Шаһбаз (кош)
| Шаһбаз |
Шаһбаз (Фарсы телендә:شَهباز яки شاهباز) Иран мифологиясендә мәсәл кошның атамасы. Ул тәне бөркеткә охшаган итеп, зурлыгы буенча карчыгадан яки лачыннан зуррак итеп һәм Иранның Загрос, Альборз һәм Кавказ тауларында яши торган итеп тасвирлана. Борынгы Фарсы мифологиясендә Шаһбаз Иранлы халыкларга ярдәм итә торган итеп һәм Фараваһарны Олы Иранга җитәкләгән Илаһ булган.
Борынгы Мисыр Илаһы Хор Кирос Бөек өчен архетип булган дип фараз ителә. Штандарт - кисеп ясалган кош сурәте белән такта Персеполисны казып чыгару вакытында 20-нче гасыр башында табылган булган.
Ахеменидлар чоры хөкеме вакытында Фарсы империаль флагы шулай итеп формасы буенча турыпочмаклы, ике төстә аерылган итеп, һава еланы сыман дүрт тигез өчпочмакларга бүленгән иде. Искә алынганча бу Шаһбаз дип уйланган (Дерафш-э Шаһбаз-э-Талайи) тактаны археологлар Персеполиста тапканнар. Ышану булып бу Кирос Бөек һәм аларның варислары астында Иран империясенең рәсми символы булып тора.
Шаһбаз сүзе туры мәгънәдә "патша лачыны" дип тәрҗемә ителә.[1][2] Британия өйрәнүчесе Ричард Фрэнсис Бёртон аны көртлек тотучы лачын төре Accipiter gentilis-ка карый дип таныган.[1] Альтернатив рәвештә шаһбаз Фарсы платосы өстеннән күктә башка киң очрый торган кош көнчыгыш империя бөркетенә караган төшенчә булырга мөмкин.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 Burton, Sir Richard Francis (1852). Falconry in the valley of the Indus. https://archive.org/details/falconryinvalle00burtgoog.
- ↑ Brill, E. J.. First Encyclopaedia of Islam 1913-1936.