Нана (Бактрия алиһәсе)

Нана (Кушан Юнан телендә: Νανα, Ναναια, Ναναϸαο, Согд телендә nny) борынгы Бактриядән хатын-кыз Илаһы, пан-Азия Нана юрамасы, Шумер асаба дине - Вавилон асаба дине Инанна-Иштарның Кушан формасында асаба Кушан формасында Зәрдөштлек Харахвати Аредви Сура Анаһита Илаһы белән кушылмасы. Мондый синкретизм Кушан Илаһлары арасында еш очрый.
Нананың беренче шәһадәте Кушаннарга кадәр килгән Бактриянең безнең эрага кадәр 1-енче гасыр Сападбизлар патшасы тәңкәсендә исем буларак китерелгән. Шуннан соң Нана ике гасыр соңрак Кушан патшалары тәңкәләрендә һәм мөһерләрендә янә пәйда була, бигрәк тә безнең эраның икенче гасыр уртасы Канишка I-некендә. Канишка I-нең Рабатак язмасы шулай ук аның исемен кертә. Бу тасвирламаларда аның сыйфатламалары хәрби, ул типик рәвештә юлдашы арслан булган утырып торучы хәрби Алиһә булып тасвирлана,^[2] бу Һинд дине сугыш Алиһәсе Дургага охшаш диярлек, ул арсланда атланып йөри һәм тугърыларын явызлыктан яклый. Ул шулай ук муллык, акыл һәм сулар белән ассоциацияләнә (бигрәк тә Инд елгасы сулары белән, ул Авестада Һараһуати буларак мәгълүм һәм аның яклаучысы булып Һараһуати Ардэви Сура Анаһита тора).
Кушан территорияләре Согдиана, Фирганә, Бактрия һәм Арахозия Иран телле төбәкләрен һәм Гандһара һәм Матһура яулап алынган Һиндстан территорияләрен колачлаган. Бу провинцияләр хәзерге заман Әфганстан, Таҗикстан, Үзбәкстан һәм төньяк-көнбатыш Һиндстанда урнашкан. Нананың тасвирламасы Әфганстанда безнең эраның 5-енче - 6-ынчы гасырлар вакытыннан кадәр очрый. Әфганстанда һәм Пакьстанда кәләш өчен Пуштун теле исем буларак "Нави" сүзе очрый.^[2]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Арслан, ярымай һәм кире ягында Ναναια язуы белән Сападбизлар тәңкәсе (б.э.к. як. 10).
Нана Алиһәсе белән Канишка I тәңкәсе.
Арсланда утыручы дүрт куллы Алиһә сурәте белән Хорезмнан көмеш пыяла. Безнең эраның 658 елы белән даталанган, Британия Музее.^[3]
Нана Алиһәсенең Бунҗикат стена рәсеме