5 гыйнвар
(5 январь битеннән юнәлтелде)
Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү
5 гыйнвар — Милади тәкъвимендә беренче айның 5нче көне. Ел ахырына кадәр 360 көн кала.
| ← гыйнвар → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2019 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Эчтәлек
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Өч хикмәт иясе (маг) патша кавалькада йөреше: Бальтазар һәм ярдәмчеләре, 
Испания
Испания
Милли[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Испания- "Гайсә пәйгамбәренең тууын белгән өч хикмәт ияләренә" (Көнбатыш христианлыкта 3 патша дип тә билгеләнә) багышланган парадлар.[1][2][3][4]
Сербия, 
Монтенегро һәм 
Босния һәм Герцеговинаның 
/
Серблар республикасы - Туциндан.[6][7][8]
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
АКШ - милли кошлар көне.[9][10][11]
Беларусь - Социаль яклау хезмәте хезмәткәрләре көне.[6][12]
Колумбия – 
Нариньо департаментына кергән 
Пасто шәһәрендә кара һәм ак тәнлеләр карнавалы дәвам итә: кара тәнлеләр көне.[1][13]
Төркия – Адана шәһәре, өлкәсенә кергән Җәйхан җирлеге һәм күрше Мерсин өлкәсенең Тарсус җирлеге азат ителү көне, 1922 ел.[14][15][16]
Франция – 
Лоррейн графлыгы көне (959 елда Лотарингия дәүләте бүленү сәбәпле бәйсез, 1766 елда 
Францияга аннексия сәбәпле бәйсезлеген югалткан).[2][17]
Япония - 
Канагава префектурасының 
Камакура шәһәренең нигезе - 1063 елда төзелгән 鶴岡八幡宮 Tsurugaoka Hachiman-gū синтоист гыйбадәтханәсендә Joma Shinji (除魔神事?) - начар рухларны якын китермәү фестивале ("шайтан дип язылган тактага уклардан ату").[9][18]
Вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- 1769 — Джеймс Уатт парлы машинаны патентлаштыра.
- 1919 — Национал-социалистик алман эшчеләр фиркасе оештырыла.
- 1933 — Сан-Францискода Golden Gate Bridge күперенә нигез салына.
- 2005 — Паломар обсерваториясе Эрида планетасының барлыгын раслый.
Туулар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:5 гыйнвар көнне туганнар
- 1769 — Пётр Витгенштейн,
/
Русия империясе фельдмаршалы. - 1837 — Василий Радлов, тюрколог, татар теле белгече (1837-1918).
- 1899 — Иван Конев, Советлар Берлеге каһарманы.
- 1906 — Гомәр Һадимөхәммәтов, Советлар Берлеге каһарманы, пехота капитаны.
- 1907 — Гурий, праваслау дин эшлеклесе, епископ.
- 1913 — Петр Кирпичников, КХТИ ректоры.
- 1923 — Рөстәм Кузеев, тарихчы-галим.
- 1927 — Тәүфикъ Мөхәммәт-Рәхимов,
/
Казакъ ССР дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе. - 1929 — Әхмәдша Җиһаншин, Татарстанның атказанган артисты.
- 1932 — Рэй Брэдбери, АКШ язучысы.
- 1932 — Умберто Эко, итальян язучысы.
- 1932 — Раиса Горбачёва, ССРБның беренче һәм соңгы «беренче леди»е.
- 1935 — Әсгать Сәлах, татар язучысы (Әлмәт).
- 1938 — Хуан Карлос I, Испания патшасы.
- 1941 — Хаяо Миядзаки, япон аниматоры, режиссер.
- 1942 — Ренат Насыйров, татар рәссамы.
- 1952 — Василий Лихачев, дәүләт эшлеклесе, юрист, Татарстан Дәүләт шурасы рәисе, ТР вице-президенты, Русиянең Аурупа берлегендә даими вәкиле.
- 1956 — Франк-Вальтер Штайнмаер, Алмания сәясәтчесе.
- 1959 — Әскәр Айтматов,
Кыргыз Республикасы тышкы эшләр министры (2002-2005). - 1962 — Зөфәр Билалов, татар эстрада җырчысы.
.svg){kind=small}
Вафатлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:5 гыйнвар көнне вафатлар
- 1616 — Саин Булат хан, Касыйм ханы, /
Русия патшалыгы бөек кенәзе. - 1762 — Елизавета Петровна, / Русия империясе императрицасы.
- 1928 — Николай Ершов, большевиклар оештырган Октябрь түнтәрелешенең Казандагы җитәкчеләренең берсе.
- 1938 — Сәет Вахиди, тарихчы, археограф.
- 1942 — Гыйльметдин Шәрәф, җәмәгать эшлеклесе, язучы, нашир.
- 1951 — Андрей Платонов, урыс язучысы.
- 1995 — Рәшит Әхмәтҗанов, татар шагыйре.
- 2010 — Алмаз Юлдашев, галим-механик, техник фәннәр докторы
- 2012 — Фәнәвил Галиев, актер.
.svg){kind=small}
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Ислам[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Христианлык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Көнбатыш Христианлыкта Раштуаның 12 көненең соңгысы.
Босния һәм Херцеговина, 
Сербия, 
Черногория – Туциндан- Бердәм католик һәм ортодокс изгеләре:
- Конвойон, († 868 ел), Конвойон дэ Комблессак, Ванн монастырендә архидьяк, puis moine de Гланфей монастыренда монах, Франция иленең Бретань провинциясенең Редон шәһәрендә Сан-Север монастыренда беренче игумен (аббат).
- Католик чиркәвендә изгеләр:
- Амата дэлла Тебаид, гыйффәтле кыз хатын
- Амелия, җәфа чигүче гыйффәтле кыз хатын
- Папа Телесфор
- Эдуард, "телне ачучы Эдуард", Англия (Англо-Саксон) патшасы
- Санта Мария Рипетто
- Симеон Стилит, († ~ 459 ел)
- Эмилиенн, († 550 ел), Бөек Григорий папасының апасы.
- Сара, Килкеари җирлегеннән, († 679 ел)
- Герлахус, Хутэм җирлегеннән, († ~ 1170 ел), дәрвиш, Бенедикт XVI Рим папа тарафыннан изгеләштерелгән.
- Шарль, Сетц җирлегеннән, дәрвиш, († 1670 ел)
- Иоанн (Ян) Непомученный Неуманн, († 1860 ел)
- Шарль Убэн, (°1821 ел – †1893 ел), Бенедикт XVI Рим папа тарафыннан изгеләштерелгән.
- Марселина Даровска, († 1911 ел)
- Пиетро Бонилли, шатлыклы, († 1935 ел)
- Женевьева Торрес Моралес, († 1956 ел), рухани җәмгыят оештыручысы
- Көнчыгыш ортодокс (Православ) чиркәвендә:
- Мика пәйгамбәр, (б.ч.к. 9 гасыр)
- Феопемпт, (303 ел), Феона һәм Никомедия епископы
- Александриядан Синклетика, (350 ел)
- Аполлинарис, Мисыр җирлегеннән гыйффәтле кыз хатын (470 ел)
- Грегорий, (820 ел), Крит җирлегендә монах
- Фостерий, дәрвиш
- Синай тавындан Менас
- Теоид, җәфа чигүче
- Саис, җәфа чигүче
- Романус, Атос тавында җәфа чигүче
- Татьяна
Исем бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Амата Амелия Василид Влошибор Давид Иван Ковойон Леа Марселина Наум Нифонт Павел Петр Роджер Симон Телесфор Феодул Феоктист Эдуард һәм ясалмалары: Эд, Эдард, Эдди, Тедди, Тэд, Эдуарда, Эдуардина, Эдвард, Нэд, Нэйл, һ.б. Эмилиенне һәм ясалмалары: Эмилиана, һ.б. Ян Непомучен
Башка диннәр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Борынгы Рим диннәре:
- Борынгы Рим календаренда айның махсус нонэ көне
- Вика Пота җиңү илаһи көч бәйрәме
- Компиталия бәйрәменең өченче һәм соңгы көне
- Дискорд «изге» анасы килүеннән саналган календаре буенча "Мунгдай" бәйрәме, 5 гыйнвар 2010 ел – 5 Хаос 3176 Йолд
- Зороастризм: Зервана-Карана бәйрәме
- Синхлар – Гуру Гобинда Синх туу көне, 1666 ел
- Тсай Шэн, исәнлек-саулык илаһы – бүгендә Кытай мифологиясендә әхәмиятле урын ала.
Кулланылган чыганклар: тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 (исп.) Celebraciones
- ↑ 2,0 2,1 (фр.) Célébrations
- ↑ (пол.) Święta
- ↑ (исп.) Tu carta para los Reyes Magos
- ↑ (пол.) Бәйрәмнең Польшадагы тарихы
- ↑ 6,0 6,1 (рус.) Праздники
- ↑ (серб.) Туциндан
- ↑ (рус.) Праздничные и памятные даты, связанные с туризмом и путешествиями
- ↑ 9,0 9,1 (ингл.) Holidays and observances
- ↑ Параметрны бирергә кирәк trans-title= {{cite web}} калыбында. NationalBirdDay.com. NationalBirdDay.com. 2010 елның 8 сентябрь көнендә тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) January 5, 2014 is National Bird Day
- ↑ (рус.) День работников социальной защиты в Беларуси
- ↑ Параметрны бирергә кирәк trans-title= {{cite web}} калыбында. UNESCOPRESS. Press Release No. 2009-105. UNESCO (30 September 2009). 2009 елның 30 сентябрь көнендә тикшерелгән.
- ↑ (төр.) Tatiller ve Özel Günler
- ↑ (төр.) blog.milliyet.com.tr: 5 Ocak! Adana'nın Kurtuluşu!
- ↑ (төр.) TARSUS'UN KURTULUŞ TARİHİNİ BiLMEYENLER!..
- ↑ (фр.) Fête Nationale des Lorrains
- ↑ (ингл.) Kanagawa This Month - Latest Kanagawa Tourist Information
