Югары Акташ каберлеге

ЮГАРЫ АКТАШ КАБЕРЛЕГЕ

Нигезләнгән	2000 ел
Штаб-фатир	Әлмәт, Татарстан

ЮГАРЫ АКТАШ КАБЕРЛЕГЕ(археологик )-Бу каберлек бура мәдәниятенә карый. Дала Зәе елгасының сул як янында, Югары Акташ авылыннан 1,1 км көньяк-көнчыгышка таба һәм икенче Югары Акташ бура стоянкасыннан 140 м көньяк-көнбатышка таба урнашкан.

Тарих

Ул 2000 елның җәендә табылган. Беренче тапкыр бу урынны З. С. Рафикова тикшереп чыкты. Бу урында казу эшләре алып барылган, 231 кв.м мәйданы ачылган иде.

Күмелү

Каберлектә 19 җирләү урыны ачыкланган, шуларның икесе траншея салганда җимерелгән. Аларның берсенә грушалы формасындагы бронза височная подвесканы керегән иде . Сөяк эзсез җирләүләрнең берсе (бәлки кенотаф). Курган өеменең эзләре каберлекнең көнчыгыш өлешендә кабатланмас сакланган. Үлгәннәрне турыдан-турыпочмаклы чокырларга, материк балчыкка тирәнәйтелгән (20-60 см, бу хәзерге җир өслегеннән 60-100 см тәшкил итә), дөрес яки оваль формадагы йомрылган почмаклар белән беркеткәннәр.

Балалар күмелгән

Балалар өчен җирләү һәрвакыт диярлек оваль чокырларда башкарылган иде. Чокырларның күләме һәрчак җирләнгән урыннарның күләменә туры килми, бу аларның бер өлешенең, әйтик, кыш башланыр алдыннан, алдан казып алынуы белән бәйле, күрәсең була. Бер сабыйның сөякләре (ярты елга кадәр) сөрүлекнең аскы катламында чистартылган. Сабанны могҗиза белән янәшәдә куелган кечкенә генә әвәләп ясалган кан тамыры да аякка бастылган иде. Бер елга кадәр сабыйны өйрәнгән икенче бер җирләү гадәти тирәнлектәге чокырда ясалган. Бүгенге көндә һәйкәл сөрүлек, грунт юлы белән җимерелә, аның территориясе аша өч торбаүткәргеч линия салынган.

Чыганаклар

1Әлмәт районының археология картасы 2. Әлмәт районының туристик паспорты 3. Авыл тарихы 2021 елның 19 апрель көнендә архивланган.

Моны да карагыз

Рафикова З.С. Верхнеакташский I могильник – новый памятник срубной культуры // Проблемы древней и средневековой истории Среднего Поволжья. Материалы Вторых Халиковских чтений. Казань, 2002. З.Рафикова