Эчтәлеккә күчү

Awrupanıñ Töş Tikşerenüläre Oyışması

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Awrupanıñ Töş Tikşerenüläre Oyışması latin yazuında])

Awrupanıñ Töş Tikşerenüläre Oyışması yäki ATTA, CERN (fransuzça Conseil Européenne pour la Recherche Nucléaire) - dönyanıñ yuğarı energiä fizikası iñ ere täcribäxänäse. Yış qına fransuz qısqartması kebek CERN (äyteleşe KERN, rusça TSERN) dip yörtelä.

Awrupanıñ Töş Tikşerenüläre Oyışması Eswiçrä häm Fransiä çigendä, Jeneva yanında urnaşqan. CERN territoriäse ike töp mäydançıqtan tora.

Tizlätkeçlär kompleksı cir öslegendä (iske tizlätkeçlär Linac, PS) häm cir astında, 100 m tiränlegendä (zamança SPS, Zur adron kollayderı) urnaşqan.

Töp mäydançıq Eswiçrä şähäre Meyrin yanında urnaşqan.

Oyışma 1954 yılda oyışa, 1953 yılda Parijda nigez salu kileşüenä 12 il qul quya. Xäzerge waqıtta oyışmağa 20 il kerä, daimi räweştä 2500 keşe eşli, şulay uq 580 ildän 8000 fizik häm injener waqıtlıça eşli.

CERN il-äğzaları yıl sayın 990 mln. dollar tüli.

İl-äğza iğänä mln. CHF mln.. EUR
Алмания байрагы Almaniä 19,88 % 218,6 144,0
Франция байрагы Frantsiä 15,34 % 168,7 111,2
Бөек Британия байрагы Böyekbritaniä 14,70 % 161,6 106,5
Италия байрагы İtaliä 11,51 % 126,5 83,4
Испания байрагы İspaniä 8,52 % 93,7 61,8
Нидерландлар байрагы Niderlandlar 4,79 % 52,7 34,7
Швейцария байрагы Şweytsariä 3,01 % 33,1 21,8
Польша байрагы Polşa 2,85 % 31,4 20,7
Бельгия байрагы Belgiä 2,77 % 30,4 20,1
Швеция байрагы Şvetsiä 2,76 % 30,4 20,0
Норвегия байрагы Norvegiä 2,53 % 27,8 18,3
Австрия байрагы Avstriä 2,24 % 24,7 16,3
Греция байрагы Gretsiä 1,96 % 20,5 13,5
Дания байрагы Daniä 1,76 % 19,4 12,8
Финләндия байрагы Finländiä 1,55 % 17,0 11,2
Чехия байрагы Çexiä 1,15 % 12,7 8,4
Португалия байрагы Portugaliä 1,14 % 12,5 8,2
Венгрия байрагы Macarstan 0,78 % 8,6 5,6
Словакия байрагы Slovakiä 0,54 % 5,9 3,9
Болгария байрагы Bolgariä 0,22 % 2,4 1,6

kerü statusında:

Küzätüçelär: