Тампере
| Тампере | |
|---|---|
  | |
 | |
| Ил | Финляндия |
| Район | Көнбатыш Финляндия |
| Координатлар | 61°29'53"N, 23°45'36"E |
| Шәһәр башлыгы | Тимо Ниеминен |
| Нигезләнгән | 1775 |
| Элеккеге исемнәр | швед. Tammerfors |
| Мәйдан | 689,59 км² км² |
| Халык саны | 213 315 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+2 |
| Рәсми сайт | tampere.fi |
| Кардәш шәһәрләр | Линц[1], Тронһейм[1], Эссен[1], Мишкольц[1], Луҗ[1], Каунас[1], Хемниц[2], Клаксвуйк[d][3], Мванза[d][2], Тарту[d][1], Киев[4][5][1], Коупавогүр[3][1], Нижгар[2], Оденсе[2], Оломоутс[1], Норчөпиң[d][1], Леон (Никарагуа)[1], Сирекьюз[1] һәм Брашов[1] |
Та́мпере (фин. Tampere [ˈtɑmpere], швед. Tammerfors [tamərˈfɔrs] — Финляндиянең Һелсинкидән соң икенче зур шәһәре. Тампере (Таммерфорс) Тампере эреләр рәтеннән саналса да, биредә нибары 200 мең кеше яши.
Тампере илнең көньягында, ике зур күл арасында урнашкан. Шәһәргә нигез 1775 елны салына. Швеция патшасы Густав биредә сәүдә бистәсен нигезләргә әмер бирә. 1905 елда Таммерфорста Русия социал-демократлар фиркасенең 1нче оештыру корылтае уза. Биредә әле дә В.И. Ленин музее эшли.
Тампере башкаладан ерактарак, пуез белән 2 сәгать барасы. Бу шәһәр зур сәнәгать үзәге булып санала, фабрикалар күплегенә ишәрәләп, Финляндиянең “Манчестер”е дип тә йөртәләр. Шул ук вакытта шәһәрдә яшеллек күп. Тампере илдә тору өчен иң уңайлы шәһәр санала.
Тампере татарлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Укытучы Муаззез апа язган “Тампере Ислам мәхәлләсе: нигезе һәм тарихы” китабы буенча Тамперега татарлар 1890нчы елларда килеп урнашалар. Совет-фин сугышыннан соң басып алынган Выборг татарлары да бирегә килеп урнаша. 1930нчы елларда ел саен Тукай кичәләре оештырыла. 1943 елда мәхәллә пәйда була.
Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Ел | 1820 | 1850 | 1876 | 1881 | 1886 | 1889 | 1891 | 1896 | 1900 | 1904 |
| Халык саны | 1 000 |  4 000
|
12 100
|
13 800
|
16 100
|
18 100
|
20 500
|
26 700
|
34 100
|
40 261
|
| Год | 1910 | 1915 | 1926 | 1941 | 1960 | 1970 | 1975 | 1978 | 1980 | 1983 |
| Халык саны | 45 100
|
45 200
|
51 700
|
81 000
|
132 673
|
158 380
|
166 338
|
 165 519
|
166 228
|
167 344
|
| Ел | 1985 | 1987 | 1990 | 1993 | 1995 | 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 |
| Халык саны | 169 026
|
170 533
|
172 560
|
176 149
|
182 742
|
186 026
|
188 726
|
191 254
|
193 174
|
195 468
|
| Ел | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
| Халык саны | 200 980
|
204 385
|
206 615
|
209 409
|
209 748
|
211 691
|
213 315
|
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 Twin cities — Тампере.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Twin cities
- ↑ 3,0 3,1 https://www.tampere.fi/en/city-of-tampere/organisation/central-administration/international-affairs/twin-cities.html
- ↑ Перелік міст-побратимів м. Києва
- ↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf