Мишәр диалекты

Мишәр диалекты яки Көнбатыш диалект — татар теленең төп өч диалектларының берсе.

Мишәр диалектының төп сөйләшләре

• сергач сөйләше (Нижгар өлкәсендә);
• чистай сөйләше (Татарстанда һәм Самара өлкәсендә);
• чүпрәле сөйләше (Татарстанда һәм Чувашиядә);
• Сыркыды;
• Күршә;
• мәләкәс сөйләше (Ульяновск өлкәсендә);
• хвалын сөйләше (Ульяновск өлкәсендә);
• темников (Төмән) сөйләше (Мордовиянең көньяк-көнбатышында);
• ләмбрә сөйләше (Мордовиянең көньяк-көнчыгышында);
• күзнәй сөйләше (Пинзә, Сарытау, Волгоград өлкәләрендә);
• байкыбаш сөйләше (Башкортстанда);
• шарлык сөйләше (Ырынбур өлкәсендә);
• эстәрлетамак сөйләше (Башкортстанда).
• Керенск
• Карсун
• Мордва-каратай
• Инсар
• Чистай керәшеннәре
• Тау ягы керәшеннәре
• Кострома
• Волгоград

Мишәр диалектына хас фонетик үзенчәлекләр

а) ц, г авазлары к, г булып әйтелә яисә төшеп кала: гадәт — адәт, гафу — афу, гали — али; ә) а авазы иренләшми, саф кала;
б) өй, ай, әй дифтонглары монофтонглаша — бер аваз булып әйтелә: өй — ү, кайнар — кан 'ар, сөйлә — сүлә;
в) ц, ч'" дҗ аффрикатлары бар: цәй, чтиләк, дҗиләк;
г) сүз башында җ авазын й ләштерү хас: җил — йил, җир — йир

Тел галиме, академик Мирфатыйх Зәкиев болай дип яза: «Татар әдәби теленең фонетикасы нигезендә урта (Казан) диалект ятса, морфологик системасын мишәр диалекты тәшкил итә».

Сылтамалар

• ФЛЕРА БАЯЗИТОВАНЫҢ “МИШӘР ДИАЛЕКТЫ” КИТАБЫ