Менделеевск

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Менделеевск latin yazuında])
(Менделеев шәһәре битеннән юнәлтелде)
Менделеевск
Карта
Ил Россия
Республика Татарстан
Муниципаль район Менделеевск районы
Координатлар 55°54'0"тн, 52°19'0"кнч
Нигезләнгән 1868
Элеккеге исемнәр Бондюжский, Бондюжск
Мәйдан 30,65 км²
Мәркәз биеклеге 100 м
Рәсми тел [[рус теле, татар теле]]
Халык саны 22 075 кеше
Сәгать кушагы UTC+3
Телефон коды +7 85549
почта индекслары 423650—423653
Рәсми сайт mendeleevsk.tatar.ru/

Менделеевск (шулай ук Менделеев шәһәре, лат. тат. Mendeleyevsk, рус. Менделеевск) — Татарстан шәһәре, Менделеевск районы үзәге.

Халык саны — 23 161 кеше (2010).[1]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кама буенда, Тойма елгасы (Кама кушылдыгы) буенда, Тын Таулар пристаненнан (Камада) 4 км, Мәжгә тимер юлы станциясеннән көньяккарак 70 км, Тихоново тимер юлы станциясеннән көнчыгышка таба 7 км, Казаннан көнчыгышка таба 238 км ераклыкта урнашкан. ЧаллыӘгерҗе тимер юлы, АлабугаМәжгәИжау автомобиль юлы, Кама елгасында «Тын Таулар» пристане.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1868 елда сәүдәгәр П.К. Ушков шәһәргә нигез салган. 1928 елдан — Бондюг эшчеләр поселогы. 1967 елда Д.И. Менделеев (элек җирле химия заводында эшләгән) хөрмәтенә исеме үзгәртелгән.

Шәһәр статусы 1967 елда бирелгән.

Шәһәрдә туган танылган кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1897[2] 1939[3] 1959[4] 1970[5] 1979[6] 1989[7] 2002[8] 2010[1]
2 426 ~8 500 11 213 13 557 13 986 18 085 22 027 23 161

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт 1989[9] 2002[10] 2010[11]
татарлар 48,5% 55,5% 51,4%
руслар 43,6% 43,6% 39,0%
арлар 2,4% 2,6% 3,1%
чирмешләр 2,1% 2,5% 3,0%
Туган якны өйрәнү музее

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Менделеевск шәһәрендә һөнәри-техник укуханә (филиал), 5 урта мәктәп, гимназия, кичке (сменалы) мәктәп, сәламәтлеге чикле балалар өчен мәктәп, мәктәптән тыш эш үзәге, балалар сәнгать мәктәбе, «Батыр» балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе, «Айсберг» балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе эшли (2017).

Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тыл хезмәтчәннәре һәм сугыш чоры балаларына һәйкәл (Менделеевск)

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. 1,0 1,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25 
  2. Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
  3. http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/mendeleevsk/index.html
  4. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  5. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  6. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  7. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994
  10. 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-02-22 
  11. 2010 ел сан алу базасы