Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәге
| Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәге | |
| рус. Координационный центр мусульман Северного Кавказа | |
 | |
| офис: | |
|---|---|
| Оешма төре: |
үзәкләштерелгән дини оешма |
| Җитәкчеләр | |
| Рәис | |
| Нигезләү | |
| https://kcmsk.ru/ | |
Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәге (рус. Централизованная религиозная организация «Координационный центр мусульман Северного Кавказа», КЦМСК) ― 1998 елның 16 октябрендә «Кавказның төбәкара мөфтияте» буларак теркәлгән үзәкләштерелгән дини оешма. Штаб-фатиры Черкесск шәәрендә (яңа офисы Кисловодскида, вәкиллеге Мәскәүдә) урнашкан. 2012 елның 1 гыйнварына 1216 юридик затны яки Россиядә теркәлгән барлык Ислам оешмалары саныннан 28 % ын берләштерә һәм структур бүлекчәләре (мөфтиятләр) бар. 2003 елдан координация үзәге рәисе – мөфти Исмаил Али улы Бердиев (1954 елгы), Карачай-Чиркәс Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте рәисе.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәге Ичкерия баш мөфтие (1995―1999) Әхмәт-хаҗи Әбделхәмид улы Кадыйров (1951―2004) инициативасы белән оештырылган, оешманың беренче рәисе ― Ингушетия мөфтие Мөхәммәд Албогачиев [1].
1998 елның 16 октябрендә Россия Федерациясе юстиция министрлыгында «төбәкара мөфтият» буларак теркәлгән.
2012 елның 1 гыйнварына 1216 юридик затны яки Россиядә теркәлгән барлык Ислам оешмалары саныннан 28 % ын берләштерә (чагыштыру өчен: Татарстан Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте (1126 юридик зат, Казан мөфтияте җәмгыятьләре белән бергә, яисә 26 %), Россия мөселманнарының Үзәк Диния нәзарәте (1040 юридик зат, яки 24 %), Россия мөфтиләр шурасы (697 юридик зат, яки 16 %) һәм 2011-2016 елларда гамәлдә булган [2] Россия Ислам ризалыгы ассоциациясе (Бөтенроссия мөфтияте) (125 юридик зат, яисә 3 %) берләштерә.
2003 елда Мәскәүдә узган Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәге утырышында Исмаил Али улы Бердиев үзәкнең яңа рәисе итеп сайлана. 2022 елның 15 мартында Владикавказда узган үзәк шурасы утырышында Исмаил-хаҗи Бердиев яңа срокка Үзәк рәисе итеп, Үзәкнең башкарма комитеты рәисе итеп Ставрополь крае мөселманнарының Диния нәзарәте рәисе Мөхәммәт-хаҗи Рәхимов сайланган [3].
Төньяк Кавказ мөселманнары Координация үзәге рәистәше (2012 елдан) ― Төньяк Осетия-Алания Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте рәисе мөфти Хаджимурат Гацалов.
Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәгенең иң югары органы ― Үзәк составына керүче төбәк мөселманнары Диния нәзарәтләре рәисләреннән (мөфтиләрдән) торучы Шура (Совет).
Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәгенең иң югары гамәлгә куелган бүләге ― «Өммәт алдындагы казанышлары өчен» (рус. За заслуги перед Уммой) ордены.
Составы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2020 елга Төньяк Кавказ мөселманнарының координация үзәге составына түбәндәге оешмалар керә:
- Адыгея Республикасы һәм Краснодар крае мөселманнарының Диния нәзарәте (мөфти Әскарби Карданов) [4]
- Ингушетия Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте
- Кабарда-Балкар Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте (мөфти Хәзрәтали Дзасежев) [5]
- Калмыкия Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте
- Карачай-Чиркәс Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте (120 мәчетне берләштерә)
- Төньяк Осетия-Алания Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте (мөфти Хаджимурат Гацалов)
- Ставрополь крае мөселманнарының Диния нәзарәте
- Чечня Республикасы мөселманнарының Диния нәзарәте (300 дән артык мәчетне берләштерә)
- Дагстан Республикасы мөфтияте (2016 елның 18 мартына кадәр Төньяк Кавказ мөселманнарының Координация үзәге составында булган, 2 меңнән артык мәчетне берләштерә)
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Официальный сайт(рус.)
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Ислам на Кавказе заговорил по-чеченски. Люди из Грозного заняли место дагестанцев в северокавказском объединении муфтиятов. 2017 елның 26 декабрь көнендә архивланган. obzor-smi.ru, 21.05.2017(рус.)
- ↑ Централизованная Религиозная Организация "Российская Ассоциация Исламского Согласия (Всероссийский Муфтият)
- ↑ Избрание председателя КЦМСК. Координационный центр мусульман Северного Кавказа(рус.)
- ↑ Централизованная религиозная организация Духовное управление мусульман Республики Адыгея и Краснодарского края (ДУМ)
- ↑ Структура ДУМ КБР. Муфтий Хазраталий Дзасежев