Эчтәлеккә күчү

Франсуа Клуэ

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Франсуа Клуэ latin yazuında])
фр. François Clouet
Сурәт
Ватандашлык  Франция
Туу датасы 1510[1]
Туу урыны Тур
Үлем датасы 22 сентябрь 1572(1572-09-22)[2][3]
Үлем урыны Париж, Франция патшалыгы[4]
Ата Жан Клуэ
Һөнәр төре рәссам, рәсемче
Эшчәнлек өлкәсе живопись[d]
Башкарган вазыйфа придворный художник[d]
Шәкертләр Jean Ducayer[d]
Активлык урыны Париж һәм Фландрия[d][5]
Эшчәнлек еллары 1570[5]
Спонсор Екатерина Медичи[d]
Жанр портрет[d]
Әсәрләр җыентыгы Штеделевский художественный институт[d], Прадо[d], Музей искусств Нельсона-Аткинса[d], Auckland Art Gallery[d], Музей Тиссена-Борнемисы[d], АКШ Милли сәнгать галереясе[d], Шевитсә милли тасвирый сәнгать музее[d], Национальные галереи Шотландии[d], Krannert Art Museum[d], Sheffield Galleries and Museums Trust[d], Виктория һәм Альберт Музее, Художественный музей Сан-Паулу[d], Бирмингемский художественный музей[d], Художественный музей Уолтерса[d], Музей изящных искусств (Руан)[d], Музей Конде[d], Художественный музей Индианаполиса[d], Музей истории искусств[d], Музей изящных искусств[d], Баварские государственные собрания картин[d], Музей изобразительных искусств[d], Fondation Bemberg[d], Детройтский институт искусств[d], Музей искусств[d], Музей искусств Тимкена[d], Дейтоновский институт искусств[d], Музей Боуз[d], Собрание Уоллес[d], Национальный музей[d], Музей Чарторыйских[d], Musée de la Cour d'Or[d], Huis Bergh[d][5], Берлинская картинная галерея[d], Сент-Луисский художественный музей[d], Думбартон-Окс[d], Uffizi Gallery[d], Эрмитаж музее[d], Художественная галерея Йельского университета[d], Musée de la Légion d'honneur[d], Уффици[d], Государственная художественная коллекция[d], Музей декоративного искусства[d], Menil Collection[d], Лондон милли галереясе[d], Точстоунс Рочдейл[d], Waddesdon Manor[d], Национальная галерея Шотландии[d], Musée des Beaux-Arts d'Angers[d], paintings collection of Musée des beaux-arts de Chartres[d][6], Musée des Beaux-Arts et d'Archéologie de Besançon[d], Musée des Beaux-Arts de Bordeaux[d], Музей Бойманса-ван Бёнингена[d][7], Версаль[d], Музей истории Франции[d], Musée Pincé[d], Glasgow Museums Resource Centre[d], Палаццо Дукале[d], Палатинская галерея[d], Британ китапханәсе[d] һәм Франса милли китапханәсе[d]
Автор буларак авторлык хокуклары халәте автор хокукларына иялек вакыты тәмам[d]
Файлы артиста по адресу Frick Art Research Library[d]
Commons Creator бите François Clouet
 Франсуа Клуэ Викиҗыентыкта

Франсуа Клуэ (француз телендә: François Clouet, 1515, Тур — 1572 елның 22 декабре, Париж) — Француз Ренессансы чоры рәсем ясаучысы һәм живописецы. Портретист Жан Клуэның улы һәм өйрәнчеге, шуңа күрә кайвакыт Клуэ Кечесе дип атала[8]. Корольләр Франциск I, Генрих II, Франциск II һәм Карл IX сарай яннарында живописец-портретист. Мәшһүр Фонтенбло мәктәбенең әйдәп баручы осталарның берсе.

Тәрҗемәи хәле

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Франсуа сарай яны портретист Жана Клуэның улы булган. Соңыннан Клуэ атаның һәм улының әсәрләрен еш тәңгәл китергәннәр, чөнки аларның живопись манераларын аеру авыр. Клуэ Кечесе әтисенең «Жане» (Janet) дигән кушаматын да мирас итеп алган, ул кайбер иртә чыганакларда һәм иске әдәбиятта искә алына[9]. Иҗатында Франсуа Клуэ Ганс Гольбейн Кечесенең зур йогынтысын кичергән. Күбесенчә Парижда һәм Фонтенблода эшләгән. 1540 елдан бирле ул король Франциск I һәм аның варисларының сарай яны живописецы. Франсуа Клуэ аның картиналарының күпчелеге һәм шулай ук ярдәмчеләре сарай яны тантаналары оформлениесе өчен миниатюраларда, буялган эмальләрдә һәм зур декоратив композицияләрдә чагылдырган рәсемнәр барлыкка китерелгән зур остаханә белән идарә иткән. Клуэ Валуа династиясенең башка әгъзаларның үлемнән соң битлекләрен ясаган. Шулай да аның иҗаты документларда бары тик берничә мәртәбә искә алынган: 1552 елда ул Сибек де Карпи ясаган сандыкны вензельләр һәм ярымайлар белән бизәгән; 1568 елда рәссам Клод Гуффье һәм аның хатыны Клод де Бонеда хезмәттә булган; 1570 - 1572 елларда аңа король торбалары өчен ике байрак һәм хәрби киемнең рәсемнәре өстендә эш өчен түләгәннәр. 1572 елда ул испан королевасының миниатюр портретын ясаган. Ахыр чиктә, соңгы мәртәбә аның исеме тәңкәләр буенча киңәшче буларак искә алынган[10]. Ул өйләнмәгән булган, әмма ике никахтан тыш кызы булганы билгеле. Аның король Франциск I өчен эше турында соңгысының Франсуа Клуэга оештырырга туры килгән һәм үлемнән соң битлеген ясарга туры килгән күмүенә кадәр ышанычлы итеп бернәрсә дә билгеле түгел. Аның бары тик ике картинасы имзаланган: «Пьер Кют портреты» (Луврда) һәм «Ваннада хатын-кыз» (Вашингтонда Милли сәнгатьләр галереясендә).

Иҗаты

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Франсуа Клуэ әтисе кебек беренче чиратта күренекле портретист булган. Аның мирасына күпсанлы әзерлек рәсемнәре (күбесенчә күкрәктән өстә итеп , карандаш белән башкарылган һәм кайвакыт сангина яки төсле бурлар белән бераз төс өстәлгән), һәм шулай ук май белән рәт живопись портретлары, шул исәптән Карл IX-ның (1561, Сәнгать тарихы музее, Вена), даруханәче П. Кютның (1562, Лувр, Париж) һәм Елизавета Австрияленең (1571, шунда ук) керә. Бу живопись техникасы буенча тәфсилле әсәрләргә сурәтләнгән йөзләрнең тынычлыгы һәм композиция аңлаешлыгы хас. Киресенчә, аның мифологик образлары, аллегорияләре һәм көнкүреш жанры сюжетларында портретлык икенче планга китә (Коенучы хатын-кыз, як. 1571, Милли сәнгать галереясе, Вашингтон), маньеризм хасиятләре — эротизм һәм гротеск үсә бара. Франсуа Клуэның кулын еш кына мөгаен аның ярдәмчеләре булган замандашлары булган башка портретистлар кулларыннан аеру авыр. Портретлар шул исәптән рәсем итеп ясалган портретлар тупланмаларын җыю беренче чиратта король сарае янында затлы кешеләрнең модалы шөгыле булган. Алай ук бай булмаган кешеләр моны арзанрак гравюралар ярдәмендә эшли алган. Шулай да Франсуа Клуэ һәм аның хезмәттәшләре рәсемнәре икенчел әһәмияткә ия рәссамнарның шактый урта живописьнең гомуми фонында нәзеклеге һәм чагылдыручанлыгы белән аерылып тора. Франсуа Клуэ әтисенең эшен дәвам иткән һәм аның сәнгате Клуэ Олысы уйлап чыгарган стиль белән күп уртак хасияткә ия: шул ук форма ачыклыгы һәм контурлар төгәллеге, охшашлыкны эзләүдә игътибарны туплау һәм шул ук моделировкалар тәфсиллеге. Сарай янында утыздан артык ел эшләп, Франсуа Клуэ еш шул бер үк кешеләрне сурәтләгән. Мисал булып Клуэ бәби чагыннан үлеменә кадәр диярлек ясаган король Карл IX-ның портретлар сериясе булып тора[11]. Әтисенең өйрәнчеге булып Франсуа Клуэ карьерасы башында һичшиксез аның белән бергә эшләгән. Ч. Стерлинг бу хезмәттәшлекнең эзләрен традицион рәвештә Жан Клуэга карый дип фараз ителгән Франциск I портретында (Лувр) тапкан; өйрәнүче фикере буенча Франсуа корольнең кулларын ясаган. Әмма вакыт белән Франсуа Клуэ әтисенең живописена караганда нәзегрәк һәм катлаулырак сәнгатьне барлыкка китергән; бу сәнгать үзендә төрле йогынтылар – итальян, нидерланд һәм немец йогынтысына ия булган. Аның портретлары Франциянең XVI гасырның нәзек сарай яны сәнгатенең - Француз Ренессансы чорының могъҗизалы мисалы булып тора[10]. Франсуа Клуэ рәсемнәре әтисенең рәсемнәре кебек алай ук гади түгел; алар техника буенча катлаулырак, чыраен ассызыклап модельне тирәли сызып чыга (Маргарита Францияленең бала чагында портреты, Шантийи, Конде музее) [10]. Клуэ Кечесе костюм детальләренә, төрле материалларның фактурасын чагылдыруга күп игътибар биргән. Аның сыйфатлаулары очлы һәм төгәл, алар кешене тарихчыларның күп өйрәнүләренә караганда тулырак һәм тирәнрәк ача[11]. Франсуаның рәсемнәре Жан рәсемнәре кебек һава җиңеллегенә ия түгел, әмма портретлар буларак алар әзрәк чагылдыручан түгел һәм нәкъ менә Франсуа Клуэ аларга беренче булып тәмамлану бирергә карар кылган, бу аның аларны әзерлек караламалары буларак түгел, ә мөстәкыйль сәнгать әсәрләре буларак караганы турында шәһадәт итә. Франсуа Клуэның илле дүрт чын рәсеме Шантийида Конде музее һәм Парижда График кабинет арасында бүленгән [12]. Клуэның соңрак иҗаты икенче Фонтенбло мәктәбе осталарына якын. Франсуа Клуэның сәләте королева Екатерина Медичи тарафыннан югары бәяләмә бирелгән булган, ул аның рәсемнәрен туплаган (551 рәсемне ул оныгы Кретьенн Лотарингиялегә тапшырган; күпчелек өлеше Шантийида, Конде музеенда саклана). Клуэ сәләтенә П. де Ронсар һәм Ж. дю Белле кебек шагыйрьләр соклану юлларын багышлаганнар. Ронсар, хосусан, рәссамның ялангач сөйгәне белән югалтылган әсәрне тасвирлаган; бу искә алуга рәхмәтле Клуэга Вашингтонда Милли галереядә жанр картиналары карый дип әйтергә була[10].

Дәвам итүчеләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Клуэ живописенең Франциядә һәм аннан читтә йогынтысы зур булган, бигрәк тә портрет һәм көнкүреш сәхнәләре өлкәсендә. Клуэ хәзер мәгълүм булмаган диярлек рәссамнар эшләгән (Жан Клуэның хезмәттәше Жан Патеның улы Жак Патен һәм Симон Леруа) остаханә белән җитәкчелек иткән [10]. Бу остаханәдә алар иҗат иткән портретларның күчермәләре ясалган булган[13]. Бу оста сәнгатенең Көнбатыш Европаның күп илләрдә таралуына ярдәм иткән. Рәссамның Марк Дюваль иҗатына йогынтысы зур, бу оста эшләренең бер өлеше элек Клуэга (яки остаханәсенә) аттрибуцияләнгән булган. Аның йогынтысын живописец Франсуа Кенель әсәрләрендә дә күреп була.

Галерея

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Франциск I-нең атлы портреты. 1540. Агач, май. Уффици, Флоренция
    Франциск I-нең атлы портреты. 1540. Агач, май. Уффици, Флоренция
  • Диананың коенуы. 1559. Агач, май. Сан-Паулу художество музее, Бразилия
    Диананың коенуы. 1559. Агач, май. Сан-Паулу художество музее, Бразилия
  • Наварра принцессасы Маргарита де Валуа портреты. 1560. Кәгазь, карандаш, сангина, акварель. Конде музее, Шантийи
    Наварра принцессасы Маргарита де Валуа портреты. 1560. Кәгазь, карандаш, сангина, акварель. Конде музее, Шантийи
  • Карл IX портреты. 1566. Кәгазь, итальян карандаш, сангина. Дәүләт Эрмитажы, Санкт-Петербург
    Карл IX портреты. 1566. Кәгазь, итальян карандаш, сангина. Дәүләт Эрмитажы, Санкт-Петербург
  • Карл IX портреты. 1561. Агач, май. Сәнгатьләр тарихы музее, Вена
    Карл IX портреты. 1561. Агач, май. Сәнгатьләр тарихы музее, Вена
  • Даруханәче Пьер Кют портреты. 1562. Агач, май. Лувр, Париж
    Даруханәче Пьер Кют портреты. 1562. Агач, май. Лувр, Париж
  • Ваннада хатын-кыз. Як. 1571. Агач, май. Милли сәнгать галереясе, Вашингтон
    Ваннада хатын-кыз. Як. 1571. Агач, май. Милли сәнгать галереясе, Вашингтон
  • Мәхәббәт хаты. Як. 1570. Агач, май. Тиссен-Борнемиса музее, Мадрид
    Мәхәббәт хаты. Як. 1570. Агач, май. Тиссен-Борнемиса музее, Мадрид
  • Елизавета Австрияле. Як. 1571. Агач, май. Конде музее, Шантийи
    Елизавета Австрияле. Як. 1571. Агач, май. Конде музее, Шантийи

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ Artcyclopedia
  2. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  3. ↑ RKDartists
  4. ↑ Union List of Artist Names — 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Portret "Onbekende dame" op hout, uit de school van Francois Clouet, ca.1570
  6. ↑ https://collections.louvre.fr/ark:/53355/cl010055231
  7. ↑ Collectie Boijmans Online — 2010.
  8. ↑ Thieme / Becker. Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. — E.A. Leipzig, 1899
  9. ↑ Eckhart K. Clouet // Grove Art Online. Oxford Art Online. — Oxford University Press. Web. 29 November 2016
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Франсуа Клуэ. Энциклопедия живописи. әлеге чыганактан 2011-10-27 архивланды. 2009-12-25 тикшерелгән.
  11. ↑ 11,0 11,1 Франсуа Клуэ. Искусство Возрождения в Нидерландах, Франции, Германии. әлеге чыганактан 2013-07-30 архивланды. 2009-12-25 тикшерелгән.
  12. ↑ Maillard R. Dictionnaire universel de la peinture, vol. 2. — Paris: Dictionnaire Le Robert, Smeets Offset B.V. Weert (Pays-Bas), octobre 1975. — ISBN 2-85036-002-3. — Рр. 43—44
  13. ↑ Сошникова К. В.; Шишкин В. В. Портретная галерея двора Франциска I (по рукописи из РНБ) 2018 елның 6 март көнендә архивланган. // Актуальные проблемы теории и истории искусства: сб. науч. статей. Вып. 7. / Под ред. С. В. Мальцевой, Е. Ю. Станюкович-Денисовой, А. В. Захаровой. — СПб.: Изд-во СПбГУ, 2017. — С. 670—678

Әдәбият

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Бенеш О. Искусство северного Возрождения / Пер. с англ. — М., 1973.
  • Шрамкова Г. И. Искусство Возрождения: Нидерланды, Германия и Франция. — М., 1977.
  • Всеобщая история искусств. — Т.3. — М., 1962.
  • Мальцева Н. Клуэ. М., 1963.
  • Мальцева Н. Л. Французский карандашный портрет XVI века. М., 1978.

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Викиҗыентыктагы медиафайллар?
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Франсуа_Клуэ&oldid=4413077