Mäskäwneñ buysındıruı (1382)
| Mäskäwneñ buysındıruı (1382) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Altın Urda Çorı | |||||||||||
 Tuqtamış Mäskäwne buysındıra | |||||||||||
| |||||||||||
| Köndäşlär | |||||||||||
| Altın Urda | Böyek Mäskäw kenäzlege | ||||||||||
| Ğäskär başlığı | |||||||||||
| Tuqtamış xan | Ostey | ||||||||||
| Xärbi yuğaltular | |||||||||||
| 500? keşe | 24000 keşe | ||||||||||
Mäskäwneñ buysındıruı — 23-26 avgustında 1382 yılda Tuqtamış xan tarafınnan Mäskäwne yañadan Altın Urdağa buysındırıp, elekkegeçä yasaq tülärgä mäcbür, Altın Urdadan Mäskäw separatizmı niätlären bastırılğan ide.
Suzdal' kenäzläreneñ süzläre buyınça Mäskäw häm Ryazan' şähärläre Litva yağın yaqlası kilä ide. Şul waqıtta Litva — baş Altın Urda doşmanı bulğan. Tuqtamış xan Mäskäw separatizmı niätlärenä ışanğan häm Mäskäwgä yaw çapqan. Dmitriy Donskoy Mäskäwdän qaçqan, ä şähärdä kenäz xatını, Kiprian metropolitı qalğannar. Kenäz Dmitriy bulmağanda, Mäskäwdä çualışlar, talawlar başlağannar, keşelär kibetlär sındırıp talağannar ide, küp şäräb, araq eçkännär ide:
|
...и напивались допьяна и, шатаясь, похвалялись, говоря: Не страшимся прихода татар, в таком крепком граде ...ведь страхом двойным одержимы они: из города — воинов, а извне — князей наших. И потом вылезали на городские стены и бродили пьяные, насмехаясь над татарами, бесстыдным образом срамили их, слова разные выкрикивали, исполненные поношения и хулы. | 
|
Kenäz xatını, Kiprian metropolitı çualışlarnı qurqıp Tuqtamışnı Mäskäwdän çığarırğa sorağannar, Tuqtamış xan alarğa röxsäte birgän häm alar qaçıp qotılğannar. 26 avgustta Suzdal', Tübän Novgorod kenäzläreneñ (Vasiliy Kirdyapa, Semyon) xiänäte faydalanıp Tuqtamış ğäskäre Mäskäwne buysındıra.
Suğıştan soñ Mäskäw häm böten Rus yañadan Altın Urdağa buysındırıp, elekkegeçä yasaq tülärgä häm ğäskärilär birergä mäcbür ide.
Monı da qarağız[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Oluğ Möxämmäd
- Biläw yanındağı suğış
- Suzdal' yanındağı suğış
- Qazan yanındağı suğış (1506)
- Vasiliy II
- Möxämmät-Ämin xan
- Tuqtamış xan
- İdel Bolğarı ictimaği-säyäsi tözeleşe
Tışqı sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Гумилёв, Лев Николаевич «Древняя Русь и Великая степь». — Астрель, АСТ, 2004. ISBN 5-17-026279-5, 5-271-09769-2
- Лев Гумилев. Черная легенда. — М.: Айрис Пресс, 2005.
- Гумилёв, Лев Николаевич «От Руси до России»
- Bolğar däwläte
- Зимин А.А. Витязь на распутье. Феодальная война в России XV в. М.,1991.
- М. Г. Худяков Очерки по истории Казанского ханства. Москва, «ИНСАН», 1991, ISBN 5-85840-253-4
- Похлебкин В. Татары и Русь. Москва «Международные отношения» 2000