Периметрия

Викибирелмәләрдә элемент юк

Периметрия — бу күрү кырындагы үзгәрешләрне бәяләү. Тикшергәндә авыруларның субъектив җаваплары күп төрле, шуңа шәхси үзенчәлекләргә нигезләнеп тикшерү күрсәткечләрен стандартлаштыру өчен күп көч сарыф ителде. Күрү кыры кимчелекләрен дөрес аңлату өчен кеше факторын исәпкә алырга кирәк.

Билгеләмә

1. Күрү кыры — «караңгылык диңгезендә күрү утравы». Бу яссылык түгел, ә күрү калкулыгына охшаган өч дәрәҗәле төзелеш (рәс. 1.39). Күрү кырының перифериясе якынча 60° өскә, 60° борын ягына, 80° аска, 90° чигә ягына сузыла. Иң югары күрү үткенлеге — калкулык очында (фовеа өлкәсе), аннары ул әкренләп перифериягә таба кими, ә борын бите чигәгә караганда текәрәк. Сукыр тап чигә ягында 10° һәм 20° арасында урнашкан.

2. Әйберләр. Әйбернең зурлыгы һәм яктылыгы кимегәндә күрү кыры да кими, шулай итеп изоптерлар дип аталган бер-берсенә карата кимегән берничә түгәрәк барлыкка килә. Картада изоптерлар контур сызыкларына охшаш, алар билгеле бер әйбер аерыла торган мәйданны чикли. Күрү кырының контур сызыгының тигезлеге бозылу барлык изоптерларда зарарланган өлкәдә уемтык барлыкка килүенә китерә.

3. Абсолют скотома күрүне тулысынча югалту өлкәсеннән гыйбарәт, аның эчендә иң зур һәм якты әйберне дә аерып булмый. 4. Чагыштырмача скотома күрүне өлешчә югалу өлкәсеннән гыйбарәт, аның эчендә зур һәм якты әйберләр аерыла, ә кечерәк һәм тонык аерылмый. Скотоманың кырлары тигезсез була ала, ә абсолют скотома чагыштырмача скотома белән урап алына ала.

5. Яктыртылу — ул апостильбта (asb) үлчәнгән яктылык этәргеченең киеренкелеге (яки яктылыгы). Децибел (дБ) — ул логарифмик исәпләүгә нигезләнгән (1/10 log) яктыртылуның үзенчәлекле булмаган берәмлеге.

6. Дифференциаль яктылык сизгерлеге әйберне аеру күренеше белән чагыштырганда югарырак яктыртылу дәрәҗәсеннән гыйбарәт. Шулай итеп, күрү кыры — бу һәр ноктада төрле яктылык сизгерлегенең өч дәрәҗәле моделе.

7. Чик сизгерлеге — 50% ышанычлы кабул ителгән ярсыткычның яктыртылуы (asb яки dB) (рәс. 1.40). Чикне ярсыткычның киеренкелеге 0,1 log-ка арту белән билгелиләр. Кеше күзе яктылык ярсыткычлары арасындагы аерманы яктылыкны 10%-ка үзгәргәндә ачыклый ала. Мәсәлән, күренеш яктыртылуы 0,1 asb тигез булса, күз андагы күренешкә караганда 0,01 asb яктырак яктылык ярсытуын аера ала, әгәр күренеш яктыртылуы 1000 asb тигез булса, күз аның өстендә 100 asb яктырак яктылык ярсытуын аера ала. Чик сизгерлеге фовеада югарырак һәм әкренләп перифериягә таба кими. 20 яшьтән соң сизгерлек 10 ел саен 1 дБ кими. Мәсәлән, 20 яшьтә фовеа өлкәсендә сизгерлек 35 дБ тигез, 30 яшьтә - 34 дБ, 70 яшьтә - 30 дБ.

Периметрия төрләре

Хәрәкәтле периметрия

Хәрәкәтле периметрия — күрү калкулыгы чикләрен икеләтә үлчәү ысулы. Аны күрмәү өлкәсеннән күрү өлкәсенә күчкән билгеле бер зурлыктагы һәм яктылыктагы ярсыткыч белән ул аерыла башлаганчы йөртәләр. (рәс. 1.41а). Ярсыткыч сәгать меридианнары буенча даими тизлектә хәрәкәт итә һәм ул күренгән нокта схемада билгеләнә. Бу нокталарны барлык меридианнар буенча тоташтырып күрү кыры схемасында билгеле бер киеренкелек ярсыткычы өчен изоптер алалар. Төрле киеренкелек ярсыткычын кулланганда схемада төрле изоптерлар алалар. Хәрәкәтле периметрияне башкару җиңел һәм ул Листер һәм Голдман периметриясе белән чагыштырырлык.

Хәрәкәтсез периметрия

Хәрәкәтсез периметрия — катлаулырак, ләкин глаукома барышын заманча тикшерү һәм бәяләү ысулы. Ул алдан сайланган күрү калкулыгы өлкәсе биеклеген (дифференциаль яктылык сизгерлеген) өч үлчәмле бәяләвеннән гыйбарәт. Хәрәкәтсез периметрия күрү кырының асма чикләрен билгеләү өчен бер үк өлкәдә төрлечә яктыртылган хәрәкәтсез әйберләрне күрсәтүдән тора. (рәс. 1.41б). Хәрәкәтсез периметрияне Henson, Octopus һәм Humphrey периметрлары белән башкарып була.

Өсчик периметрия

Өсчик периметрияне күбесенчә тикшереп табуда кулланалар. Бу күрү кырының төрле өлкәләренә фаразланган нормаль чик күрсәткечләреннән югарырак (өсчик) яктыртылу дәрәҗәсеннән күрү ярсыткычларын күрсәтүдән тора. Ярсыткыч билгеләнгән өлкәләрдә күрү мөмкинлекләре ышанычлы югарырак. Әйбер төшеп калган өлкәләрне күрү сизгерлеге кимегән өлкәләр дип исәпләргә кирәк. Төшеп калган нокталарны чик сизгерлеге ысулы ярдәмендә кабат үлчәп була. Дөрес өсчик киеренкелеген сайлау мөһим: ул бик югары булса, кечкенә башлангыч кимчелекләрне үткәреп була, ә ул бик түбән, чиккә якын булса, булмаган кимчелекләрне ялгыш ачыкларга була.

Чик периметрия

Чик периметриясен күрү калкулыгын җентекләп тикшереп, күрү кырының төрле өлкәләрендәге чик сизгерлеген бәяләү һәм нәтиҗәләрне яшь нормасы белән чагыштыру өчен кулланалар. Humphrey буенча периметрия үткәргәндә, ярсыткыч киеренкелеген чик мәгънәсенә җиткәнче 4 дБ арттыралар. Аннары киеренкелекне әкренләп 2 дВ киметеп чикне тагын бер тапкыр билгелиләр (рәс. 1.42). Чик периметрия санлы бәя бирә һәм күрү кырындагы глаукоматоз үзгәрешләрне күзәтүдә иң төгәл ысул санала. Басмаларда географик нәтиҗәләр (соры бүлем) һәм санлы күрсәткечләр була. Соңгылары чимал нәтиҗәләреннән (һәр тикшерелгән ноктада дБ-да сизгерлек), авыру һәм яшь белән бәйле нәтиҗәләр арасындагы аермадан һәм йомгаклау нәтиҗәләреннән (күрү кыры күрсәткечләре) тора. Бу индекслар күрү кырындагы таралган үзгәрешләрне, урынлы кимчелекләрне һәм кеше факторларын исәпкә ала.

Ялгышлар сәбәпләре

Төгәл нәтиҗәләргә ирешү өчен нигез - периметристның профессиональлеге, авыруга процедураны төгәл аңлату, аңа ярдәм күрсәтү һәм тикшерүне күзәтү. Ялгышлар түбәндәге факторлар аркасында була ала.

1. Миоз перифериядә чик сизгерлеген киметә һәм сәламәт һәм глаукоматоз күздә дә үзәк өлкәнең үзгәрүчәнлеген арттыра. Бәбәкнең диаметры <3 мм булса, тикшерү алдыннан аны киңәйтергә кирәк.

2. Ясмык томанлану күрү кырына зур йогынты ясый һәм миоз белән көчәя.

3. Төзәтелмәгән рефракция үзәк сизгерлекнең сизелерлек кимүенә китерә ала. Гадәттә ялганма линза киеп йөргән гиперметропны күзлектә сынау, ялганма линзалар белән чагыштырганда скотоманың зураю йогынтысын бирә ала.

4. Тар яки дөрес сайланмаган кысалар булганда күзлек кырый скотомалары сәбәбе була ала.

5. Птоз (хәтта кечкенә дә) өстән күрү кырының тараюына китерә ала.

6. Ретиналь җайлашуның җитәрлек булмавы ​​периметрия офтальмоскопиядән соң башкарылса, шулай ук хаталарга китерә ала.

Humphrey периметриясе

Humphrey периметры ярымсфералы капсуладан тора, анда әйберне күрү кырының һәр өлкәсенә чыгарып була (рәс. 1.43). Периметр кырындагы мониторда меню бар. Күренеш яктыртылуы 31,5 асб тәшкил итә, иң түбән фотопияле яктыртылу һәм әйбернең яктыртылуы 0,08 дән 10 000 асб-га кадәр була һәм 51 дән 0 dB арасында булган күренештән яктырак була ала. Ярсыткыч киеренкелегенең төрлелеге әйбернең зурлыгын яки яктыртылуын үзгәртеп башкарыла. Ярсыткыч күләмен тикшерү башланганчы куела, ә сынау вакытында яктыртылуны үзгәртеп була, шулай итеп күрү кырының тикшерелгән һәр өлкәсе өчен чик дәрәҗәсе билгеләнә.

Программалар

Humphrey периметриясенә берничә өсчик һәм чик программалары керә (мәсәлән, 30-1, 24-2). Сызык алдындагы саннар (30 яки 24) төбәлү ноктасыннан градуста күрү кырының тикшерелгән өлкәсен билгели. 24° программа 54, 30° программа 76 ноктадан тора. Сызыктан соң сан (1 яки 2) сынау нокталары программасына туры килә. 2 нче программа 6° өлкәсендә асма һәм ятма нокталарыннан тора, 1 нче программа ятма һәм асма меридианнар буенча нокталардан гына тора.

1. Өсчик программа җитәрлек тиз (бер күзгә 6 минут) һәм сыйфатлы. Аны тикшереп табуда кулланалар, чөнки ул 88 ноктадан тора, 3 өлкәне куллана һәм чик программаларыннан аермалы буларак, күп вакыт һәм көч таләп итми. Абсолют кимчелек квадрат формасында, ә чагыштырмача хач формасында күрсәтелә.

2. Чик программасы — глаукоманы күзәтү өчен «алтын стандарт», ләкин түбәндәге сәбәпләр өчен ул азрак җәлеп итә.

• Озак вакытлы процедура (бер күзгә 13 минуттан артык).

• Авырулар процедураны авыр дип саный.

• Өйрәнү нәтиҗәсе бик сизелә, шуңа күрә күрү кырының тараюын ачыклау өчен беренче сынау нәтиҗәләре игътибарсыз калырга тиеш.

• Кабатлау авыр булырга мөмкин, аеруча сизгерлек кимегән өлкәләрдә.

• Иң таралган үзәк чик программасы — 24-2. Башта чик дәрәҗәсен билгеләү өчен 4 нокта бирелә, алар алга таба күрше нокталарны күрсәтү өчен башлангыч дәрәҗә буларак кулланыла һәм алга таба шулай бөтен кыр тикшерелеп чыга. Көтелгән нәтиҗәдән 5 дБ-га аерылып торган нокталар кабат сынала һәм икенче нәтиҗә басмада җәя эчендә күрсәтелә.

3. SITA (Swedish Interactive Thresholding Algorithm) — стандартны да, тизлекне дә тәэмин итүче автоматик периметрларның дөньядагы соңгы эшләнмәсе. Алгоритм чик программасына охшаган, ләкин чик күрсәткечләрен билгеләү өчен бер-бер артлы ысул кулланылмый һәм шулай итеп сынау авырулар өчен тизрәк һәм уңайлырак була. Стандарт SITA чик периметриясенә караганда сизгеррәк һәм күрү кырының башлангыч кимчелекләрен ачыклый, ә тиз SITA стандартка караганда тизрәк, ләкин сизгерлеге түбәнрәк.

Күрсәткечләр

1. Санлы күрсәткечләр барлык сынап каралган нокталар өчен чик мәгънәләрен күрсәтә (рәс. 1.44а). Җәя эчендәге саннар бер үк ноктаны ул көтелгән сизгерлектән ким дигәндә 5 дБ ким булса, ике тапкыр тикшергәннәр дигән сүз.

2. Соры бүлем — аңлатырга иң җиңел, анда сизгерлекнең кимүе кара төсләрдә күрсәтелгән (рәс. 1.19в ). Схема астындагы бүлем абс һәм дБ-да соры билгеләрнең мәгънәсен күрсәтә. Ике күрше соры төсмер 5 дБ чигенә тигез санга аерыла.

3. Гомуми тайпылыш (рәс. 1.45, сулда) авыру нәтиҗәләренең яшь нормасыннан тайпылышын күрсәтә. Өске санлы дисплей дБ-да, ә аскысы соры билгеләр белән аерманы күрсәтә.

4. Үрнәк-тайпылыш (рәс. 1.45, уңда) гомуми тайпылышка охшаш, аермасы ул программага бөтен кыр буенча сизгерлекнең гомуми кимүендә җайлашырга мөмкинлек бирә, мәсәлән ясмык томанлануы яки миоз кебек шартлар булганда.

5. Ихтималлы дөреслек (р) кимчелекнең әһәмиятен бәяли һәм <5%, <2%, <1% һәм <0,5% (рәс. 1.45, аста) итеп күрсәтелә. Р кимрәк булган саен, аның клиник әһәмияте зуррак һәм схемадагы кимчелекләр очраклы барлыкка килү мөмкинлеге азрак.

Дөреслек индексы

Башта дөреслек индексын тикшерергә кирәк. Әгәр дөреслек түбән булса, алынган мәгълүматны алга таба тикшерү мәгънәсез.

1. Төбәлү ноктасын югалту тикшерү вакытында карашның хәрәкәтсезлеген контрольдә тота. Аны физиологик яктан сукыр тапларга ярсыткыч күрсәтеп ачыклыйлар. Авыру ярсыткычка җавап биргәндә, төбәлү ноктасының югалуы күзәтелә. Төбәлү ноктасының еш югалуы җайланма тарафыннан сукыр ноктаның дөрес булмаган картасы турында белдерә ала.

2. Ялган уңай җаваплар ярсыткыч тавыш белән бергә булганда ачыклана. Авыру яктылык ярсыткычы булмаганда тавышка җавап бирсә, ялган уңай җавап теркәлә. Ялган уңай җаваплар үзгәргән кырны тикшергәндә күп булмый һәм бердән артык ялган уңай җавап белән күрү кырлары гадәттә ышанычсыз. Күп санлы уңай җаваплар гадәттә авыруның җиңел кызып китүен күрсәтә. Соры бүлем белән бастыру гадәттә төссез (рәс. 1.46). Төбәлү ноктасын югалту саны шулай ук ​​гадәттә күп, ә глаукомага сынаулар гадәттә сизгерлекнең артуын күрсәтә.

3. Ялган тискәре җавапларны авыруга чиктән күпкә яктырак ярсыткычлар күрсәткәндә, сизгерлек инде билгеләнгән өлкәләрдә теркәлә. Авыру ярсыткычны аермаган очракта, ялган тискәре җавап билгеләнә. Күп санлы ялган тискәре җаваплар авыруның игътибарсызлыгын яки арганлыгын аңлата. Мондый җаваплар шулай ук ​​глаукомада күрү кырындагы кыска вакытлы үзгәрүләре вакытында теркәлә һәм бу авыруның игътибарсызлыгына караганда чирнең авырлыгы турында күбрәк аңлата ала. Басмадагы соры төс схемасы "тукранбаш яфрагы" кебек. (рәс. 1.47).

NB Даими югары ышанычсызлык күрсәткечләр булганда, авыруга өсчик программасын кабызырга кирәк.

Гомуми индекслар

Гомуми индекслар тикшерү нәтиҗәләрен бер мәгънәдә туплый һәм башлангыч диагнозны кую өчен түгел, ә глаукома көчәюен күзәтү өчен ясалган. 1. Уртача тайпылыш (MD) (арту яки кимү) — күрү кырының гомуми үзгәреш күрсәткече.

2. Стандарт тайпылыш үрнәге (PSD) — күрү калкулыгында гомуми тискәре үзгәрешләрне исәпкә алган урынлы югалту яки кыр үзгәрүчәнлеге күрсәткече. PSD-ның артуы глаукоматоз үзгәрешләрнең MD-дан күбрәк дәрәҗәдә аңлата.

3. Кыска вакытлы үзгәрешләр (SF) — җавапларның эзлеклелеге күрсәткече. Ул алдан сайланган 10 ноктада чик күрсәткечләрен икеләтә үлчәү белән билгеләнә һәм беренче һәм икенче төркемнәр арасындагы аерма исәпләнә.

4. Рөхсәт ителгән стандарт тайпылыш үрнәге (CPSD). Бу кыска вакытлы үзгәрешләрне (сынау эчендә үзгәрүчәнлек) төзәткәннән соң кыр эчендәге үзгәрүчәнлекнең рөхсәт ителгән күрсәткече.

NB Соңгы ике күрсәткеч SITA вакытында исәпләнми.

Ешлыклы-икеләтә периметрия

1. Физиологик мәсләкләр. Чагыштырмача зур диаметрлы аксоннар белән ганглионар күзәнәкләр барлык ганглионар күзәнәкләрнең 25% тәшкил итә. Алар глаукоматоз зарарлануга аеруча сизгер һәм чирнең башлангыч стадияләрендә беренче үлә. Бу күзәнәкләрнең аз санын югалту күрү мөмкинлекләренә зур йогынты ясый. Психофизик сынаулар глаукоманы башлангыч стадиясендә ачыклау өчен күрү мөмкинлекләрен тикшерүгә юнәлтелгән.

2. Ешлыклы икеләтү сурәтләре. Сынау синусоидаль ярсыткычларның аз аралык ешлыгы (градус чигендә бер төпләмнән азрак) һәм югары вакытлы контрафаза (> 15 Гц) катнашмасына нигезләнгән. Караңгы һәм якты ярсыткычларның тиз алышынуы икеләтә сызыклар иллюзиясен бирә.

3. Периметр бүлмә яктылыгында кулланып булган өстәл өстендәге портатив җайланмадан гыйбарәт. Ул күз каплагычы кебек өстәмә җайланмалар таләп итми, чөнки җиһаз икенче күзне үзе яба. Җайланма чагыштырмача җыйнак һәм өйрәнү өчен җиңел.

4. Ярсыткычлар сайланган программага (эзләү яки чик) карап, үзәк күрү кырының 20° яки 30° эчендә 17 һәм 19 секторларда күрсәтелә.

5. Сынау вакыты кыска: бер күзгә тулы чик программасы үткәрү 5 минут, эзләү программасы 45-90 секунд вакыт ала, шуңа күпчелек авырулар традицион периметриягә караганда бу ысулны өстен күрә.

6. Нәтиҗә дөреслек, ихтималлык, уртача һәм стандарт тайпылышлар белән бергә чыгарыла һәм бастырыла (рәс. 1.48). Бу ысул глаукомага тикшергәндә югары сизгерлеккә ия һәм сан ягыннан глаукоматоз үзгәрешләрне билгели. Нәтиҗәгә 6-дан артык дптр-да рефракция тайпылышы бераз тәэсир итә, ә бәбәкнең зурлыгына юк. Җайланмада яшьнең норма нигезе бар һәм нәтиҗәләрне тиз бәяләү өчен ул статистик анализ ясый.

Чыганаклар

• Джек Кански. Клиник офтальмология. Системалаштырылган караш. / редакторлар: Еричева В.П.. — 2009. — Б. 944. — ISBN 83-7609-034-8.