Салават драма театры

Салават драма театры
Урынлашу	Салават
Нигезләнгән	1933, 1956
	http://bashdramteatr.narod.ru/Index.htm /

Салават драма театры, Салават дәүләт башкорт драма театры, баш. Салауат дәүләт башҡорт драма театры, рус. Салаватский государственный башкирский драматический театр — 1956 елдан Башкортстан АССР (1991 елдан БР) Салават шәһәрендә эшләүче дәүләт театры. Кайбер спектакльләрен рус телендә куя.

Директор — Наилә Байкова
Баш режиссер — Олег Ханов (2009-2012)
Сәнгать җитәкчесе — Зиннур Сөләйманов;
2023 елдан ― Мирас Юмагуҗин (1984 елгы), БР атказанган артисты.^[1]
Баш рәссам — Альберт Нестеров.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1933 елда Авыргазы районы Толбазы авылында үзешчән түгәрәк җирлегендә Авыргазы колхоз-совхоз татар театры оештырыла. Театрга нигез салучы — Елизавета Шляхтина-Сыртланова (1881-1961)^[2]. Ул Фәтхи Бурнашның «Яшь йөрәкләр», Мирхәйдәр Фәйзинең «Галиябану», Афзал Таһировның «Сибиряк Гыйльман», Таҗи Гыйззәтнең «Чаткылар», Баязит Бикбайның «Карлыгач», С. Волков-Криушаның «Иске һәм яңа» драмаларын сәхнәгә куя. Сәхнәгә куючылар – Т. Бакиев, Г. Якупов, рәссамнар – Х. Галимов, Н. Хөсәенов, музыкант — Х. Насыйров. Беренче труппада актерлар А. Акбашев, Х. Баев, Б. Кәлимуллин, Г. Насыйрова, Н. Хәсәнов, Б. Ягъфәрова була. 1940 еллар башында труппага ябылган Дәүләкән һәм Яңавыл колхоз-совхоз театрлары актерлары килеп кушыла. Театрда эшләүче ике актер гаиләсе — Зәкия һәм Ибраһим Әхмәровлар, Газизә Насыйрова һәм Бикташ Кәлимуллин колхоз-совхоз театрларының республика фестивальләрендә баш призлар яулыйлар.

Бөек Ватан сугышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Театр Бөек Ватан сугышы елларында да эшчәнлеген туктатмый. Зәкия Әхмәрова, Газизә Насыйрова, Нәкыя Алтынбәкова, Нәгыймә Дәүләтшина, Айсылу Ганиева, Шәрифә Мөхәммәдиева, Гөлсем Миргасимова театрны саклап калалар.

Салават шәһәре чоры[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1956 елда театр (директоры Ибраһим Әхмәров) Салават шәһәренә (1949 елдан бистә, 1954 елдан шәһәр) күчерелә, исеме Салават дәүләт башкорт драма театрына үзгәртелә. Сәхнә телен татарчадан башкортчага күчерү башлана. Шәһәрдә беренче елларында театрның үзенең стационар сәхнәсе булмый, театр ике баракта урнаша, соңыннан аңа элек азык-төлек магазины булган бина бирелә. Шәһәрнең «Алмаз», «Нефтехимик», «Строитель» мәдәният йортларында чыгыш ясыйлар. 1992 елда Җиңүнең 30 еллыгы урамында үз бинасы (элекке Машина төзүчеләр мәдәният йорты) барлыкка килә.

1960 еллар уртасында театрга режиссер булып Георгий Товстоногов курсын тәмамлаган Вазих Кәшшаф улы Сәйфуллин килә һәм анда 25 ел эшли.

Театр белән драматурглар Мостай Кәрим, Флорид Бүләков, Нәҗип Асанбаев, Азат Абдуллин һ. б., актерлар Рим Баянов, Фәйзулла Бәхтияров, Риф Мөҗәһитов, режиссерлар Лек Вәлиев, Гөлдәр Ильясова иҗаты тыгыз бәйләнгән.

25 артистның 6 сы — БР халык артисты: Нәүфилә Якупова, Назгөл Исәнбаева, Риза Мәһдиев, Миндулла Идрисов, Гөлшат Зыязетдинова, Рафаэль Салихов. Труппа Заһир Исмәгыйлев исемендәге Уфа дәүләт сәнгать академиясе театр бүлегенең махсус чыгарылышы белән тулылана.

Репертуар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Репертуар

«Безгә егетләр килде» Нәҗип Асанбаев
«Йөрәк белән шаярмыйлар» Ибраһим Абдуллин
«Җәйнең соңгы көне» Әнгам Атнабаев
«Бәхет эзләгәндә» (В поисках радости) Виктор Розов
«Таңчулпан» Кадыйр Даян
«Утлы өермә» Әсгать Мирзаһитов
«Раушан» Габдулла Әхмәтшин
«Җырланмаган җыр» Мостай Кәрим
«Гафу ителми» Т. Абдумомунов
«Кыю кызлар» Таҗи Гыйззәт
«Ыргыз» Һәдия Дәүләтшина (Лек Вәлиев)
«Бай һәм хезмәтче» Хәмзә Хәкимзадә Ниязи
«Кол Эзоп» Г. Фигейреду
«Иблис шәкерте» Бернард Шоу

«Законлы никах белән» Әнгам Атнабаев
«Онытылган ант» Ибраһим Абдуллин
«Әҗәл алдыннан» Шамил Рәхмәтуллин
«Онытма мине, кояш!» Азат Абдуллин
«Күктән төшкән бәхет» Нәҗип Асанбаев
«Җизнәкәй» Хәбибулла Ибраһимов
«Ташкыннар» Таҗи Гыйззәт
«Кара йөзләр» Мәҗит Гафури
«Онытылган адәм» Назыйм Хикмәт
«Арыш башагы» Фәрит Исәнгулов
«Канлы туй» Ф. Гарсия Лорка
«Соңгы адым» (Порог) А. Дударев
«Мине чакырган утлар» Фәрит Богданов
«Кичер мине, әнкәй» Роберт Батулла

Директорлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ибраһим Әхмәров (1941—1959, 1964—1966)
Нәҗип Асанбаев (1959—1962)
Марс Җаббаров (1977-1997). «Театр язы — 93», «Театр язы — 95», «Бергәлек (Содружество) халыкара фестивале, Кытайга гастрольләр оештыра (1991).
Наилә Сәфәргулова (Байкова) (1998 елдан)