Тавык карчыгасы
| Тавык карчыгасы | |
 | |
| Масса | 67 грамм[1], 712 грамм[1] һәм 1,14 килограмм[1] |
|---|---|
| Халыкара фәнни исем | Accipiter gentilis L., 1758[2][3][4][…] |
| Таксономик ранг | төр[2][3][5][…] |
| Югарырак таксон | Чын карчыгалар[2] |
| Таксонның халык атамасы | Eurasian Goshawk[6][7] |
| Таксон синонимы | Falco palumbarius[d][8] |
| Тәүге атамасы | F. gentilis[d] |
| ХТСБ саклану статусы | югалу куркынычы иң аз булган[d][9] |
| Бүләкләр | |
| Канатлары киңлеге | 115 сантиметр[11] һәм 100 сантиметр[11] |
 | |
| Чехия Республикасының юкка чыгу куркынычы булган төрләре Кызыл исемлеге статусы | зәгыйфь[d][12] |
| Нинди вики-проектка керә | ВикиПроект Инвазив биология[d] |
| CITES Appendix | Appendix II of CITES[d][13] |
| Тәүлек циклы | дневной образ жизни животных[d][14] |
| Ареал таксона | Кытай[15] |
 Тавык карчыгасы Викиҗыентыкта | |
Тавык карчыгасы (лат. Accipiter gentilis) — карчыга кошлар гаиләлегенең чын карчыгалар ыругының ерткыч кош. Аурупада, Азиядә һә Төньяк Америкада киң таралган.
Тасвир[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Тавык карчыгасы карчыгалар ыругының иң зур төре. Иркәкләрнең массасы 0,63–1,1 кг, озынлыгы уртача 55 см, канатларының колачы 98–104 см. Тешеләр аз гына зуррак, аларның массасы 0,86–1,6 кг, озынлыгы 61 см, канатларының колачы 105–115 см.
Төрчәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Урта Аурупа карчыгасы (лат. Accipiter gentilis gentilis)
- Көнбатыш Себер карчыгасы, тойгын (лат. Accipiter gentilis buteoides)
- Көнчыгыш Себер карчыгасы, Камчатка карчыгасы (лат. Accipiter gentilis albidus)
- Көньяк Урал карчыгасы (лат. Accipiter gentilis suschkini)
- Урта Себер карчыгасы (лат. Accipiter gentilis schvedowi)
- Япония карчыгасы (лат. Accipiter gentilis fujiyamae)
- Кавказ карчыгасы (лат. Accipiter gentilis caucasicus)
Тойгын[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Себер карчыгасы зур кош, иркәкнең канат озынлыгы 32–35 см, тешенең — 35–39 см. Себер карчыгалары кышын кайвакыт үзең ояларыннан ерак көньякта очрашалар. Аларны Башкортостанда, Иделнең түбәнге өлешендә, Урта Азиядә, Кавказда күрделәр. Себер карчыгалары арасында аксыл (бүз) кошлар очрашалар, аларны аеруча тойгын дип атыйлар. Азия лачынчылары аларның кадерен беләләр.
«Кара лачын ау кошым
Сиңа булмас, Шаһ Тимер!
Аннан кала Бүз тойгын —
Ул да булмас, Шаһ Тимер!»
Идегәй дастаны
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
 |
Әлеге мәкаләдә мәгълүмат чыганаклары күрсәтелмәгән. Мәгълүматны тикшерү җиңел булырга тиеш, башка очракта ул, шик астына куелып, бетерелергә мөмкин.
Сез, мәкаләне төзәтеп, абруйлы чыганакларга сылтамалар куя аласыз. |
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Lislevand T., Figuerola J. Avian body sizes in relation to fecundity, mating system, display behavior, and resource sharing // Ecology / Ecological Society of America — USA: Ecological Society of America, 2007. — 1 p. — ISSN 0012-9658; 1939-9170 — doi:10.1890/06-2054
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Integrated Taxonomic Information System — 1996.
- ↑ 3,0 3,1 IOC World Bird List Version 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ IOC World Bird List Version 6.4 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
- ↑ IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
- ↑ Кызыл китап — 1964.
- ↑ Gill F., Donsker D., Rasmussen P. IOC World Bird List v13.2 — (untranslated), 2023.
- ↑ Глобальная информационная система по биоразнообразию — 2001.
- ↑ The IUCN Red List of Threatened Species 2021.3 — 2021.
- ↑ https://www.nabu.de/tiere-und-pflanzen/aktionen-und-projekte/vogel-des-jahres/habicht/index.html
- ↑ 11,0 11,1 Accipiters — Alaska Department of Fish and Game.
- ↑ Portál informačního systému ochrany přírody — Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
- ↑ Species+
- ↑ Wiens J. J. Out of the dark: 350 million years of conservatism and evolution in diel activity patterns in vertebrates // Evolution / M. Noor — Wiley, 2017. — 16 p. — ISSN 0014-3820; 1558-5646 — doi:10.1111/EVO.13284 — PMID:28636789
- ↑ (unspecified title) — doi:10.17520/biods.2021475