Сарытау губернасы
Сарытау губернасы | |||||||
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Башкала | Сарытау | ||||||
Мәйдан | 74 244,8 чакрым² | ||||||
Халык | 2 405 829 кеше[1] | ||||||
← Сарытау наместниклыгы Түбән Идел өлкәсе → |
Сарытау губернасы (рус. Саратовская губерния) — Россия империясе һәм РСФСР составында административ-территориаль берәмлек.
Үзәге — Сарытау шәһәре.
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Чиктәшлек
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Як | Губерна/өлкә |
---|---|
Төньяк-көнбатыш | Пенза губернасы |
Төньяк-көнчыгыш | Сембер губернасы |
Көнчыгыш | Самар губернасы |
Көньяк-көнчыгыш | Әстерхан губернасы |
Көньяк-көнбатыш | Дон Гаскәренең өлкәсе |
Көнбатыш | Тамбов губернасы Воронеж губернасы |
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1769 елның 25 декабрендә Әстерхан губернасы составында Сарытау провинциясе оештыра.
1780 елның 11 гыйварында Әстерхан губернаның көньяктагы өязеннән Сарытау калгайлыгы барлыкка килә.
1796 елда Сарытау калгайлыгы юкка чыгарыла, ә 1797 елда Сарытау губернасы барлыкка килә; шул ук елда губернаның өлешләре Тамбов, Түбән Новгород һәм Сембер губерналарын кертелә.
1801 елда губерна составыннан Пенза губернасы аерып чыгарыла.
1802 елда Новохопёрск өязе Воронеж губернага күчә, ә Кара Яр өязе — Әстерхан губернасына күчә.
1835 елда губерна эчендә Николаевск, Новоузенск һәм Царёв өязләре барлыкка киләләр. 1851 елда Царёв өязе Әстерхан губернасына күчкән, Николаевск һәм Новоузенск өязләре Самар губернасына күчәләр.
1918 елда губернаның кисәге Идел буе алманнарының автономияле өлкәсенә кертелә.
1919 елда Камышлы өязенең өлеше (1920 елда кире кайтарылган) һәм Царицын өязе Царицын губернасына кертеләләр. Шул ук елда губерна составына Новоузенск өязенең өлеше кертелә.
1920 елда, Новоузенск өязенең кечерәю нәтиҗәсендә, Дергач һәм Покровск өязләре барлыкка киләләр.
1921 елда, Аткарск өязенең кечерәю нәтиҗәсендә, Елань өязе барлыкка килә.
1922 елда Покровск өязе Идел буе алманнарының автономияле өлкәсенә тапшырыла.
1923 елда Вольск өязе юкка чыгарыла. Шул ук елда Дергач өязе юкка чыгарыла һәм Новоузенск өзяенә кертелә; Елань өязе юкка чыгарыла һәм Аткарск өязенә кертелә.
1928 елның 21 майдагы БҮБК карары нигезендә, Сарытау губернасы юкка чыгарыла, ә аның территория Түбән Идел өлкәсенә кертелә.
Административ бүленеш
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Сарытау губернаның административ бүленеше (1851-1918):
№ | Өяз | Өяз шәһәре | Мәйдан, чакрым² |
Халык саны[1] (1897), кеше |
---|---|---|---|---|
1 | Аткарск өязе | Аткарск (7 300 кеше) | 10 999,8 | 289 813 |
2 | Балашау өязе | Балашау (10 309 кеше) | 10 440,9 | 311 704 |
3 | Вольск өязе | Вольск (27 058 кеше) | 4 939,0 | 184 561 |
4 | Камышлы өязе | Камышлы (16 264 кеше) | 10 911,5 | 307 493 |
5 | Күзнәй өязе | Күзнәй (20 473 кеше) | 4 627,5 | 178 356 |
6 | Петровск өязе | Петровск (13 304 кеше) | 6 509,6 | 222 070 |
7 | Сарытау өязе | Сарытау (137 147 кеше) | 7 018,2 | 332 860 |
8 | Сердобск өязе | Сердобск (7 381 кеше) | 6 477,4 | 224 782 |
9 | Хвалын өязе | Хвалын (15 127 кеше) | 5 525,6 | 192 718 |
10 | Царицын өязе | Царицын (55 186 кеше) | 6 795,3 | 161 472 |
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәп буенча):
Сарытау губернасы (2 405 829 кеше):
|
Өязләрдә тел буенча состав:
|
Дини состав:
|
Губернаның җитәкчелеге
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Генерал-губернаторлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Исем | |
---|---|
Григорий Потёмкин | |
Павел Потёмкин | |
Василий Чертков |
Наместниклыгының хакимнәре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Исем | |
---|---|
Иван Поливанов | |
Илья Нефедьев | |
Василий Ланской |
Губернаторлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Исем | |
---|---|
Михаил Гедеонов | |
Василий Ланской | |
Пётр Беляков | |
Алексей Панчулидзев | |
Александр Голицын | |
Виктор Рославец | |
Фёдор Переверзев | |
Александр Степанов | |
Илларион Бибиков | |
Дмитрий Власов | |
Андрей Фаддеев | |
Матвей Кожевников | |
Алексей Игнатьев | |
Егор Барановский | |
Николай Муравьёв | |
Владимир Щербатов | |
Сергей Гагарин | |
Михаил Галкин-Врасский | |
Фёдор Тимирязев | |
Алексей Зубов | |
Андрей Косич | |
Борис Мещерский | |
Александр Энгелһардт | |
Пётр Столыпин | |
Сергей Татищев | |
Пётр Стремоухов | |
Андрей Ширинский-Шихматов | |
Сергей Тверской |
Танылган кешеләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Борһан Мансуров - Татарстан АССР Үзәк башкарма комитетының беренче рәисе.