6 гыйнвар
(6 январь битеннән юнәлтелде)
6 гыйнвар — Милади тәкъвимендә беренче айның алтынчы көне. Ел ахырына кадәр 359 көн.
| ← гыйнвар → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
| 2024 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халыкара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Милли[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Әрмәнстан – Раштуа.[1][2][3][4]
Гыйрак – Хәрби көчләр бәйрәме.[1][5][6]
Ирландия тәкъвимендә – Көче Раштуа.[1][2][5][7]
Испания - Хикмәт ияләре (маг) патшалар көне.[2][8][9]
Италия – Бефана көне.[1][2][8][10][11]
Лаос – Патет Лао көне.[1][5][12]
Уругвай - Патшалар, яки Балалар көне.[8][13]
Франция – Гаилә бәйрәме (яисә Балаларны яклау көне)[5]
Чехия - Масопуст (Май чабу) бәйрәмен башлануы.
Ямайка – маруннар көне.[3]- Рәсми ял көне:
Финляндия, Италия, 
Пуэрто Рико, 
Греция, Испания һәм 
Швецияда – Гайсәнең Яһуди булмаган дөньяга пәйда булуы (Көнбатыш Христианлык), 
Словакияда – шулай ук Көнчыгыш Христианлыкның Раштуа алды көнен бәйрәм итәләр.
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Сугыш ятимнәре истәлегенә багышланган халыкара көне.[2][14][15]
Болгария – Болгар хәрбиләре байракларын су белән яктырту көне
Бразилия:[16]
Гоиас штатының Итапуранга муниципалитеты (1953 ел), 
Рио дэ Жанейро штатыныңАнгра дос Реис муниципалитеты (1502 ел) һәм 
Санта Катарина штатының 
Крициума муниципалитеты (1880 ел) шәһәр көннәре.
Исландия – Йоль бәйрәме бетә.[3][17]
Колумбия – 
Нариньо департаментына кергән 
Пасто шәһәрендә кара һәм ак тәнлеләр карнавалы дәвам итә: кара тәнлеләр көне.[8][18]
Мексика:[8]
- Изге хикмәт ияләре (маг) патшалар көне.[19][20]
- шәфкать туташлары көне[2][21]
Польша – Филателист көне, 1893.[5][22]- Чехия - Өч хикмәт иясе (патша) көне ил буе фәкыйрләр хакына хәйрия һәм әйберләр җыю чаралары (2001 елдан бирле).
Япония – 
Токио шәһәренең янгын сүндерүчеләренең парады.[16][23]- φ – "Фи" саны (алтын кисем) көне
- Борынгы кельт халыкларда –
Өчтән бер ана көне (борынгы мифологиясендә язмыш илаһы)[7] - Борынгы
Латвия – Зваигнес көне.[2] - Борынгы славян халыкларда Турицы – мәҗүси бәйрәм
.svg){kind=small}
Вакыйгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- 1848 — испаннар французлардан берничә сәгатькә алдан Чафаринас утрауларына керәләр.
- 1871 — Казанда Каюм Насыйри календареның иң беренче чыгарылышы дөнья күрә.
- 1937 — ССРБның икенче Бөтенсоюз җанисәбе уза.
- 1992 — Таулы Карабах Республикасы бәйсезлеген игълан итә.
Туулар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:6 гыйнвар көнне туганнар
- 1412 — Жанна д'Арк, Франциянең милли каһарманы.
- 1780 — Василий Висковатов,
- 1824 — Кирилл,
- 1865 — Николай Марр, тел белгече, тарихчы, этнолог һәм археолог.
- 1879 — Галиәсгар Камал, татар әдәбияты классигы, мәшһүр драматург, публицист һәм җәмәгать эшлеклесе.
- 1883 — Җөбран Хәлил Җөбран, лөбнанлы, соңрак американ фәлсәфәче, рәссам, шагыйрь һәм язучы.
- 1884 — Фатыйх Мөхәммәдьяров,
- 1890 — Сөләйман Морзабулатов,
- 1893 — Васся Анисси,
- 1893 — Иван Егиазаров,
- 1894 — Филипп Мазилин,
- 1898 — Владимир Сосюра,
- 1904 — Али Карнай, язучы.
- 1907 — Мирсәй Әмир, татар язучысы, драматург, публицист һәм җәмәгать эшлеклесе.
- 1908 — Юрий Сунгуров,
- 1914 — Хөсәен Әхмәтов, башкорт композиторы.
- 1915 — Нина Анисифорова,
- 1920 — Эсфирь Медникова,
- 1923 — Үзбәк Байчура,
- 1924 — Александра Николаева,
- 1930 — Диләрә Зөбәерова, язучы, журналист.
- 1932 — Ирек Баһманов, Татарстанның халык артисты, Г.Тукай исемендәге дәүләт бүләге лауреаты.
- 1937 — Василий Роббек,
- 1938 — Владимир Отеллин,
- 1938 — Лидия Ганцева,
- 1939 — Валерий Лобановский, ССРБ футболчысы, Динамо Киев футбол такымы остазы.
- 1939 — Юрий Медведев,
- 1940 — Айрат Мәмлиев,
- 1945 — Юрий Иванов,
- 1946 — Рәшит Мостафин, баянчы, дирижер.
- 1948 — Анатолий Кривов,
- 1949 — Рафаэль Фәттахов,
- 1951 — Габделфәрт Шәрәфиев, Татар академия театры артисты.
- 1952 — Александр Ивченко,
- 1953 — Валерий Платонов,
- 1954 — Ралиф Сафин, бизнесмен, җырчы Алсуның әтисе.
- 1954 — Сергей Зозулин,
- 1956 — Җантүрә Сатыбалдиев,
- 1956 — Рәис Гаетов,
- 1972 — Булат Гильванов, рәссам.
- 1973 — Илфат Камалиев,
- 1973 — Павел Зубов,
- 1974 — Александр Моор,
- 1974 — Эдгарс Бурлаковс,
- 1975 — Иво Йосипович,
- 1978 — Оксана Лынив,
- 1978 — Седрик Руссел,
- 1984 — Денис Гроть,
- 1985 — Артем Тимофеев,
- 1986 — Ирина Шәйхелисламова, «фотомодель».
- 1993 — Иван Демаков,
- 1996 — Алия Карачурина, эстрада җырчысы, "Татар моңы" һәм Рәшит Ваһапов исемендәге яшь башкаручылар конкурсы лауреаты.
- 1998 — Анастасия Стальная,
- 1999 — Даяна Юшкова,
Вафатлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:6 гыйнвар көнне вафатлар
- 1478 — Озын Хәсән,
- 1481 — Әхмәт хан,
- 1693 — IV Мәхмәт,
- 1829 — Йосеф Добровский,
- 1884 — Яков Борзенков,
- 1887 — Лев Сутковский,
- 1919 — Теодор Рузвельт, АКШ президенты.
- 1921 — Лев Карпов, инкыйлабчы, Бондюг химия заводы директоры (1915-1918 елларда).
- 1938 — Рафаил,
- 1953 — Арий Пазовский,
- 1959 — Сергей Львов,
- 1962 — Мәрзия Давытова, совет актрисасы, ССРБның халык артисты.
- 1967 — Вадим Бик,
- 1968 — Фатыйма Габитова, мөгаллимә, шагыйрә.
- 1973 — Миңнегол Биголов,
- 1975 — Александр Дымшиц,
- 1975 — Захар Могилевчик,
- 1976 — Әфрасияб Бәдәлбәйли,
- 1987 — Василий Нагибин,
- 1990 — Павел Черенков,
- 1993 — Рудольф Нуриев, татар балетмейстеры, балет артисты.
- 1994 — Людмила Атанова,
- 1995 — Әүвәл Сунарчин,
- 2009 — Булат Галиев,
- 2017 — Марсель Зарипов, язучы, журналист, Тукай бүләге иясе (1987).
- 2017 — Эдуард Вәлишин,
- 2019 — Анатолий Буганов,
- 2019 — Рәшит Мөхәмәтҗәнов,
- 2022 — Алмас Шәйхулов,
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Ислам[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Христианлык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Көнбатыш Христианларда:
- Бала Гайсәнең бөтен дөньяга пәйда булу көне (сөннәттән һәм 3 хикмәт иясенең зиярәтеннән соң)
- Көнбатыш Христианлыкта (һәм
Болгарияда) – Гайсәнең Иордан елгасында чукыну йоласын үткәндә өчтән бер булган илаһи көчләрнең беренче күренеше - Көн изгеләре:
- Макра, († 287 ел) Реймс ягыннан
- Викунд, (†~807 ел) Саксония патшасы
- Уильфрида, († ~986 ел) Берген ягыннан
- Эрминолд († 1121 ел), башта Рейн елгасы буендагы Лорш бенедиктин монастыре аббаты, соңрак Регенсбургка якын булган Бруфлингда
- Гертруда, († 1358 ел), шатлыклы, крестьян нәселеннән, хатын кыз руханиләр җәмгыятенә керә, Голландияның Дэльфт шәһәре тирәсендәге Оостен урыныннан.
- Андрэ Корсини, († 1373 ел), Флоренцияда рухани, соңыннан Тосканияның Фиесоле шәһәрендә епископ
- Хуан дэ Рибера († 1611 ел), шатлыклы, Испанияның Валенсия провинциясендә архиепископ, маврларга каршы көрәшүче.
- Карл, Сецце шәһәреннән (°1613 ел – †1670 ел), Charles de Sezze Macchione, францискан монах
- Мария Репетто, († 1890 ел)
- Рита Амада дэ Езус, († 1913 ел)
- Рафаэла Мария Поррас, (°1850 ел – †1925 ел), шатлыклы, Кордоба тирәсендә туган, изге Йөрәк хезмәтчеләре җәмгыятенең оештыручысы.
- Андре Альфред Бессетте, (†1937 ел), монах, Канада
- Юлиан, Базилиса һәм дуслары, Антиохияда җәфа чигүчеләре
- Пэдро Томас
- Гий, Огсэр шәһәреннән, епископ
- Абесса, Триполи
.svg){kind=small}
Көнчыгыш христианларда:
- Раштуа алды кич
- Көн хәтерәләре:
- Роман, җәфа чигүче, Оттоман төрекләр ягыннан (1695 ел)
- Феофан суфый, (1894 ел)
- Русиядагы яңа җәфа чигүчеләре – Андрей, рухани, һәм аның белән Лидия, Домница, һәм Мария (1919 ел)
- Николай, Валаам монастыренда монах, (1824 ел)
- Сергий Яновский, Аляскадагы «изге» Герман шәкерте, (1876 ел)
- Лаврентий, Чернигов монастыреның аксакалы (1950 ел)
Бердәм Католик һәм Православ изгеләре:
Исем бәйрәмнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Агафья Андрей Антиох Артем Афродисий Ахмед Бальтазар Болемир Вильтруд Витимион Гаспар һәм ясалмалары: Гаспарда, Гаспардина, Яспер, һ.б. Евгения Евсузий Иакинф һәм Акинф, Акинфий, Акинтий, Гиакинт, Гиацинт, Иакинт Иннокентий Йедрзей Йордан һәм кыз хатын исеме: Йордана Карол Кацпер Клавдия Кюбра Маномир Меланиуш Мельхиор Мелэн Миловит Николай һәм Миколай, Микола Норман Пиа Прот Рафаэлла Сергей Теофаний Тифен һәм ясалмалары: Тиффани (инглизчә), Феофания (грекча), һ.б. Филипп Фотын Фотына Эпифания
Башка диннәр/ышанулар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Растафари хәрәкате – Хайли Селассиның тууын бәйрәм итү
Сынамышлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Алтынчы гыйнварда салкын булса, урак вакытында бик эссе булыр. Әгәр җылы булып, кар яуса, һәр ашлык уңар. Әгәр ябалак кар яуса, борчак белән чикләвек уңар.
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (ингл.) Holidays and observances
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 (фр.) Célébrations
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (рус.) Праздники
- ↑ (рус.)Святое Рождество Христово и Богоявление в Армении
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 (пол.) Święta
- ↑ (ингл.) American Forces Press Service. Iraqi Army Day Celebrates Service, Honors Sacrifice. U.S. Department of Defense. 6 January 2013 тикшерелгән.
- ↑ 7,0 7,1 (ингл.) Little Christmas 2013 елның 7 гыйнвар көнендә архивланган.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 (исп.) Celebraciones
- ↑ (исп.) Día de los Reyes Magos
- ↑ (италь.) Feste e ricorrenze
- ↑ (италь.) Festa della Befana in Italia
- ↑ (ингл.) Pathet Lao anniversary(үле сылтама)
- ↑ (исп.) Días Feriados en Uruguay 2015 елның 2 июль көнендә архивланган.
- ↑ (фр.) Journées Mondiales & Internationales pour enfants, Orphelins, Jeunesses et contre le SIDA 2016 елның 5 март көнендә архивланган.
- ↑ (фр.) Journée Internationale en faveur des Orphelins de Guerre 2014 елның 5 гыйнвар көнендә архивланган.
- ↑ 16,0 16,1 (порт.) Feriados e eventos cíclicos
- ↑ (ингл.) Christmas in Iceland 2013 елның 2 декабрь көнендә архивланган.
- ↑ UNESCOPRESS (30 September 2009). Press Release No. 2009-105. UNESCO. 30 September 2009 тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) The Three Wise Men Day Dia de Reyes 2014 елның 11 октябрь көнендә архивланган.
- ↑ (ингл.) Dia de Reyes, the story of Los Tres Reyes Magos
- ↑ (исп.) Día de la Enfermera
- ↑ (пол.) Dzień Filatelisty
- ↑ (ингл.) Dezome-shiki
Cылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Календарь событий Calend.ru
- Православ исемнәре һәм көн бәйрәмнәре
- Portal Sao Francisco (Бразилия)
- Бөтендөнья Католикларның очрашу порталы, испан телендәге көн изгеләре бүлеге
- Франсыз телле дөнья көннәре порталы