Uğız telläre

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Uğız telläre latin yazuında])
(Угыз телләре битеннән юнәлтелде)
Uğız telläre
Astörkemnär
Tel ğäiläse

Altay telläre

Törki tellär
Uğız telläre
Үрнәк: КарауБәхәсҮзгәртү

Uğız telläre yäki Oğuz telläre, könyaq-könbatış törki tellärtörki tellärneñ ber törkeme, Könbatış häm Üzäk Aziädä, şulay uq Könçığış Awrupada tarqalğan.

Uğız tellärenä törek tele, azärbaycan tele, törekmän tele, gagauz tele, horasan tele qarıy.

Uğız tellärendä söyläşüçe keşelärneñ sanı yaqınça 148 mln.

Tarix[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Borınğı Uğız däwläte 7501055 yıllarda (qazaqça xarita)

Uğız telläre borınğı uğız telennän çıqqan. Uğızlar Aral diñgeze buyında, Kaspiy diñgeze buyında häm Sırdäryä yılğası buyında torğan ber törki qäbilä.

750-1055 yıllarda Uğız däwlätendä borınğı uğız telendä söyläşkännär.

985 yılda uğızlar Kiev kenäze Vladimir I belän İdel buyı Bolğarı däwlätenä qarşı kileşüne tözegännär.

XI ğasırda oğuzlar ber törkeme - Sälcüklär İranğa häm Yaqın Könçığışqa küçenä başlıy. 10371194 yılda sälcüklär Böyek Sälcük Däwläten tözilär.

XI ğasırda Uğız däwläte tarqalğan. Törkilär bütän törkeme - qıpçaqlar Uğız däwläten yawlap alğannar.

1041 yılda qıpçaqlar elekke Oğuz däwlätendä xakimiäkä kilä, könyaqta qarluqlar törki qäbiläläre töbäkne basıp ala.

Uğızlar könbatış törkeme XI ğasırda Yaqın Könçığışqa häm Qawqazğa küçep kitä häm töreklär, azärbacannar, törekmännär, gagauzlar babaları bula.

Tatar tele häm uğız telläre çağıştıruı[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • w - ğ almaşu: taw - dağ
  • t - d almaşu: tel - dil
  • b yuqlığı: bul - ol

häm bütän

Tellär Cömlä
Tatarça Balalar mäktäptä telebezne latin älifbası belän yaza.
Törekçä Çocuklar okulda dilimizi Latin alfabesi ile yazar.
Azärbaycança Uşaqlar məktəbdə dilimizi latin əlifbası ilə yazır.
Törekmänçä Çagalar mekdepde dilimizi latyn elipbiýi bile(n) ýazýar.
Gagauzça Uşaklar şkolada / okulda dilimizi latin alfavitindä yazêr.

Tellär isemlege[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Könbatış törkem
  • törek tele
  • ğosmanlı törek tele
  • gagauz tele
  • mäsxät törekläre tele
  • äzäri tele
  • Ğiraq törekmännäre tele

Könçığış törkem

  • törekmän tele
  • xöräsän törkiläre tele
  • üzbäk teleneñ uğız dialektları

Könyaq törkem

  • qaşqay tele
  • azäri teleneñ könyaq dialektları
  • salar tele


Sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • БОРЫНГЫ ТӨРКИ ТЕЛЛӘР(үле сылтама) Татар энциклопедиясе
  • Э. Р. Тенишев (ред.). Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции. М., 2002;
  • Языки мира. Тюркские языки. М., 1997, Бишкек, 1997.
  • Johanson, Lars and Csató, Éva Ágnes (1998). The Turkic Languages. London: Routledge. ISBN 0-415-08200-5.
  • Menges, Karl H. (1995). The Turkic Languages and Peoples. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03533-1.