Эчтәлеккә күчү

Руанда

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Руанда latin yazuında])
Руанда
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-rw" does not exist.
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1962
Сурәт
Рәсми исем Ruanda, Rwanda, Rwanda, Rwanda[1] һәм la République du Rwanda[2]
Кушамат/тәхәллүс Mille Collines һәм The Land of a Thousand Hills[3]
Гомер озынлыгы 70,52 ел[4]
Демоним ruandai, Rwandan, Rwandese, Ruandano, Ruandänan, رُوَنْدِيٌّ, رُوَنْدِيَّةٌ, رُوَنْدِيُّونَ, רואנדי, רואנדית, rwandezi, rwandez, rwandeză, ruandès, রুয়ান্ডীয়, ruandese, ruandesi, ruanda, ruandés, ruandesa, Ruandano, Rwandais[2], Rwandaise[2], ruandezo, ruandezi, ruandeza, رواندي, رواندية, روانديين, روانديات һәм Ruandach[5]
Рәсми тел киньяруанда теле, инглиз теле, француз теле һәм суахили теле
Гимн Руанда гимны[d]
Мәдәният Руанда мәдәнияте[d]
Шигарь тексты Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu, Unity, Work, Patriotism, Единство, труд, патриотизъм, Remarkable Rwanda һәм Undod, Gwaith, Gwladgarwch
Дөнья кисәге Африка[6]
Дәүләт  Руанда
Башкала Кигали[d]
Сәгать поясы UTC+02:00 һәм Africa/Kigali[d][7]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Үзәк Африка
Иң төньяк ноктасы 1°03′ к. к. 30°27′ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Rwanda.map
Иң югары ноктасы Карисимби[d]
Иң түбән ноктасы Rusizi[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Руанда президенты[d]
Ил башлыгы Поль Кагаме[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Руанда премьер-министры[d]
Башкарма хакимият башлыгы Эдуар Нгиренте[d]
Башкарма хакимият Руанда министрлар кабинеты[d]
Канунбирү органы Руанда парламенты[d]
Югары мәхкәмә органы Supreme Court of Rwanda[d]
Үзәк банкы Руанда милли банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Германия, Франция, Малави, Кытай Җөмһүрияте, Танзания, Америка Кушма Штатлары, Һиндстан, Кытай, Бангладеш, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[8], Кения, Сингапур, Коста-Рика, Греция, Швеция, Дания, Исраил, Әзербайҗан һәм Россия
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы[9][10], АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, БМО Иминлек Шурасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d][11], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[12][13], ХКТО[d][14][15], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[16], Бөтендөнья почта берлеге[17][18], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][19], Франкофония[d], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d][20], Бөтендөнья метеорология оешмасы[21], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[22], Үзәк Африка илләре икътисади берлеге[d], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][23], Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][24] һәм African Continental Free Trade Area[d][25]
Балигълык яше 18 яшь
Никахка керү яше 21 яшь
Халык саны 14 569 341 (2025)
Ир-ат халкы 6 266 092[26], 6 423 145[26], 6 582 239[26] һәм 6 741 039[26]
Хатын-кыз халкы 6 568 936[26], 6 723 217[26], 6 879 649[26] һәм 7 035 658[26]
Административ бүленеше Төньяк провинциясе[d], Көнчыгыш провинциясе[d], Көньяк провинциясе[d], Көнбатыш провинциясе[d] һәм Кигали провинциясе[d]
Акча берәмлеге Руанда франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 11 055 281 971 $[27] һәм 13 312 796 765 $[27]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,534[28]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,402[29]
Эшсезлек дәрәҗәсе 1 ± 1 процент[30]
Нәрсә белән чиктәш Уганда, Танзания, Конго Демократик Республикасы һәм Бурунди
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][31]
Челтәр көчәнеше 230 вольт[32]
Электр аергычы төре Europlug[d][32] һәм SN 441011[d][33]
Кулланылган тел инглиз теле[34], француз теле һәм киньяруанда теле
Кайда өйрәнелә Rwandan studies[d]
Мәйдан 26 338 ± 1 км²[3]
Рәсми веб-сайт gov.rw​(ингл.)
Һәштәге Rwanda
Югары дәрәҗәле Интернет домены .rw
Харита сурәте
Тематик география Руанда географиясе[d]
Нинди вики-проектка керә Проект:Руанда[d]
Феноменның икътисады Руанда икътисады[d]
Феноменның демографиясе Руанда халкы[d]
Джини коэффициенты 43,7[35]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 18 процент
Тулаем туулар коэффициенты 3,898[36]
Шәһәр халкы 2 222 128[26], 2 291 674[26], 2 364 984[26] һәм 2 441 369[26]
Авыл халкы 10 612 900[26], 10 854 688[26], 11 096 904[26] һәм 11 335 329[26]
Демократия индексы 3,1[37]
BTI Governance Index 4,45[38], 4,59[38], 4,76[38], 4,92[38], 4,91[38], 5,1[38], 5,2[38], 5,21[38] һәм 5,25[39]
BTI Status Index 4,6[38], 3,89[38], 4,57[38], 4,5[38], 4,87[38], 4,83[38], 4,8[38] һәм 4,65[39]
Туым күрсәткече 30,776[26], 30,309[26], 29,976[26] һәм 29,474[26]
Үлем күрсәткече 6,137[26], 5,998[26], 6,28[26] һәм 5,847[26]
Happy Planet Index score 39,2[40]
Илнең мобиль коды 635
Илнең телефон коды +250
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 112[d][41] һәм 912[d][41]
Номер тамгасы коды RWA
Диңгездәге идентификацияләү номеры 661
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Руандада төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Руанда Викиҗыентыкта

Руа́нда Җөмһүрияте (фр. République du Rwanda, Калып:Lang-rw, ингл. Republic of Rwanda) — Үзәк Африкада урнашкан дәүләт. Көнбатышта Конго Демократик Җөмһүрияте, төньякта Уганда, көнчыгышта Танзания, көньякта Бурунди белән чиктәш. Әлеге ил дөньяда киң танылышны 1994елгы геноцид вакытында ала.

Руанда Африканың үзәгендә урнаша. Экватордан ерак түгел. Конго Демократик Җөмһүрияте белән булган чиктә Киву күле (крокодиллар яшәмәгән бердәнбер Африка күле) һәм Русизи елгасы урын ала. Илнең үзәгендә аның башкаласы Кигали урнаша.

Халык саны якынча 11,1 млн кеше. Уртача гомер озынлыгы ир-кешеләрдә 49 ел, хатын-кызларда 52 ел. Шәһәрдә торучылар халыкның 18 % ын тәшкил итәләр.

Дин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Илнең башкаласы Кигали(ингл.)татар. шәһәренең Зур (Әл-Фәтах) мәчете. 1913 елда төзелгән

Руанда хөкүмәтенең 2006 елның 1 ноябрендәге докладында хәбәр ителгәнчә, Руанда халкының 56,5 % ы - католиклар, 26 % ы - протестантлар, 11,1 % ы - җиденче көн адвентистлары, 4,6 % ы - мөселманнар, 1,7 % ы - үз диннәре турында белдерми һәм 0,1 % ы - төрле халыкларның традицион диннәренә ышанучылар [42].

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ Lemarchand R., Clay D. Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  3. ↑ 3,0 3,1 https://www.gov.rw/about
  4. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  5. ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
  6. ↑ https://www.workwithdata.com/place/rwanda
  7. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
  8. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  9. ↑ Cricket-loving Rwanda becomes 54th member of Commonwealth / T. Gallagher — London: Times Media, The Amalgamated Press, 2009. — ed. size: 440581 — ISSN 0140-0460; 0956-1382; 1363-7746
  10. ↑ https://thecommonwealth.org/our-member-countries/rwanda
  11. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/African_Development_Bank
  12. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  13. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/RWANDA
  14. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  15. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/rwanda
  16. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  17. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  18. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=245
  19. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  20. ↑ http://icdo.org/who-we-are/members/observer-states.html
  21. ↑ https://public.wmo.int/en/members/rwanda
  22. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  23. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  24. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_parties_to_the_Treaty_on_the_Non-Proliferation_of_Nuclear_Weapons
  25. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/African_Continental_Free_Trade_Area#List_of_signatories_and_parties_to_the_agreement
  26. ↑ 26,00 26,01 26,02 26,03 26,04 26,05 26,06 26,07 26,08 26,09 26,10 26,11 26,12 26,13 26,14 26,15 26,16 26,17 26,18 26,19 26,20 26,21 26,22 26,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  27. ↑ 27,0 27,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  28. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  29. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  30. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  31. ↑ https://24tanzania.com/burundi-rwanda-to-start-driving-on-the-left/
  32. ↑ 32,0 32,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  33. ↑ World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  34. ↑ Crystal D. English as a Global Language — 2 — Cambridge University Press, 2012. — 224 p. — ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
  35. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  36. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  37. ↑ 2020 Democracy Index
  38. ↑ 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 https://www.bti-project.org
  39. ↑ 39,0 39,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/RWA
  40. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=RWA
  41. ↑ 41,0 41,1 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  42. ↑ United States Department of State International Religious Freedom Report 2007: Rwanda]. United States Bureau of Democracy, Human Rights and Labor (September 14, 2007)

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Руанда&oldid=4251788