Салехард
| Салехард | |
| рус. Салехард мориори Пуӆңават мориори Саляʼ харад | |
| Байрак[d] | |
.svg) | .png) |
| Нигезләнү датасы | 1595 |
|---|---|
.jpg) | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Ямал-Ненец автономияле бүлгесе, Обдорский район[d], Обдорское княжество[d] һәм Салехард шәһәре шәһәр бүлгесе |
| Административ-территориаль берәмлек | Салехард шәһәре шәһәр бүлгесе |
| Сәгать поясы | UTC+05:00 |
| Хөкүмәт башлыгы | Титовский, Алексей Леонидович[d] |
| Халык саны | 51 188 (2021) |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 15 метр |
| Кардәш шәһәр | Азак |
| Мәйдан | 19 км² |
| Почта индексы | 629000 |
| Рәсми веб-сайт | salekhard.org |
 | |
| Җирле телефон коды | 34922 |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Салехард Викиҗыентыкта | |
Салехард (рус. Салехард, нен. Саляʼ харад, коми Обдор, хант. Пуӆңават) — Россиядә шәһәр, Ямал-Ненец автономияле округының үзәге, халык саны буенча округының дүртенче шәһәре.
Халык саны — 42 494 кеше.[1]
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Салехард Полуй елгасының Об елгасына кушылган урынында, Төмәннән 1982 километр төньяктарак урнаша. Иң якындагы тимер юл станциясе — Лабытнанги (19 км), ул Обның каршы яктагы ярында урнаша. Элек Салехардта тимер юл стансасы да булган, ләкин Трансполяр магистральен ябу нәтиҗәсендә вокзал да ябылган.[2]
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Салехард климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 3,5 | 1,9 | 7,0 | 15,5 | 24,5 | 31,6 | 32,9 | 28,2 | 24,8 | 18,0 | 7,0 | 4,0 | 32,9 |
| Уртача максимум, °C | −19,2 | −18,7 | −10 | −4,1 | 3,6 | 14,2 | 19,6 | 15,7 | 8,8 | −0,2 | −11,2 | −16,5 | −1,5 |
| Уртача температура, °C | −23,2 | −22,9 | −14,9 | −9,1 | −0,5 | 9,5 | 14,8 | 11,4 | 5,3 | −3 | −15,3 | −20,6 | −5,7 |
| Уртача минимум, °C | −27,5 | −27,1 | −19,7 | −14 | −4,2 | 5,2 | 10,1 | 7,3 | 2,2 | −5,7 | −18,9 | −24,8 | −9,8 |
| Абсолют минимум, °C | −50,3 | −49 | −45 | −37,8 | −26,1 | −7,2 | −1,1 | −5 | −8,6 | −36 | −42,2 | −45 | −50,3 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 22 | 20 | 21 | 26 | 36 | 51 | 64 | 69 | 40 | 45 | 29 | 27 | 450 |
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Салахард 1595 елда Обдорск крепосте буларак нигезләнә.
1807 елда крепость корылмалары җимереләләр, Обдорск авылга әверелә.
1923 елга кадәр Тубыл губернасының (1919 елдан — Төмән губернасының) Берёзов өязе составында. 1923—1930 елларда — Урал өлкәсенең Обдорск районы үзәге.
1930 елдан — Ямал-Ненец милли округының үзәге.
1933 елда Обдорск шәһәр тибындагы бистәсенә үзгәртеп корыла, аңа Салехард исеме кушыла.
1956—1975 елда шәһәрнең админнистранив буйсынуда Лабытнанги шәһәр тибындагы бистәсе булган.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1897[3] | 1939[4] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 2002[9] | 2010[1] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ~500 | ~12 800 | 16 567 | 21 929 | 24 935 | 32 334 | 36 827 | 42 494 |
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Икмәк комбинаты, балык консервлары заводы, сөт заводы.
Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Төмән дәүләт авыл хуҗалыгы академиясе филиалы
- Урал коммерция һәм хокук ниститутының филиалы
- Мәскәү финанс-һуманитар академиясе филиалы
- Дмитрий Менделеев исемле Тубыл дәүләт педагогика институтының филиалы
- Төмән дәүләт нефть һәм газ университетының филиалы
Фотогалерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
.jpg)
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-11-26
- ↑ http://zdr.gudok.ru/pub/23/115658/(үле сылтама)
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=714
- ↑ http://www.mojgorod.ru/janao/salehard/index.html
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
 | Шәһәрләр: Салехард | Губкинский | Лабытнанги | Муравленко | Надым | Ноябрьск | Тарко-Сале| Яңа Уренгой |  | |
Районнар: Красноселькуп районы | Надым районы | Пур районы | Тазовский районы | Урал буе районы | Шурышкар районы | Ямал районы | |||