Эчтәлеккә күчү

و

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/و latin yazuında])
و
гарәп. وَاو
Сурәт
Язу гарәп язуы[d]
Блок Юникода Arabic[d]
HTML-мнемоника و[1] һәм و[1]
Имя символа Юникода ARABIC LETTER WAW[2]
Юникодтагы позициясе 0648
 و Викиҗыентыкта

و (гарәп. واو «үәү») ирен-ирен авазларын белдерә[3]. Ирен хәрефе.[4] Хисап әбҗәде 6 санын йөртә.[3] Иске имлядә [w], [у], [ү], [о], [ө] авазларын белдерә

Мәхъраҗы:

  1. Ике ирен арасыннан чыга[5]
  2. Сузган вакытта авыз куышлыгыннан чыга[5].
Хәрефнең сыйфатлары
Хәрефнең сыйфатлары
Исеме үәү
Тәртип саны 26 нче
Хисап әбҗәде 6
Язылышы буенча төркеме монфәсалә
Башка төркеме мәд хәрефе

او сүз башында у, ү, о, ө сузык авазларын белдерә.

ئو Рәсми иске имлягә кертелмәгән фонема. Сүз башында ү وٖٓ азазы аеру осулы. Солтан Рахманкулый кулланган үзенең Русча-татарча мөкәммәл лөгать ендә ү وٖٓ фонемасы өчен.

Сузыкларны билгеләү осулы

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Үәү(уау) хәрефе татар телендә 4 сузык авазны белдерә һәм w тартык авазын белдерә. Сузыкларны аерыр өчен ишәраләр бар.

Ишарә галәмәте туган очрак
Әйтелеше буенча Үрнәк сүз وٓ وٖٓ وٰ وٰٖ Шәрехе
У авазы Ү авазы О авазы Ө авазы
Каты Ук اوٓق اوق Каты тартык хәреф белән сузыгы да калын әйтелешле
Нечкә Үк اوٖٓك اوك Нечкә тартык хәреф белән сузыгы да нечкә әйтелешле
Каты Ок اوق اوٰق Каты тартык хәреф белән сузыгы да калын әйтелешле
Нечкә Өк اوك اٰوٰك Нечкә тартык хәреф белән сузыгы да нечкә әйтелешле
Каюм Насыйри 1895 елда нәшер иткән "Әнмүзәҗ"ендә Уау ү авазы өчен ишәрә осулы. Мәдле һәм аст фәтхәле Уау.
Каюм Насыйри 1895 елда нәшер иткән "Әнмүзәҗ"ендә Уау у авазы өчен ишәрә осулы. Мәдле(Дулкынлы сызыклы) Уау.
Каюм Насыйри 1895 елда нәшер иткән "Әнмүзәҗ"ендә Уау о авазы өчен ишәрә осулы. Өст фәтхәле Уау.

وٓ (мәдле уау, дулкынлы сызыклы уау) Каюм Насыйри у авазын билгеләгән галәмәте. Шулай ук Хәсән Гали үз китапларында язган.

Ишарә галәмәте зарурияты булмаган очраклар
мәга ишарә ишарәсез мәга ишарә ишарәсез
Ук اوٓق اوق Угыл اوٓغل اوغل
Ут اوٓط اوط Тук طوٓق طوق
Су صوٓ ضو Усак اوٓصاق اوصاق

Зарурияты

Ишарә галәмәте зарурияты булган очраклар
Гади ишарәсез وٓ وٖٓ وٰٖ وٰ و و
اوچ 3 суз Уч اوٓچ Өч اوٰٖچ Оч اوٰچ
اول 4 суз Ул اوٓل Үл اوٖٓل Өл اوٰٖل Олы اوٰلي Авыл آۋل Әвәл اَۋل
اون 3 суз Ун اوٓن Өн اوٰٖن Он اوٰن
اوپ 2 суз Уп اوٓپ Үп اوٖٓپ

وٰ (Өст әлифле уау) Каюм Насыйри о авазын билгеләгән галәмәте. Соңыннан Хәсән Гали, Гыймад Нугайбәк, Мөхетдин Курбангалиев яклаганнар ошбу осулны.

وٰٖ (Өст-аст әлифле уау) Каюм Насыйри ө авазын билгеләгән гәләмәте.

Каюм Насыйри 1895 елда нәшер иткән "Әнмүзәҗ"ендә Уау ө авазы өчен ишәрә осулы. Өст-аст фәтхәле Уау.

وٖٓ (Өст сызыклы, аст әлифле уау) Каюм Насыйри ү авазын билгеләгән гәләмәте.

Төп мәкалә: ۋ

Өч төрткеле вав татар телендә Мәхмүд Кашгари вә Мөхәммәдьяр кулъязмаларында очратып була. Ошбу хәреф тартык و авазын белдерә.

  1. 1,0 1,1 https://html.spec.whatwg.org/multipage/syntax.html#character-references
  2. https://www.unicode.org/Public/UCD/latest/ucd/NamesList.txt
  3. 3,0 3,1 Гарәпчә-татарча-руссча алынмалар сүзлеге. М. И. Мәхмүтов, К. З. Хәмзин, Г. Ш. Сайфуллин. Иман нәшрияты 1993ел. Казан
  4. Нәҗип Думави Кыйраәти Куръән Коръәнне дөрес итеп уку кагыйдәләре. — Раннур Казан 1999 49б
  5. 5,0 5,1 Тәҗвид — Коръән уку кагыйдәләре Н. Ибраһим 2008ел. Казан. 25б.