Нодар Кекелидзе
| Нодар Кекелидзе | |
|---|---|
| Туган | 8 сентябрь 1930 Чохатаурский муниципалитет[d], Гөрҗистан |
| Үлгән | 24 декабрь 2019 (89 яшь) Тбилиси, Гөрҗистан |
| Ватандашлыгы |  СССР Гөрҗистан |
| Һөнәре | физик |
Нодар Проклевич Кекелидзе (гөрҗ. ნოდარ პროკლეევიჩ კეკელიძე; 1930-2019) - Совет һәм Грузиянең эксперименталь физика өлкәсендәге галиме, физика-математика фәннәре докторы (1977), профессор (1988), Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясе академигы (2018). Грузия ССРының мактаулы галиме (1985).
Биография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1930 елның 8 сентябрендә Тифлистә туган.
1932 - 1955 елларда Тифлис дәүләт университетының физика һәм математика факультетында укыган. 1961 елда ул СССР Милли Фәннәр академиясенең П.Н. Лебедев исемендәге физика институтында аспирантура бүлеген, 1971 елда СССР Милли Фәннәр академиясенең Себер филиалының ярымүткәргеч физика институтында докторантура бүлеген тәмамлый.
1961 елдан Тифлис дәүләт университетында фәнни-тикшеренү һәм педагогик эштә түбәндәге вазифаларны били: 1961 елдан 1966 елга кадәр - ярымүткәргеч физика проблемасы лабораториясе мөдире, 1966 - 1973 - физик кибернетика проблемалары лабораториясе мөдире, 1984 - 1985 - әлеге университетның вице-ректоры, 1985 елдан 1988 елга кадәр - ярымүткәргеч материаллар лабораториясе мөдире, 1988 - 2006 елларда - үткәргечләр һәм ярымүткәргеч материаллар бүлеге мөдире.
2009 елдан ул Грузия техник университетында информатика һәм контроль системалары кафедрасында профессор булып эшли. Шул ук вакытта, 2009 - 2019 елларда, ул ТБДУда материаллар институтының оештыручысы һәм беренче директоры, 2010 - 2019 елларда - Ф.Тавадзе исемендәге ярымүткәргеч материаллары фәне лабораториясе мөдире вазифаларында хезмәт итә. Төп эшчәнлегенә өстәп, ул дөньяның әйдәп баручы мәгариф учреждениеләрендә, шул исәптән Уильям һәм Мэри колледжында, АКШтагы Кристофер Ньюпорт университетында, Германиянең Джена Фридрих Шиллер университетында, Япониядәге Гакусюин университетында үзенең лекцияләр курсын алып бара. [1] [2] [3]
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Н.П.Кекелидзенең төп фәнни-педагогик эшчәнлеге эксперименталь физика өлкәсендәге проблемалар белән бәйле. Ул ярымүткәргечләрдә нурланыш күренешләрен өйрәнү өлкәсендә, дәрәҗәне билгеләүче сенсорлар булдыру өчен физик нигез булдыру белән шөгыльләнгән. Н.П. Кекелидзе ярымүткәргечләрнең нурланыш физикасы һәм аңа бәйле материаллар буенча беренче халыкара конференцияне башлап җибәрде (1979). Н.П. Кекелидзе Советлар Союзында радиация физикасы буенча югары уку йортлары өчен беренче дәреслекнең авторы да булып тора (1988).
1961 елда ул "Германий һәм кремнийда донорларның һәм кабул итү концентрацияләрен аерым билгеләү һәм түбән ярым температурада бу ярымүткәргечләрнең кайбер электрофизик үзлекләрен өйрәнү" темасына кандидатлык диссертациясе, 1977 елда Физика һәм математика докторы дәрәҗәсе өчен "JnPxAsi-x каты чишелешләрендә физик күренешләр" темасы белән докторлык диссертациясе яклады. 1988 елда ул СССРның Югары аттестация комиссиясе тарафыннан профессор академик титулына лаек булды. 2018 елда Грузия Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. Н. П. Кекелидзе өч йөз илледән артык фәнни хезмәт, шул исәптән монографияләр авторы, уйлап табу өчен егерме дүрт сертификат иясе. Аның әсәрләре дөньяның алдынгы фәнни журналларында басылып чыккан. Ул егерме икедән артык кандидат һәм фән докторларын әзерләде [1] [3] [2].
Төп хезмәтләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Германий һәм кремнийда донорларның концентрацияләрен һәм кабул итүләрен аерым билгеләү һәм түбән температурада ярымүткәргечләрнең кайбер электрофизик үзлекләрен өйрәнү. / П.Н. Лебедев исемендәге физика институты. Тифлис дәүләт ун-т. - Мәскәү: 1961. - 77 с
- JnPxAsi-x каты эремәләрендә физик күренешләр / Ярымүткәргеч физика институты. СССР Милли Фәннәр академиясе филиалы. - Новосибирск: 1977. - 38 б [4]
Бүләкләре, мактаулы исемнәре һәм премияләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- "Хезмәт батырлыгы өчен" медале (1970)
- Грузия ССРының мактаулы галиме (1985)
- Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең П. Меликишвили исемендәге премиясе (1990) [3] [2]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Нодар Проклович Кекелидзе (1930—2019) // Тбилисский государственный университет
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Мараквелидзе Х. Энциклопедия "Сакартвело", Т. 2, Тбилиси, 2012. — С. 90-91.
- ↑ Кекелидзе, Нодар Проклевич // Российская государственная библиотека