Ырынбур башкортлары
Ырынбур башкортлары — Ырынбур өлкәсе территориясендә яшәгән башкортлар. Регионның төп автохтон халкы.
Ырынбур башкортларының күренекле вәкилләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Абдразаков Әмир Габделмән улы (1934-2008) — башкорт актеры, сценарист һәм кинорежиссер. Башкорт АССР-ның атказанган мәдәният хезмәткәре, (1974) һәм С. Юлаев исемендәге дәүләт премиясе лауреаты (2006). Башкортстан кинематографистлар Берлеге рәисе,
- Азнакаева Рәйлә Шәрәф кызы (1952) — җырчы, Башкортстанның халык артисткасы (1992).
- Амантаев, Габбас Ямалетдин улы (1888—?) — Башкорт милли хәрәкәте эшмәкәре, Бөрҗән-Түнгәвер ихтилалының лидерларының берсе.
- Әхмәров Хәсән Нурый улы (1866—?) — хәрби эшлекле, русия территориясеннән ага торган Ватандашлар сугышы һәм Башкорт милли хәрәкәтенең катнашучысы.
- Бейешев Әхмәт Әлмөхәммәт улы (1896-1937) — дәүләт һәм җәмәгать эшмәкәре, Башкорт милли хәрәкәтенең идеологы һәм катнашучысы, Башкорт гаскәрен оештыручыларның берсе, КПСС-ның Башкортстан мәйдан комитеты политеклар, Башкорт АССР - ярославль өлкәсе nowiki/өлкәсе ы Халык комиссарлары советы рәисе (1920-1921).
- Бикбаев Рауил Төхвәт улы (1938) — башкорт шагыйре, әдәбиятчы. Башкортстанның халык шагыйре, Башкортстан Республикасының атказанган фән хезмәткәре, Чуаш Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре.
- Мөхәммәтша Бурангулов (1888-1966) — башкорт шагыйре, драматург, фольклорист.
- Вәлиев Мәсәлим Мөшәрәп улы (1888-1959) — башкорт композиторы, дирижер, скрипкачы, Башкорт АССР-ның атказанган сәнгать эшмәкәре (1940). Башкорт АССР-ның композиторлар Берлегенең беренче рәисе (1940-1948).
- Габдулла Амантай (1907-1938) — башкорт шагыйре, әдәбиятчы, фольклорист, җәмәгать эшмәкәре.
- Давыт Юлтый (1893-1938) — башкорт сәясәтче һәм җәмәгать эшмәкәре.
- Ибраһимов Хәбибулла Кәлимулла улы (1894-1959) — башкорт композиторы, драматург, җәмәгать эшмәкәре. Башкорт АССР-ның атказанган сәнгать эшмәкәре (1951).
- Иделгужин Кәрим Абдулла улы (1895-1937) — Башкорт милли хәрәкәтенең идеологы һәм катнашучысы, җәмәгать һәм дәүләт эшмәкәре.
- Идрисов Фәрит Фатих улы (1954) — композитор, Башкортстанның халык артисты, республиканың гимны һәм музыкасы авторы.
- Куатов Усман Мөхәмәтгалим улы (1897-1956) — Башкорт милли хәрәкәтенең катнашучысы, Башкорт Хөкүмәте һәм Башкортстан Хәрби-революцион комитеты әгъзасы.
- Мирасов Сәгыйт Гөбәйдулла улы (1880-1932) — Башкорт милли хәрәкәтендә катнашучы, Башкорт Хөкүмәте әгъзасы, җәмәгать һәм дәүләт эшмәкәре, туган якны өйрәнүче.
- Агишев Сәгыйт Ишмөхәммәт улы (1904-1973) — башкорт сәясәтче.
- Зиннур Уракчын (1935-2007) — телче, язучы, җәмәгать эшмәкәре.
- Йосыпова Бәдәр Әхмәт кызы (1901-1969) — башкорт актрисасы, Башкорт АССР-ның атказанган һәм халык артисткасы, РСФСР-ның атказанган артисе.
- Ягафәров, Аллабирде Нурмөхәмәт улы (1886-1922) — Башкорт милли хәрәкәтенең лидерларының берсе, Башкорт Хөкүмәте әгъзасы, Башкорт Автономияле Совет Социалистик Республикасының халык мәгарифе комиссары.
Демография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2002 елгы җанисәп белешмәләренә караганда, Ырынбур өлкәсе башкортлары Ырынбур (5,5 мең кеше), Орск (4,3 мең кеше), Медногорск (3,5 мең кеше), Куандык (2,9 мең кеше), Новотроицк (2,6 мең кеше), Гай (2 мең кеше) һ.б., шулай ук Красногвардейский (6 мең кеше), Куандык (5,6 мең кеше), Новосергиевка (2,5 мең кеше), Гай (2,5 мең кеше), Теләгән (2,4 мең кеше), Александровка (2,1 мең кеше), Сарыкташ (1,8 мең кеше), Переволоцк (1,5 мең кеше) һ.б. районнарда яшиләр.
| Субъектта башкортлар саны (бөтен Союз һәм Россия җанисәп еллары буенча) | |||||
| 1959[1] | 1970[2] | 1979[3] | 1989[4] | 2002[5] | 2010[6][7] |
|---|---|---|---|---|---|
| 30 126 | 37 501 | 43 269 | 53 339 | 52 685 | 46 696 |
Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1959 года.
- ↑ Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1970 года.
- ↑ Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1979 года.
- ↑ Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1989 года.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года 2013 елның 21 апрель көнендә архивланган.: Население по национальности и владению русским языком по субъектам РФ 2006 елның 4 ноябрь көнендә архивланган.
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года, archived from the original on 2020-04-30, retrieved 2018-06-10
- ↑ Национальный состав населения по субъектам РФ по данным Всероссийской переписи населения 2010 года, archived from the original on 2020-05-01, retrieved 2018-06-10