Тоушан Эсенова

Тоушан Эсенова
Тоушан Эсенова
Тугач бирелгән исеме:	Тоушан Эсенова
Туу датасы:	23 ноябрь 1915(1915-11-23)
Туу урыны:	Юзбаш авылы, Каспий арты өлкәсе, Русия империясе
Үлем датасы:	1988(1988)
Үлем урыны:	Ташкент,Үзбәкстан
Милләт:	Төрекмән
Ватандашлык:	Русия империясе Русия империясе→ ССРБ ССРБ
Эшчәнлек төре:	шагыйрә, язучы, драматург, тәрҗемәче
Иҗат итү теле:	төрекмән теле

Тоушан Эсенова (төрекм. Towşan Esenowa; 1915 елның 10 (23) ноябрендә, Юзбаш авылы, Каспий арты өлкәсе - 1988) - төрекмән совет шагыйрәсе, язучы, драматург, тәрҗемәче, Төрекмән ССРның атказанган шагыйре (1939), Төрекмән ССРның халык язучысы (1974). Беренче төркмән шагыйрәсе

Тәрҗемәи хәле

Тимерюлчының күп балалы гаиләсендә туган. Ашхабадта интернат мәктәптә укыды, аннары педагогика техникумында. 1939 елда Ашхабад педагогика институтында ике еллык укуын тәмамлаган.

20 нче еллар ахырында милли театр белән эшли башлаган. 30нчы елларда «Советский Туркменистан» газетасында эшләгән. 1931 елда 15 яшьлек Эсенова пролетар язучылар ассоциациясенең I съездында катнашкан. 1934 елда Мәскәүгә СССР яшь язучылары курсларына җибәрелгән. 1935 елда Төркмәнстан кызларының республика ат чабышында катнашкан.

Төркмәнстанның беренче хатын-кыз-очучы, 1936 елда аэроклубны тәмамлаганнан соң ярты ярты ëт самолëт та башкарган.

1950-нче елларда «Sovet turkmenistany ayallary» беренче мөхәррире була, «Совет әдәбияты» журналында драма сәнгате бүлеген җитәкли. 1964-1966 елларда Т.Есенова - Төрекмәнстан Язучылар берлегенең әдәби консультанты булып эшләгән.

Әдәбият

Автор:

• Шигырьләр җыентыглары:
  • "Ленин Одены" (1938)
  • "Көнчыгыш Хатын-Кызлары" (1951)
  • "Кызыл чәчәкләр" (1962)
  • "Ераклыкка караш" (1967)
  • "Ленин һәм чабан кызы турында риваять» поэмасы (1958) һ. б.
• китап
  • "Ай күтәрелсә-бөтен дөнья күрәчәк» (1973)
• пьесалар
  • "Шемшат "(1938) рус тәрҗемәсендә» миллионер кызы", 1941)
  • "Синең мәхәббәтең" (1969 елда Төркмән драма театрында куелган)
  • Тюльпан (1968)
  • "Югары белемле хатын" (1974))
• Төркмән ССР гимны текстының авторы.

Аңа шулай ук очерклар һәм публицистик мәкаләләр язылган. СССР һәм республика журналларында, аерым алганда, XX гасырның 70 нче еллары ахырында «Литературная газета»да бөтенсоюз дискуссиясен тудырган «Бу каһәр суккан калым» исеме астында узган «феодаль-байныкына» каршы публицистик мәкалә бастыра.

Эсенованың әсәрләре рус, үзбәк, казах, кыргыз, таҗик, эстон, балкар, кабардин, карел, мордва, татар һәм башка телләргә тәрҗемә ителгән. Эсенова үзе дә әдәби әсәрләрне төрекмән теленә тәрҗемә итү белән шөгыльләнгән (Н. Некрасов, Янки Купалы, В. Маяковский һ.б.).

Бүләкләр

• Кызыл Байрак Хезмәт ордены
• Халыклар Дуслыгы ордены
• Ике Хөрмәт Билгесе орденнары

Әдәбият

• 105 лет со дня рождения писателя и педагога Джеваире Меджитовой
• Наджие Баталова. Таланты Керченского полуострова
• КЪЫРЫМТАТАР ХАЛКЪНЫНЪ ЗЕКЯЛЫЛАРНЫНЪ ХАТЫРАСЫНА

Сылматлар

Тоушан Эсенованың кайбер шигырьләре(үле сылтама) (русча)