Урта диңгез буйлары

Урта диңгез буйлары
... хөрмәтенә аталган	Урта диңгез
Дәүләт	Испания  Франция  Италия  Греция  Хорватия  Төркия  Сүрия  Мисыр  Исраил  Ливия дәүләте  Тунис  Әлҗәзаир  Марокко  Албания  Черногория  Кипр  Мальта
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Урта диңгез, Хукар[d], Сегура, Эбро[d], Рона[d], Балеарское море[d], Тирренское море[d], Әдрән диңгез, Ионик диңгез, Эгей диңгезе, Кара диңгез, Дарданеллар, Мәрмәр диңгезе, Босфор бугазы, Дунай, Днипро, Днестр, Тын, По, Эль-Аси[d], Иордан[d], Тарентский залив[d], Венецианская лагуна[d], Коринфский залив[d], Термаикос[d], Альборан диңгезе[d], Валенсия култыгы, Лионский залив[d], Лигурия диңгезе[d], Sea of Sardinia[d], Мар-Менор[d], Albufera of Valencia[d], Ebro Delta[d], Камарг[d], Генуэзский залив[d], Неаполитанский залив[d], Турия[d], Льобрегат[d], Тер[d], Тибр[d] һәм Гибралтар бугазы
Мәйдан	4 000 000 км²
Көппенның климат классификациясе	средиземноморский климат[d]
Урта диңгез буйлары Викиҗыентыкта

Урта диңгез буйлары (рус. Средиземноморье) — тарихи төбәк, Урта диңгез бассейнында, аның утраулары һәм чиктәш Европа, Азия һәм Африка территорияләре кергән табигый ил: киң мәгънәдә Алгы Азия таулыкларын^[d] да үз эченә ала. Регионның күп өлеше субтропик поясның мәңге яшел корылыклы урманнар һәм куаклыклар зонасында, Урта диңгез тибындагы климат, үсемлекләр дөньясы, туфрагы һәм елгаларның су режимы өстенлек иткән өлкәсендә урнашкан.

Урта диңгез буенча аның ярларында барлыкка килгән борынгы цивилизацияләр (борынгы Мисыр, Финикия, Эгей мәдәнияте, Борынгы Греция һәм башкалар) арасында тыгыз хезмәттәшлек, сугышлар, сәүдә һәм мәдәни казанышлар алмашу гамәлгә ашырылган. Урта диңгезнең яр буе территорияләрен Рим империясе яулап алганнан соң, ул борынгы дөньяның иң үсеш алган төбәгенә әверелә.

География

Урта диңгез буйлары үзендә ике (өч) континент, Евразия (Европа һәм Азия) Һәм Африка, илләрен берләштерә. Шулай ук Урта диңгез буенда күп санлы утраулар һәм архипелаглар бар: Сицилия, Сардиния, Кипр, Крит, Балеар утраулары һәм башка бик күпләр. Урта диңгез буйлары төбәгенең мәйданы — 4 млн км² артык, Алгы Азия таулыклары белән — 5 млн км² артык.

Этнография

Урта диңгез буйлары төбәгендә Һинд-Европа, семит-хамит, төрки һәм башка халыклары яши. Этнографик һәм лингвистик яктан Урта диңгез буйлары берничә эре зонага бүленә: төньяк-көнбатыш (Роман халыклары һәм телләре), көньяк-көнчыгыш (семит-хамит телләре), һәм төньяк-көнчыгыш (грек, төрки, славян һәм албан төркемнәре).

Моны да карагыз

• Урта диңгез буйлары тарихы

Сылтамалар

• Роберт Ланда. Средиземноморье: общность истории и культуры
• Suc, J-P. Origin and evolution of the Mediterranean vegetation and climate in Europe(ингл.) // Nature : journal. — Т. 307. — № 5950. — С. 429—432. — DOI:10.1038/307429a0