AQŞ Respublika firqäse

Üzbilgelängän Demokrat (zäñgär) häm üzbilgelängän Respublikan (qızıl) AQŞ ştatları buylap, 2010 yıl

Abraham Lincoln (Avraam Linkoln) - berençe Respublikan prezident (1861–1865)

AQŞ Respublika firqäse (инг. Republican Party) - AQŞ ikeseneñ töp firqäseneñ berse. İkençe iseme - Böyek İske Firqä (инг. Grand Old Party, GOP).

Räsmi bulmağan firqäneñ simvolı - fil (qüätne bilgeli), räsmi bulmağan firqä töse - qızıl.

Säyäsi yünäleş - uñ üzäk. İdeologiä - neokonservatizm.

2009 yılda saylanğan citäkçe - Maykl Stil.

2012 yılda ütkän saylawlardan soñ Respublika firqäse Senatta kimçelek urınnarına, Wäkillär pulatında küpçelek urınnarına iä.

Respublika firqäseneñ çäçäk atu çorı - Holliwud akterı Ronald Reygan idärä itkän däwere.

Qısqaça tarix

1854 yılnıñ 28 fevralendä "İrekle Cir" firqäse häm "Wöcdan" firqäse berläşterü näticäsendä Rilton şähärendä (Wiskonsin ştatı) barlıqqa kilgän.

Qollıqqa qarşı torğan tarafdarları tarafınnan salınğan bulğan. Tönyaq ştatlarnıñ mänfäğätlären, zur sänäğätçelärneñ ixtıyacların (yanki) yaqlağan.

Respublika firqäse qollıqnı tıyarğa taläp itkän.

AQŞ watandaşlar suğışında ciñgännän soñ Avraam Linkoln citäklägän firqä 50 yıl däwamında säyäsi säxnädä östen bulğan.

1912-1968 yıllarda Demokratik firqä östen alğan, läkin qayçaqta Respublikan prezidentları da bulğan: Kelvin Kulic, Gerbert Guver, Duayt Eyzenhauer.

Sıltamalar

• Республиканцы или республиканская партия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.