Эчтәлеккә күчү

Агыйдел (елга)

55°50′51″ с. ш. 53°51′55″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Агыйдел (елга) latin yazuında])
(Ağidel yılğası битеннән юнәлтелде)
Агыйдел
баш. Ағиҙел
рус. Белая
Сурәт
Кушыла: Чулман
Кушылдыгы Өршәк, Дим, Чәрмәсән, Сөн, Нугуш[d], Сем, Караидел, Тере Танып, Шабиз, Иске Сюнь, Зилим, Кармасан, Бирь, Базы, Алакуян, Алатанка[d], Ашаеш, Ашкарка 2нче[d], Бальза, Берсианка, Зур Авняр, Бурлы, Зур Яүбәзе, Иртюбяк, Кага, Кана[d], Карламан[d], Кунь, Куганак, Кухтур, Миниште, Потеха, Сәләвек, Сикул[d], Сокалак, Тайрук[d], Терменьелга[d], Тирлян, Усолка[d], Цветаевский[d], Юргашка[d], Ямашла, Ятва, Гнилой Танып, Узян[d], Ашказар, Җигән, Талбаза, Терга, Рязь, Буганак, Меню, Кудышла, Кальтягау, Кадыш, Шульган, Кизыляр, Кардык, Юланда, Ерик, Тютюлена, Мәләвез, Ирля, Ногайка[d], Большой Апшак[d], Мелеуз[d] һәм Тутанкина
Су җыю бассейны Идел бассейны[d]
Су чыгымы 950 м³/с
Бассейн мәйданы 142 000 км²
Дәүләт  Россия
Административ-территориаль берәмлек Башкортстан һәм Татарстан
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 58 метр
Озынлык 1430 km
Маршрут картасы
Бассейн категориясе [d]
Карта
 Агыйдел Викиҗыентыкта

, һәм

Агыйдел (баш. Ағиҙел ) — Башкортостан һәм Татарстан территорияләреннән ага торган елга, Башкортстандагы иң зур елга һәм төп су юлы; Каманың сул кушылдыгы (Кама сусаклагычына коя). Уралтау якларында, Ирәмәлтау тирәсендә башлана.

Озынлыгы 1 420 км, елга бассейны мәйданы – 141 900 км².

уң яктан: Нөгеш, Караидел, Бөре, Тере Танып;

сул яктан: Ашказар, Өршәк, Дим, Кармасан, Чәрмәсән, Сөн.

Агыйдел елгасы буенда Белорет, Мәләвез, Салават, Ишембай, Стәрлетамак, , Благовещен, Бөре, Дүртөйле, Агыйдел шәһәрләре урнашкан.

Кызыклы фактлар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Караидел аша күпер Караидел, Күгидел Агыйдел елгасына кушыла торган урын янында урнашкан. Казан ханлыгында Идел елгасы нәкъ шушы урында - торган урында башлана дип саналган.

Агыйдел мәдәнияттә һәм әдәбиятта

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Елга исеме татар һәм башкорт әдәбиятларында һәм мәдәниятләрендә еш очрый (Тала тала, Ай, былбылым, Шайморатов генерал, Гүзәл Өфем — баш калам).