Сөнгәләй
Сөнгәләй | |
---|---|
![]() | |
Ил | Россия |
Өлкә | Сембер өлкәсе |
Район | Сөнгәләй районы |
Координатлар | 53°58'N, 48°48'E |
Нигезләнгән | 1666 |
Мәйдан | 6 км² |
Мәркәз биеклеге | 78 м |
Халык саны | 6 959 кеше |
Сәгать кушагы | UTC+4 |
Телефон коды | +7 84233 |
Почта индексы | 433380 |
Сөнгәләй (рус. Сенгилей) — Сембер өлкәсендә шәһәр, Сөнгәләй районының административ үзәге.
Халык саны — 6 959 кеше (2010).
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр Иделнең уң ярында, Ульновсктан 72 километрга көньякка таба урнаша. Иң якын тимер юл станциясе — Красный Гуляй (45 км).
Исем чыганагы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр үз исемне Сөнгәләйка елгадан алган, ә ул үз исемен эрзә сянг — «кушылдык» һәм лей — «су» сүзләреннән алган.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Сөнгәләй 1666 елда нигезләнә.
1780 елдан — Сембер калгайлыгы (1796 елдан — Сембер губернасы) Сөнгәләй өязенең үзәге.
1856 елда Сөнгәләйдә 1 чиркәү, 708 йорт һәм 32 лавка (кибет) булган.
1907 елда шәһәрдә зур булмаган җылылык электростанциясе, ә 1914 елда — цемент заводы төзелә.
1925 елда Сөнгәләй салага үзгәртеп корыла. 1936 елдан — эшчеләр посёлогы, 1943 елдан — яңадан шәһәр.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1897[1] | 1959[2] | 1970[3] | 1979[4] | 1989[5] | 2002[6] | 2010[7] |
---|---|---|---|---|---|---|
5 734 | 10 677 | 9 807 | 10 817 | 10 366 | 8 396 | 6 959 |
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Цемент заводы;
- яшелчә-консерв заводы;
- мебель комбинаты;
- Ульяновск радиолампа заводының филиалы;
- «Энергосервис» берләшмәсе;
- май җитештерү заводы;
- тегермән комбинаты.
Мәдәният һәм мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәрдә 2 мәктәп, педагогоия колледжы, технологик техникумы һәм өлкәне өйрәнү музее бар.
Шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Валентин Жегалов (1934), математик, КФУ профессоры.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=39
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-05-20