Орбиталь квант саны

Орбиталь квант саны яки азимуталь квант саны — квант физикасында атомдагы электрон дулкынча функциясенең амплитудасы бүленешен (ягъни электрон болыты формасын) билгеләүче квант саны ℓ.

Төп (радиаль) квант саны n белән билгеләнгән энергетик баскычның асбаскычын билгели һәм түбәндәге кыйммәтләргә тигез була ала:

\ell ={0;1;2;...;n-1}

Һәр $l$ кыйммәтенә аерым формасындагы орбиталь туры килә.

$l=0$ очракта төп квант саны кыйммәтенә карамастан, атом орбитале сферик формага ия (s-орбиталь)
$l=1$ кыйммәтенә гантель формасындагы атом орбитале туры килә (p-орбиталь)
$l$ = 2, 3, 4 (d-, f-, g-орбитальләре) өчен атом орбитальләре катлаулырак формасына ия (рәсем).

Орбиталь квант саны - электронның орбиталь момент операторы үз кыйммәтләренә тигез. Электронның импульс моментыннан - j спин операторы s белән аерылып тора:

\mathbf {j} =\mathbf {s} +{\boldsymbol {\ell }}

Орбиталь квант саны һәм тулы момент квант саны аермасы абсолют кыйммәте буенча ${\frac {1}{2}}$ (электрон спинына) тигез.

Орбиталь квант саны фәзада электрон болыты ориентациясен билгели.

Математик тасвир[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Квант механикасы буенча атомдагы электрон дүрт квант саны белән билгеләнә: n, ℓ, m_ℓ, һәм m_s

Электронның импульс моменты операторы L түбәндәге рәвештә квантлана:

\mathbf {L} ^{2}\Psi =\hbar ^{2}{\ell (\ell +1)}\Psi

Тулы импульс моменты:

{\vec {J}}={\vec {L}}+{\vec {S}}

L - орбиталь момент, S - спин

Тулы импульс моменты болай квантлана:

\mathbf {J} ^{2}\Psi =\hbar ^{2}{j(j+1)}\Psi

\mathbf {J} _{z}\Psi =\hbar {m_{j}}\Psi

Cohen-Tannoudji, Claude; Diu, Bernard; Laloë, Franck. Quantum Mechanics Volume 1. Hermann. ISBN 978-2-7056-8392-4.
Shankar, Ramamurti (6 December 2013). Principles of Quantum Mechanics. Springer US. ISBN 978-1-4615-7675-4.