Сеит-Абдулла Озенбашлы

Сеит-Абдулла Озенбашлы
Туган телдә исем	кырымтат. Seid Abdulla
Туган	1867 Бакчасарай, Акмәсҗит өязе[d], Таврия губернасы, Россия империясе
Үлгән	1924 Акмәсҗит, РСФСР, СССР
Ватандашлыгы	Россия империясе  СССР
Һөнәре	язучы, драматург
Эш бирүче	Тәрҗеман
Балалар	Амет Озенбашлы[d]

Сеит-Абдулла Озенбашлы ( кырымтат. Seid Abdulla Özenbaşlı ; 1867, Бахчисарай - 1924, Симферополь ) - Кырым татары язучысы, драматург, музыкант. Атасы - Амет Озенбашлы .

Күренекле биография

Сеит-Абдулла Озенбашлы 1867 елда Бакчасарайда туган. Ул башлангыч белемне җирле укытучы Усин Эфендидан алган. Тырыш һәм талантлы булган, мөстәкыйль рәвештә гарәп, фарсы һәм рус телләрен өйрәнгән. Яшьлегендә сәүдәгәрлек белән шөгыльләнгән, танылган бай Аджи Абдулла сәүдә йортында бухгалтер булып эшләгән. Бер үк вакытта "Тәрҗеман" газетасында тәрҗемәче булып эшли. Кырым татарлары арасында ул беренче булып театр өчен әсәрләр иҗат итә. 1900 елда Бакчасарайда Сеит Абдулла Озенбашлының «Оладжагъа чаре олмаз» («Чему быть - того не миновать») әсәренең берсенә нигезләнгән беренче театральләштерелгән әсәр куела. Бу спектакльдә ул хатын-кыз ролен башкара.

1902 елның апрелендә Озенбашлы Бакчасарайда остаханә ача, анда яшьләрне төрле һөнәрләргә өйрәтә. Замандашлары фикеренчә, Сеит-Абдулла чигү һәм каллиграфия остасы, шулай ук көнчыгыш музыкасын искиткеч башкаручы була, шулай ук көнчыгыш музыкасын искиткеч башкаручысы булган.

Ул язган шигырьләрнең кайберләре шул чор газеталарында басылып чыга. Кырымтатар әдәбияты тарихында аның «Акъикъат сеси» (Голос правды) китабының кулъязма варианты билгеле. Шигырьләренең күпчелеге Кырым татарларының милли көнкүрешен чагылдыра. Автор кискен рәвештә саранлык, комсызлык, ялагайлык кебек сыйфатларны тәнкыйтьли.

Симферопольдәге Иске Татар зиратында җирләнгән .

Гаиләсе

Улы - Амет Озенбашлы - Кырым татар язучысы, драматург, табиб, җәмәгать эшлеклесе.

Иҗаты

• «Багъчасарай дестаны» (Бахчисарайская легенда): Керим И. Гаспринскийнинъ «джанлы» тарихи 1883—1914.- Акъмесджит, 1999.- С. 104—106.
• «Оладжагъа чаре олмаз» (Чему быть, того не миновать): Пьеса.-- Багъчасарай, 1902.-- 23 сек.// Керим И. Къырымтатар эдебияты.- Акъмесджит, 1995.- С. 97-109 // Йылдыз.- 1995.- № 1.- С. 17-31.
• «Эй, гонъюль» (Эй, сердце): Стихотворение, Керим И. Гаспринскийнинъ «джанлы» тарихи 1883—1914.- Акъмесджит, 1999.- С. 101—103.

Шулай ук кара

• Кырым татар язучылары исемлеге

Әдәбият

• Велиулаева А. Алиева Л. Къырымтатар эдебияты: 7-нджи сыныф ичюн дерслик-хрестоматия. — Акъмесджит, 1993. С. 88-89.
• Деятели крымскотатарской культуры (1921—1944 гг.): Биобиблиографический словарь. — Симферополь, 1999.
• Керимов И. Сеид—Абдулла Озенбашлы (1867—1924) // Голос Крыма.-- 1996.-6 сентября.
• Керим И. Его при жизни называли «народный поэт»// Голос Крыма.-- 1997.-- 21 февраля.

Сылтамалар

• Кырымтатар театры турында 2008 елның 7 сентябрь көнендә архивланган.