Татарстан Республикасы Дәүләт һимны

Татарстанның дәүләт һимны Чын исеме: Татарстан Җөмһүрияте Дәүләт һимны
Сүзләрнең авторы	Рамазан Байтимеров
Композиторы	Рөстәм Яхин
Дәүләт	Татарстан Татарстан
Билгеләнү вакыты	1992 ел
Һимнның инструменталь башкарылышы

Татарстан Җөмһүрияте Дәүләт һимны (tat.lat. Tatarstan Cömhüriäte Däwlät himnı) — 1992 елда кабул ителгән. Җөмһүриятнең Дәүләт һимны авторы — бөек татар композиторы Рөстәм Яхин. Дәүләт һимнын куллану кагыйдәләре «Татарстан Җөмһүрият дәүләт символлары» канунында күрсәтелгән.

1998 елда аранжировка ясаучы һәм симфоник оркестр өчен әзерләүче (транскрипция ясаучы) — Муса Мирзәев (1933—2016), азәрбайҗан композиторы.

Сүзләре

2013 елның 21 февралендә Татарстан парламенты депутатлары җөмһүриятнең сүзле һимнын кабул итте. Татарстан һимны ике телдә язылган.

Татар телендәгесе 33, урыс телендәгесе 39 сүздән тора. Һимн сүзләренең һәр ике телдәгесе дә 8-әр юлга сыйдырылган. Һимн башта татар телендә, аннан соң урыс телендә башкарыла. Һимнның ике телдәгесендә дә соңгы ике юл ике тапкыр кабатлана.

Татарстан һимнының сүзләрен Рамазан Байтимеров шигыре нигезендә татарча Гәрәй Рәхим язган һәм бу текст Филипп Пираев тарафыннан урыс теленә тәрҗемә ителгән.

Татарстан һимнының тексты:

Татарча сүзләре: Мәңге яшә, газиз Ватаныбыз, Халкым тели изге теләкләр! Гомерлеккә якын туган булып Яши бездә төрле милләтләр. Күп гасырлар кичкән чал тарихлы Данлы илем, үзең бер дастан! Синдә генә безнең язмышыбыз, Республикам минем, Татарстан!

Урысча сүзләре: Цвети, священная земля моя, Да будет мирным твой небосвод! Единый дом у нас, одна семья, Живет в согласии наш народ. Богатый мудростью седых веков, Надеждой, верою ты нам стал, И пусть хранит тебя моя любовь, Моя Республика, мой Татарстан!

Тавыш бирүдә 89 депутат катнашты, бөтенесе бу һимн сүзләрен хуплады.

Тарихы

Һимнның сүзләренә нигез итеп Рамазан Байтимеров тарафыннан 70-нче елларда язылган «Туган ягым» шигыренең тексты алынды. Заманында нәкъ менә әлеге сүзләр Рөстәм Яхинны нәтиҗәдә җөмһүрият һимнына әверелгән музыканы язуга илһамландырган булган. Урыс телендәге һимн исә Филипп Пираев тәрҗемәсендә яңгырый.

Рамазан Байтимеров оригиналь текст чыганагы:

Татарча сүзләре: Күпме юллар йөрдем, дөнья күрдем, Назлы җилләр йөзем сыйпады. Сиңа кайткач кына, туган ягым, Күкрәгемә шатлык сыймады. Тик бер генә көнгә аерылсам да Ямансулап сине юксынам. Синнән башка миңа, туган ягым, Бу дөньяда тормыш юк сыман. Тик бер генә көнгә аерылсам да Ятим калган кебек буламын! Тик син генә яшәү матурлыгы, Гүзәллеге якты дөньяның!

Татарча сүзләре (латин) Küpme yullar yördem, dönya kürdem, Nazlı cillär yözem sıypadı. Siña qaytqaç qına, tuğan yağım, Kükrägemä şatlıq sıymadı. Tik ber genä köngä ayırılsam da Yamansulap sine yuqsınam. Sinnän başqa miña, tuğan yağım, Bu dönyada tormış yuq sıman. Tik ber genä köngä ayırılsam da Yätim qalğan kebeq bulamın! Tik sin genä yäşäw maturlığı, Güzällege yaqtı dönyanıñ!

2010 елның 27 май көнне Казанда ТАССР-ның 90 еллыгына багышланган тантаналы утырышта дәүләт шурасы рәисе Фәрит Мөхәммәтшин үзенең чыгышында якын арада Татарстан һимнына сүзләр язу бәйгесе игълан ителәчәген әйтте. Бу бәйге 2012 елда игълан ителде. Бәйгедә 182 автор катнашты, ләкин комиссия объектив рәвештә эшли алмады. Моның сәбәбе Рамазан Байтимеровның кызы Кушелкова Гөлшат авторлык хокуклары бозыла дип каршы төшүе булды. 2013 елның 21 февралендә Татарстан парламенты депутатлары кабул иткән текст Рамазан Байтимеровның оригиналь текст чыганагыннан аерыла һәм аны Рамазан Байтимеровныкы дип раслап булмый.

2013 елда яңа кабул ителгән текстта «Барс» вариантында булган идеялар һәм сүзләр күп булуы ачыктан-ачык күренеп тора.

Шулай ук карагыз

• Татарстан байрагы

Сылтамалар

• Медиа: Татарстан гимны
• Гимнга сүзләр кирәкме?
• Гимн, вөҗдан һәм математика
• Моя твоя не понимает?