danis Shakirov


Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
  3. ↑ 3,0 3,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25 
  4. ↑ Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
  5. ↑ http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/mendeleevsk/index.html
  6. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  7. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  11. ↑ Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994
  12. ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-02-22 
  13. ↑ 2010 ел сан алу базасы

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Менделеевск&oldid=4416556