Хромопласт
| Хромопласт | |
| Нәрсәдән үсеп чыга | пропластида[d] |
|---|---|
Хромопластлар - югары үсемлекләрнең сары, кызгылт сары, кызыл һәм кайвакыт коңгырт пластидлары [1] [2] .
Тасвирлау
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Хромопластларның төсе липофилик (майда эри торган) пигментлар - каротиноидлар күләменә бәйле. Югары үсемлекләрнең зәңгәрсу, шәмәхә (антоцианнар) һәм сары (антохлор) пигментлары суда эрүчән һәм вакуольләрдәге күзәнәк суында тупланалар.
Хромопластлар хлорофилл һәм крахмалны югалткан хлоропластлардан барлыкка килергә мөмкин, бу җимеш өлгергәндә күренә. Хромопластларның үсеше каротиноидлар биосинтезы ферментларының активлашуы белән бәйле. Бу ферментларның актив булмаган формалары гадәттә стромада була, ә актив формалары пластид мембраналарында урнаша, анда булачак каротиноидларның липофиль молекулалары да җыела.
Яфракларның коелу алдыннан саргаюлары хлорофилның юкка чыгуы һәм хлоропластларда тупланган каротиноидларның күзгә күренә башлавы белән бәйле. Каротиноидлар бу чорда өр-яңадан ясалмый диярлек. Шулай итеп, пластидларның яфрак картайган вакытта үзгәрүе җимеш өлгергәндә яки төсле яфраклар барлыкка килгәндә хлоропластларның хромопластларга күчүеннән аерылып тора. Бу уңайдан, стресс яки яфрак картайган вакытта хлорофиллның юк ителүе нәтиҗәсендә барлыкка килгән хромопластлар геронтопластлар дип атала.
Хромопластлар турыдан-туры пропластидлардан ясала алалар.
Хромопластлар хлоропластларга әверелергә мөмкин, бу кишер тамырының базаль өлеше яктыртылганда күзәтелә.
Хромопластлар чәчәкләргә һәм җиләк-җимешләргә ачык төс бирә, бу серкәләндерүче бөҗәкләрне һәм орлык таратучы хайваннарны җәлеп итү өчен кирәк [1] .
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- ↑ 1,0 1,1 Veinard. Строение и функции пластид: хлоропласт, хромопласт, лейкопласт (ru). әлеге чыганактан 2019-01-31 архивланды. 2019-01-30 тикшерелгән.
- ↑ Хромопласты | Строение, функции и виды органелл. appteka.ru. әлеге чыганактан 2019-01-31 архивланды. 2019-01-30 тикшерелгән.
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Хромопласты // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.